အာဆီယံ ရပ္တည္ခ်က္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အသုိင္းအ၀ုိင္း သံသယရွိ
ျမန္မာႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဦးဉာဏ္၀င္း(၀ဲ) အား ကေမၻာဒီးယား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး(၀ဲ-ဒု)၊ စင္ကာပူ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး(ယာ-ဒု) ႏွင့္ လာအုိ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး(ယာ) တုိ႔ ၀ုိင္း၀န္းေမးျမန္းေနစဥ္။ ဇူလုိင္ ၂၀၊ ၂၀၁၀။
လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေပးဖုိ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားအသင္း (အာဆီယံ) က ေတာင္းဆုိလုိက္ေပမဲ့ ျမန္မာ့ အတုိက္အခံ အင္အားစုေတြကေတာ့ စစ္အစုိးရ က်င္းပေပးမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္မယ္ဆုိတဲ့အေပၚ သံသယ ရွိေနၾကပါတယ္။ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မက်င္းပခင္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေတြကုိ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ လုိအပ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိ ဆက္သြယ္ စုံစမ္းထားတဲ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံ ဟႏြိဳင္းၿမိဳ႕မွာ က်င္းပေနတဲ့ အာဆီယံ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးေတြရဲ႕ စည္းေ၀းပြဲအတြင္း ျမန္မာစစ္အစုိးရ ကုိယ္စားလွယ္ ဦးဉာဏ္၀င္းကုိ အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ညစာစားပြဲမွာ ၀ုိင္း၀န္း ေျပာၾကားခဲ့ၾကတာလုိ႔ အာဆီယံ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဆူရင္ ပစ္ဆူ၀န္ (Surin Pitsuwan) က သတင္းေထာက္ေတြကုိ ဒီေန႔ ေျပာခဲ့တာပါ။
ဒါကလည္း အာဆီယံက အခုမွ ေျပာဆုိလာတဲ့ ကိစၥေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြေလာက္ မဟုတ္ေတာင္ အာဆီယံ အသင္းႀကီး အေနနဲ႔ အဖြဲ႕၀င္ တႏုိင္ငံခ်င္းစီ အေနနဲ႔ေရာ အသင္းႀကီး တခုလုံး အေနနဲ႔ပါ ျမန္မာစစ္အစုိးရကုိ နည္းမ်ဳိးစုံနဲ႔ ေ၀ဖန္ ေျပာဆုိေနခဲ့ၾကတာေတာ့ ၾကာပါၿပီ။
စစ္အစုိးရအေနနဲ႔ စစ္မွန္ၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပခ်င္တယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒကုိ အရင္ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ လုိမယ္လုိ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ေရး မွတ္ပုံမတင္ဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ထားတဲ့ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ရဲ႕ ေျပာခြင့္ရပုဂၢဳိလ္ ဦးဉာဏ္၀င္းက ေျပာပါတယ္။
“၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒကို ျပင္ရပါမယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေတြ ျပင္ရပါမယ္။ အဲဒါမွသာ ဒီမုိကေရစီကို နီးစပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါေတြ မရွိဘဲနဲ႔ေတာ့ မျဖစ္ပါဘူး။ အာဆီယံက ကုလသမဂၢ ဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႔အညီ All Inclusive ျဖစ္ဖုိ႔၊ Free and Fair ျဖစ္ဖုိ႔၊ International Monitor ကို လက္ခံဖို႔၊ ဒါေတြ ေျပာသင့္တာေပ့ါဗ်ာ။”
ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ရင္ ၿပီးေရာဆုိတဲ့ ပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ မလုပ္သင့္ဘူးလုိ႔လည္း ဦးဉာဏ္၀င္းက ေျပာပါတယ္။
