ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေရြးေကာက္ပဲြအၿပီး တစ္ႏွစ္အၾကာတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ စုိးရိမ္ဖြယ္မ်ားရွိေနဆဲ

(4 November 2011 ရက္စဲြပါ Human Rights Watch မွ Burma : A year after elections , Rights concernes persist ကုိYC မွ ဘာသာျပန္ပါသည္)

၂၀၁၀ ႏုိဝင္ဘာေရြးေကာက္ပဲြမ်ားအၿပီး တစ္ႏွစ္အၾကာတြင္ ျမန္မာအစုိးရသစ္၏ အေပါင္းလကၡဏာ ေဆာင္ေသာ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားသည္ တုိင္းျပည္တြင္ ရွိေနဆဲျဖစ္ေသာ အေလးအနက္ထားရမည့္ လူ႔အခြင့္ အေရးျပႆနာမ်ားကုိ မျမင္ႏုိင္ေအာင္လုပ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ျခင္းမရွိေၾကာင္း၊ Human Rights Watch မွ ႏုိဝင္ဘာလ(၃)ရက္ ၂၀၁၁ ကထုတ္ေဝေသာ စာတမ္း(briefing paper)တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

“အစုိးရသစ္ဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဥပေဒေတြ၊ မူဝါဒေျပာင္းလဲမႈအတြက္ ကတိေတြေပးေနေပမယ့္ တကယ့္စမ္းသပ္မႈကေတာ့ ျပည္သူလူထုက သူတုိ႔ရဲ႕ ရပုိင္ခြင့္ေတြအတြက္ ႀကိဳးစားတဲ့အခါ ဘယ္လုိတုန္႔ ျပန္မလဲ ဆုိတာကုိပဲ ၾကည့္ရမွာပါ”ဟု Human Rights Watch မွ အာရွဒါ႐ုိက္တာ Elaine Pearson က ေျပာပါ သည္။ “ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြမွာရွိတဲ့ အရပ္သားေတြအေပၚရက္စက္မႈေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ကုိ ႏွိပ္စက္တာေတြ၊ ဖိႏွိပ္မႈရွိတယ္လုိ႔ေျပာရမယ့္ တရား႐ုံးေတြဟာ အရပ္သားအမည္ခံအစုိးရရဲ႕ ပထမႏွစ္မွာ ေတြ႕ေနရဆဲ လကၡဏာေတြျဖစ္ပါတယ္”ဟု ၎ကဆုိပါသည္။

သမၼတဦးသိန္းစိန္သည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မတ္လ (၃၀)ရက္ ၎တက္လာၿပီးေနာက္ အစုိးရအဖဲြ႕ကုိေျပာခဲ့ေသာ မိန္႔ခြန္းသည္ မွတ္မွတ္သားသား ျဖစ္စရာ ေျပာင္းလဲခဲ့ပါသည္။ မီဒီယာကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားေျဖေလ်ာ့ ေပးျခင္း၊ ၾသဂုတ္လ ဒုတိယလႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝးမွစ၍ ဥပေဒအခ်ဳိ႕ အတည္ျပဳေပးျခင္းမ်ားသည္ အနည္း ဆံုးစာရြက္ေပၚတြင္ အေျခခံရပိုင္ခြင့္မ်ားကုိကာကြယ္ရန္ ကတိကဝတ္သစ္မ်ားျဖစ္ေပသည္။ အစုိးရသစ္သည္ ေနာက္ထပ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကုိ စီစဥ္လ်က္ရွိၿပီး ႏုိင္ငံေရးအတုိက္အခံကုိလည္း အေရးႀကီးေသာ လကၡဏာ ျပသမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။ အစုိးရ၏ ထိပ္တန္းအဖဲြ႕ဝင္မ်ားသည္ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားအေၾကာင္း၊ ဒီမုိကေရစီျမႇင့္တင္ေရးအေၾကာင္း၊ လူ႔အခြင့္အေရးေလးစားမႈရွိေရးအေၾကာင္း၊ တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္း စစ္ရပ္ဆုိင္းေရးအတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကားေျပာရန္ အေၾကာင္းမ်ားကုိ ေျပာလာၾကပါသည္။ ၎တုိ႔သည္ ဒီမုိက ေရစီေခါင္းေဆာင္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ၁၉၈၉ မွစ၍ တစ္ခါမွ်မရခဲ့ဘူးေသးေသာ လြတ္လပ္စြာလႈပ္ရွားမႈ အတြက္ အဆင့္တစ္ခုအထိ ခြင့္ျပဳခဲ့ပါသည္။ သူမသည္ အစုိးရထိပ္တန္းတာဝန္ရွိသူမ်ားႏွင့္ မွန္မွန္ေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီး၊ စကားေျပာမႈမ်ားသည္ ယခင္ကထက္ပုိ၍ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ား၊ အေရးပါေသာ ေျပာဆုိမႈမ်ားရွိေၾကာင္းေဖာ္ျပလာ ပါသည္။

“ဒီေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ ျပည္တြင္းကေရာ ႏုိင္ငံတကာကပါ အေကာင္းျမင္နဲ႔ ႀကိဳဆုိခဲ့ၾကပါတယ္”ဟု Pearson က ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။ “ဒါေပမယ့္ ဒီေျပာင္းလဲမႈဟာ အမ်ဳိးသားအဆင့္အီလစ္အလႊာမွသာျဖစ္ေန တာပါ၊ အေျခခံအုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္မွာ၊ ေဒသဆုိင္ရာအဆင့္မွာ ဖိႏွိပ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ နဲနဲပဲေျပာင္းပါေသးတယ္” ဟု ၎ကဆုိပါသည္။

တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ စစ္တပ္မွ က်ဴးလြန္မႈမ်ားသည္ အေရးယူမႈမရွိပဲ ဆက္လက္ရွိေနဆဲျဖစ္ပါ သည္။ အစုိးရသစ္သည္ စစ္တပ္အား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိစၥ အျမန္ဆံုးလုပ္ရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း လုပ္ေဆာင္ ႏုိင္ျခင္းမရွိေသးေပ။ အစုိးရသည္ အစုိးရဆန္႔က်င္သူမ်ားအား ဖိႏွိပ္ေသာ ဥပေဒမ်ားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ လြတ္ လပ္စြာတရားစီရင္ႏုိင္ျခင္းမရွိသည့္ တရား႐ုံးမ်ားျဖင့္လည္း ဆက္လက္ဖိႏွိပ္ေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ ေမလတြင္ တစ္ ႀကိမ္၊ ေအာက္တုိဘာလတြင္ တစ္ႀကိမ္လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား(၂၉၇)ဦး ခန္႔သာလြတ္ၿပီး ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားစြာ ေထာင္ထဲတြင္ရွိေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လူ႔အခြင့္ အေရးအေျခအေနမ်ားတုိးတက္ေရးကုိအၿမဲတမ္းျငင္းပယ္ခဲ့သည့္ ထံုးစံအတုိင္းပင္ အစုိးရသစ္သည္လည္း ဆက္ လက္ျငင္းပယ္ဆဲပင္ျဖစ္ပါသည္။ စက္တင္ဘာလက အမ်ဳိးသားလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကုိ ဖဲြ႕စည္းခဲ့ေသာ္ လည္း၊ ၎၏ ကတိကဝတ္မ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္မႈအေပၚေမးခြန္းထုတ္စရာမ်ားက်န္ေနပါေသးသည္။

လႊတ္ေတာ္သစ္တြင္ ဥပေဒျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားရွိလာရာ အလုပ္သမားသမဂၢဖဲြ႕စည္းခြင့္ဥပေဒ၊ ၿငိမ္း ခ်မ္းစြာစုေဝးခြင့္ျပဳျခင္းႏ်င့္ အတုိက္အခံ ပါတီႀကီးျဖစ္ေသာ NLD ပါဝင္ခြင့္ရရန္လမ္းဖြင့္ေပးေသာ ႏုိင္ငံေရးပါတီမွ မွတ္ပံုတင္ျခင္းဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒမ်ားထြက္ေပၚလာပါသည္။ အဆုိပါ ဥပေဒမ်ားသည္ စာရြက္ေပၚ တြင္ ထြက္ေပၚလာျခင္းမွ်သာရွိေသးၿပီး မည္မွ်အေကာင္အထည္အေဖာ္ႏုိင္မည္ဆုိသည္ကုိ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမည္ ျဖစ္ပါသည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံတကာမွ အဆင့္ျမင့္ပုဂၢိဳလ္မ်ားလာေရာက္မႈမ်ားရွိခဲ့ပါသည္။ ကုလသမဂၢအထူးကုိယ္စားလွယ္ Vijay Nambiar ၊ ဥေရာပသမဂၢမွ ကုိယ္စားလွယ္အဖဲြ႕၊ အေမရိကန္အထူး ကုိယ္စားလွယ္ Derek Mitchell ၊ ၾသစေၾတးလ်ႏွင့္ အင္ဒုိနီးရွားမွ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ား၊ ျမန္မာႏုိင္ငံလူ႔အခြင့္ အေရးကိစၥအတြက္ ကုလသမဂၢအထူးကုိယ္စားလွယ္ Tomas Ojea Quintana တုိ႔ လာေရာက္ၾကပါသည္။

“ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအဝုိင္းအေနနဲ႔ ကတိေတြထုိးၿပီးေပးလာတာကုိေတာ့မဟုတ္ဘူးေပါ့ေလ။ အမွန္ တကယ္ေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ ေထာက္ခံသင့္ပါတယ္။ ပူပန္ေနတဲ့အစုိးရေတြက ျမန္မာအစုိးရကုိ အေျခခံရပုိင္ခြင့္ ေတြတုိးျမႇင့္ေပးႏုိင္မယ့္ စစ္မွန္တဲ့အဆက္မျပတ္ေျပာင္းလဲမႈေတြလုပ္ဖုိ႔ ဖိအား ေပးေနဆဲျဖစ္ပါတယ္”ဟု Pearson က ေျပာပါသည္။ “ဒိကတိေတြ ဘယ္ေလာက္စစ္မွန္လဲ၊ ဘယ္ေလာက္ခရီးေရာက္မလဲ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ က သာမန္ျပည္သူေတြရဲ႕ ဘဝေတြဘယ္ေလာက္တုိးတက္ေအာင္လုပ္ေပးႏုိင္မလဲဆုိတာ မေသခ်ာေသးပါဘူး” ဟု ၎ကေျပာပါသည္။