ကဆုန္လျပည့္ (၅) ေန႔(၁) ဗ်ာဒိတ္ယူသည့္ေန႔ = ေလး သေခ်ၤကမၻာတစ္သိန္း အစ ကဆုန္လျပည့္ေန႔။
(၂) ဘုရားေမြးသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ - ၆၈၊ ကဆုန္လျပည့္ (ေသာၾကာေန႔)
(၃) ဘုရားျဖစ္သည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ - ၁၀၃၊ ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶဟူူးေန႔)
(၄) ဗုဒၶ၀င္အက်ဥ္းေဟာသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ - ၁၀၄၊ ကဆုန္လျပည့္႔
(၅) ပရိနိဗၺာန္စံသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ - ၁၄၈၊ ကဆုန္လျပည့္ (အဂၤါေန႔)
(ကဆုန္လျပည့္၊ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္းပြဲက်င္းပရျခင္းအထိမ္းအမွတ္သည္ဘုရား၏ပရိေဘာဂေစတီကို စုေပါင္းပူေဇာ္ၿပီး ေညာင္ပင္အသက္ရွည္စိမ္းလန္းစိုေျပသကဲ့သို႔သာ သနာေတာ္ သန္႔ရွင္း၊ တည္တံ့၊
ပြားမ်ားႏိုင္ရန္)
ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ ဗုဒၶေန႔သည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိ႔၏ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ ျဖစ္ေပသည္။
(၁) ဘုရားအေလာင္းေတာ္ သုေမဓာရွင္ရေသ့သည္ ဤဘဒၵကမၻာ၌ ေလးဆူေျမာက္ျဖစ္ေသာ
ေဂါတမအမည္ျဖင့္ဘုရားစင္စစ္ဧကန္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟုဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရားထံမွနိယတဗ်ာဒိတ္ကို ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ ခံယူခဲ့သည္။
(၂)မဟာသကၠရာဇ္၆၈-ခုကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ေဂါတမဘုရားအေလာင္းေတာ္သိဒၶတၳမင္းသားအား ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့သည္။
(၃)မဟာသကၠရာဇ္၁၀၃-ခုကဆုန္လျပည့္ေန႔အရုဏ္တက္ခ်ိန္တြင္ေဂါတမဘုရားအေလာင္းေတာ္
သည္ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ကို ရရွိ၍ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူခဲ့သည္။
(၄) မဟာသကၠရာဇ္ ၁၄၈-ခု ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ မလႅာမင္းတို႔၏ အင္ၾကင္းဥယ်ဥ္၌
ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ေတာ္မူခဲ့သည္။
ဤသို႔ ထူးျခားခ်က္ ၄-ရပ္ႏွင့္ ျပည့္စံုသျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အေပါင္းတို႔ကကဆုန္လျပည့္ေန႔အား
ဘုရားေန႔ဟုသတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ဘုရားရွင္သည္ဤေန႔ဤအခါ၌သဗၺညဳတေရႊဉာဏ္ေတာ္ကို ရေတာ္မူရန္အတြက္ေဗာဓိပင္အားအမွီျပဳ၍တရားအားထုတ္ေတာ္မူခဲ့သည္။ထို႔ေၾကာင့္ဗုဒၶဘာသာ