“အာဆီယံကဗ်ာ က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံမွာ တကယ္ရွိေနတဲ့ လူေတြ၊ တကယ္လုပ္ေနရတဲ့ လူေတြရဲ႕ အေျခအေနမွန္ကုိ သိပ္သိပုံ မေပၚဘူး။ သူတို႔က ေရြးေကာက္ပြဲတခု မွ်တရင္ ၿပီးေရာ။ ေရြးေကာက္ပြဲ တခုတည္းနဲ႔ ဘာမွမွ မျဖစ္ဘဲဗ်။ က်ေနာ္ေတာ့ ဒီလိုပဲ ျမင္ပါတယ္ဗ်ာ။ သူတုိ႔ သိပ္ၿပီးေတာ့ လက္ေတြ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနကို သိပုံမရဘူးလုိ႔ပဲ ထင္ပါတယ္။”
ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးေနာက္ပုိင္း စစ္မွန္တဲ့ ဒီမုိကေရစီစနစ္ ေပၚထြန္းလာမွာ မဟုတ္ေပမဲ့ အဲဒီ ေရြးေကာက္ပြဲလြန္ ကာလဟာ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိ စတင္ ပုံသြင္းႏုိင္မယ့္ အေျခခံတခု ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့အေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စု ဒီမုိကေရစီပါတီ ဥကၠ႒ ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္းကေတာ့ သုံးသပ္ပါတယ္။
“က်ေနာ္ျမင္တာက ေရြးေကာက္ပြဲကုိ လက္ခံျခင္းဆုိတဲ့ အေျခအေနထက္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဟုိဘက္ အၿပီးမွာ ဒီမုိကေရစီ ဇာတ္သြင္းျခင္းေလာက္ေတာ့ ရလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကေတာ့ လြတ္လပ္၊ တရားမွ်တမႈကေတာ့ ေတာ္ေတာ္အားနည္းတယ္။ ဒီအေျခအေနေပၚမွာ လြတ္လပ္၊ တရားမွ်တမႈ ျဖစ္မလားဆုိတဲ့ ေမးခြန္းကို ေျဖဖို႔ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲတယ္။ ဒီအေျခအေနကေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘူးလို႔ က်ေနာ္ ထင္တယ္၊ လြတ္လပ္၊ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ဖုိ႔။
“ဒါေပမဲ့ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးထက္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို ဇာတ္သြင္းႏုိင္တဲ့၊ ပါလီမန္ကို ပုံေဖာ္တဲ့ စနစ္တခု၊ ပုံစံတခုေလာက္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မွ ရလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ အဲဒီအတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲ လမ္းေၾကာင္းကုိ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ၿပီးစီးေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ဆိုၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ သြားေပးေနတာပါ။ အဲဒီအေပၚမွာ အာဆီယံ အေနနဲ႔လည္း က်ေနာ္ စဥ္းစားသလိုပဲ စဥ္းစားလိမ့္မယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဒီ ဒီမိုကေရစီဟာ ဒီမုိကေရစီ စံခ်ိန္ စံၫႊန္းအေနနဲ႔ တအား အားနည္းႏုိင္ပါတယ္။ စစ္တပ္က ပုံစံအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ခ်ယ္လွယ္မႈ ပုံစံေတြကုိ ပုံေဖာ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုိေတာ့ တက္ၿပီး မာရွယ္ေလာေတြနဲ႔ေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေနလို႔ မရေတာ့ပါဘူး။ အမိန္႔ ဥပေဒေတြနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေနလို႔ မရေတာ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေရွ႕ဆက္သြားရမယ့္ ခရီးလမ္းက ခက္ခဲဦးမွာပါ။”
ျပည္ေထာင္စု ဒီမုိကေရစီပါတီ ဥကၠ႒ ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္း ေျပာျပသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အာဆီယံက ျမန္မာစစ္အစုိးရကုိ အခုလုိ ေျပာလုိက္တာဟာ တကယ္ေတာ့ ေ၀ဖန္တဲ့ သေဘာမ်ဳိး ေျပာတာမဟုတ္ဘဲ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ခ်ဥ္းကပ္မႈ ပုံစံမ်ဳိးသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အာဆီယံအဖြဲ႕၀င္ ျဖစ္လာတဲ့ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ခ်ဥ္းကပ္ေရး ေပၚလစီကုိ အာဆီယံက ေတာက္ေလွ်ာက္ ခ်မွတ္ က်င့္သုံးခဲ့တာ ျဖစ္ေပမဲ့ အခုခ်ိန္ထိ တစုံတရာ တုိးတက္ ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ထြန္းလာတာ မေတြ႕ရေသးပါဘူး။