၀င္တို႔သည္ေဗာဓိပင္အားေရသြန္းေလာင္းျခင္းစေသာကုသိုလ္ေကာင္းမႈတို႔ကိုျပဳလုပ္ၾကသည္။
ေရသြန္းေလာင္းၾကသည္မွာကဆုန္လတြင္ေရရွားျပတ္လပ္၍ညႇိဳးေလ်ာ္အံ႔ဆဲျဖစ္ေသာေဗာဓိပင္ကို လန္းဆန္းစိုေျပေစရန္အတြက္ ျဖစ္ေပသည္။
ဘုရားေန႔ဟုသတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ဘုရားရွင္သည္ဤေန႔ဤအခါ၌သဗၺညဳတေရႊဉာဏ္ေတာ္ကို ရေတာ္မူရန္အတြက္ေဗာဓိပင္အားအမွီျပဳ၍တရားအားထုတ္ေတာ္မူခဲ့သည္။ထို႔ေၾကာင့္ဗုဒၶဘာသာ
၀င္တို႔သည္ေဗာဓိပင္အားေရသြန္းေလာင္းျခင္းစေသာကုသိုလ္ေကာင္းမႈတို႔ကိုျပဳလုပ္ၾကသည္။
ေရသြန္းေလာင္းၾကသည္မွာကဆုန္လတြင္ေရရွားျပတ္လပ္၍ညႇိဳးေလ်ာ္အံ႔ဆဲျဖစ္ေသာေဗာဓိပင္ကို လန္းဆန္းစိုေျပေစရန္အတြက္ ျဖစ္ေပသည္။
ဤသုိ႔မဟာေဗာဓိပင္စုိက္ပ်ိဳးေသာသူမ်ားသည္အလြန္ပင္သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာစိတ္နွလုံးျဖဴစင္
သန္႔ရွင္းေသာသူမ်ားသာလ်ွင္စုိက္သင္႔ပါသည္.။ဘုရားရွင္ေတာ္၏သားေတာ္သံဃာေတာ္မ်ားအား
ရက္စက္စြာသတ္ျဖတ္ခဲ႔၊မတရားသျဖင္႔သံဃာေတာ္မ်ားအားေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ျပီနွိပ္စက္ညွင္းပန္း
ခဲ႔ေသာေသြးစြန္းသည္လက္မ်ားျဖင္႔မဟာေဗာဓိပင္အားေညာင္ေရသြန္းေလာင္းျခင္း၊စုိက္ပ်ိဳးျခင္းမွာ
စက္ဆုတ္စရာအင္မတန္ေကာင္းပါသည္.။အျပစ္မဲ႔ျပည္သူလူထုနွင္႔ေက်ာင္းသားမ်ားကိုလဲမတရား
သတ္ျဖတ္၊ညွင္းပန္းနွိပ္စက္ မွဳေတြက်ဴးလြန္ခဲ႔တဲ႔လူေတြ ဟာဤသုိ႔ျပဳလုပ္ဘုိ႔လုံးဝမသင္႔ ပါဘူး။
သန္႔ရွင္းေသာသူမ်ားသာလ်ွင္စုိက္သင္႔ပါသည္.။ဘုရားရွင္ေတာ္၏သားေတာ္သံဃာေတာ္မ်ားအား
ရက္စက္စြာသတ္ျဖတ္ခဲ႔၊မတရားသျဖင္႔သံဃာေတာ္မ်ားအားေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ျပီနွိပ္စက္ညွင္းပန္း
ခဲ႔ေသာေသြးစြန္းသည္လက္မ်ားျဖင္႔မဟာေဗာဓိပင္အားေညာင္ေရသြန္းေလာင္းျခင္း၊စုိက္ပ်ိဳးျခင္းမွာ
စက္ဆုတ္စရာအင္မတန္ေကာင္းပါသည္.။အျပစ္မဲ႔ျပည္သူလူထုနွင္႔ေက်ာင္းသားမ်ားကိုလဲမတရား
သတ္ျဖတ္၊ညွင္းပန္းနွိပ္စက္ မွဳေတြက်ဴးလြန္ခဲ႔တဲ႔လူေတြ ဟာဤသုိ႔ျပဳလုပ္ဘုိ႔လုံးဝမသင္႔ ပါဘူး။
မင္းက်င္႔တရားနွင္မညီဘဲ တုိင္းသူျပည္သားမ်ားအား မတရားေသာ နည္းမိ်ဳးစုံကိုသုံးျပီးညွင္းပန္းႏွိပ္
စက္ခဲ
ေရသြန္းေလာင္းေနပုံမွာမင္းဆုိးမင္းညစ္မ်ားအေနျဖင္႔ဤကဆုန္လျပည္႔ေန႔ဗုဒၶေန႔သည္ဗုဒၶဘာသာဝင္
တုိ႔၏ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ကိုညုိးႏြမ္းေစမည္႔မည္သည္႔
ခုလုိလုပ္ပုံလဲၾကည္႔ပါအုံး ေဒၚၾကိဳင္ၾကိဳင္က အေပၚက ဘြဲ႔ခံသီလရွင္ဆရာၾကီးကေအာက္က လွဴဖြယ္အစုံစုံေတြနဲ႔ျဖဴစင္စြာ လွဴတန္းေနတယ္ေပါ႔