ဗီယက္နမ္မွာ က်င္းပေနတဲ့ အာဆီယံ စည္းေ၀းပြဲၿပီးရင္လည္း ခါတုိင္း အစည္းအေ၀းေတြလုိပဲ စစ္အစုိးရကုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ေျပာဆုိတဲ့ ေၾကညာခ်က္မ်ဳိး ထြက္ေပၚလာမွာေတာ့ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ျမန္မာ့ အတုိက္အခံ အင္အားစုေတြက ေျပာဆုိေနၾကပါတယ္။
ရင္းျမစ္..VOA
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံ ဟႏြိဳင္းၿမိဳ႕မွာ က်င္းပေနတဲ့ အာဆီယံ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးေတြရဲ႕ စည္းေ၀းပြဲအတြင္း ျမန္မာစစ္အစုိးရ ကုိယ္စားလွယ္ ဦးဉာဏ္၀င္းကုိ အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ညစာစားပြဲမွာ ၀ုိင္း၀န္း ေျပာၾကားခဲ့ၾကတာလုိ႔ အာဆီယံ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဆူရင္ ပစ္ဆူ၀န္ (Surin Pitsuwan) က သတင္းေထာက္ေတြကုိ ဒီေန႔ ေျပာခဲ့တာပါ။
ဒါကလည္း အာဆီယံက အခုမွ ေျပာဆုိလာတဲ့ ကိစၥေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြေလာက္ မဟုတ္ေတာင္ အာဆီယံ အသင္းႀကီး အေနနဲ႔ အဖြဲ႕၀င္ တႏုိင္ငံခ်င္းစီ အေနနဲ႔ေရာ အသင္းႀကီး တခုလုံး အေနနဲ႔ပါ ျမန္မာစစ္အစုိးရကုိ နည္းမ်ဳိးစုံနဲ႔ ေ၀ဖန္ ေျပာဆုိေနခဲ့ၾကတာေတာ့ ၾကာပါၿပီ။
စစ္အစုိးရအေနနဲ႔ စစ္မွန္ၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပခ်င္တယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒကုိ အရင္ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ လုိမယ္လုိ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ေရး မွတ္ပုံမတင္ဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ထားတဲ့ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ရဲ႕ ေျပာခြင့္ရပုဂၢဳိလ္ ဦးဉာဏ္၀င္းက ေျပာပါတယ္။
“၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒကို ျပင္ရပါမယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေတြ ျပင္ရပါမယ္။ အဲဒါမွသာ ဒီမုိကေရစီကို နီးစပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါေတြ မရွိဘဲနဲ႔ေတာ့ မျဖစ္ပါဘူး။ အာဆီယံက ကုလသမဂၢ ဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႔အညီ All Inclusive ျဖစ္ဖုိ႔၊ Free and Fair ျဖစ္ဖုိ႔၊ International Monitor ကို လက္ခံဖို႔၊ ဒါေတြ ေျပာသင့္တာေပ့ါဗ်ာ။”
ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ရင္ ၿပီးေရာဆုိတဲ့ ပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ မလုပ္သင့္ဘူးလုိ႔လည္း ဦးဉာဏ္၀င္းက ေျပာပါတယ္။
“အာဆီယံကဗ်ာ က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံမွာ တကယ္ရွိေနတဲ့ လူေတြ၊ တကယ္လုပ္ေနရတဲ့ လူေတြရဲ႕ အေျခအေနမွန္ကုိ သိပ္သိပုံ မေပၚဘူး။ သူတို႔က ေရြးေကာက္ပြဲတခု မွ်တရင္ ၿပီးေရာ။ ေရြးေကာက္ပြဲ တခုတည္းနဲ႔ ဘာမွမွ မျဖစ္ဘဲဗ်။ က်ေနာ္ေတာ့ ဒီလိုပဲ ျမင္ပါတယ္ဗ်ာ။ သူတုိ႔ သိပ္ၿပီးေတာ့ လက္ေတြ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနကို သိပုံမရဘူးလုိ႔ပဲ ထင္ပါတယ္။”
ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးေနာက္ပုိင္း စစ္မွန္တဲ့ ဒီမုိကေရစီစနစ္ ေပၚထြန္းလာမွာ မဟုတ္ေပမဲ့ အဲဒီ ေရြးေကာက္ပြဲလြန္ ကာလဟာ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိ စတင္ ပုံသြင္းႏုိင္မယ့္ အေျခခံတခု ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့အေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စု ဒီမုိကေရစီပါတီ ဥကၠ႒ ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္းကေတာ့ သုံးသပ္ပါတယ္။
“က်ေနာ္ျမင္တာက ေရြးေကာက္ပြဲကုိ လက္ခံျခင္းဆုိတဲ့ အေျခအေနထက္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဟုိဘက္ အၿပီးမွာ ဒီမုိကေရစီ ဇာတ္သြင္းျခင္းေလာက္ေတာ့ ရလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကေတာ့ လြတ္လပ္၊ တရားမွ်တမႈကေတာ့ ေတာ္ေတာ္အားနည္းတယ္။ ဒီအေျခအေနေပၚမွာ လြတ္လပ္၊ တရားမွ်တမႈ ျဖစ္မလားဆုိတဲ့ ေမးခြန္းကို ေျဖဖို႔ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲတယ္။ ဒီအေျခအေနကေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘူးလို႔ က်ေနာ္ ထင္တယ္၊ လြတ္လပ္၊ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ဖုိ႔။
“ဒါေပမဲ့ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးထက္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို ဇာတ္သြင္းႏုိင္တဲ့၊ ပါလီမန္ကို ပုံေဖာ္တဲ့ စနစ္တခု၊ ပုံစံတခုေလာက္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မွ ရလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ အဲဒီအတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲ လမ္းေၾကာင္းကုိ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ၿပီးစီးေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ဆိုၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ သြားေပးေနတာပါ။ အဲဒီအေပၚမွာ အာဆီယံ အေနနဲ႔လည္း က်ေနာ္ စဥ္းစားသလိုပဲ စဥ္းစားလိမ့္မယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဒီ ဒီမိုကေရစီဟာ ဒီမုိကေရစီ စံခ်ိန္ စံၫႊန္းအေနနဲ႔ တအား အားနည္းႏုိင္ပါတယ္။ စစ္တပ္က ပုံစံအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ခ်ယ္လွယ္မႈ ပုံစံေတြကုိ ပုံေဖာ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုိေတာ့ တက္ၿပီး မာရွယ္ေလာေတြနဲ႔ေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေနလို႔ မရေတာ့ပါဘူး။ အမိန္႔ ဥပေဒေတြနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေနလို႔ မရေတာ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေရွ႕ဆက္သြားရမယ့္ ခရီးလမ္းက ခက္ခဲဦးမွာပါ။”
ျပည္ေထာင္စု ဒီမုိကေရစီပါတီ ဥကၠ႒ ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္း ေျပာျပသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အာဆီယံက ျမန္မာစစ္အစုိးရကုိ အခုလုိ ေျပာလုိက္တာဟာ တကယ္ေတာ့ ေ၀ဖန္တဲ့ သေဘာမ်ဳိး ေျပာတာမဟုတ္ဘဲ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ခ်ဥ္းကပ္မႈ ပုံစံမ်ဳိးသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အာဆီယံအဖြဲ႕၀င္ ျဖစ္လာတဲ့ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ခ်ဥ္းကပ္ေရး ေပၚလစီကုိ အာဆီယံက ေတာက္ေလွ်ာက္ ခ်မွတ္ က်င့္သုံးခဲ့တာ ျဖစ္ေပမဲ့ အခုခ်ိန္ထိ တစုံတရာ တုိးတက္ ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ထြန္းလာတာ မေတြ႕ရေသးပါဘူး။
ဗီယက္နမ္မွာ က်င္းပေနတဲ့ အာဆီယံ စည္းေ၀းပြဲၿပီးရင္လည္း ခါတုိင္း အစည္းအေ၀းေတြလုိပဲ စစ္အစုိးရကုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ေျပာဆုိတဲ့ ေၾကညာခ်က္မ်ဳိး ထြက္ေပၚလာမွာေတာ့ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ျမန္မာ့ အတုိက္အခံ အင္အားစုေတြက ေျပာဆုိေနၾကပါတယ္။
ရင္းျမစ္..VOA
