(TIME မွ 31 August 2011 ရက္စြဲပါ “Is Burma’s Notorious Military Junta Reforming?” သတင္းေဆာင္းပါးကို Y C မွဘာသာ ျပန္ဆိုသည္။)
ျမန္မာႏိုင္ငံကို ရာစုႏွစ္ ထက္ဝက္နီးပါးမွ် “မႀကံဳဘူးလွ်င္ ယံုဖို႔ပင္ခက္သည့္” ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳပ္မႈမ်ားျဖင့္ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား တစ္ဗိုလ္ဆင္း တစ္ဗိုလ္တက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း လတ္တေလာ ျဖစ္ရပ္မ်ားကမူ ျမန္မာ့အေရး ေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားအား “အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္လာၿပီ လား” ဟူေသာ အေတြးျဖင့္ အံ့အားသင့္ေစခဲ့သည္။
မႏွစ္က ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ေသာ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွား မႈ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ၾသဂုတ္လ အတြင္းက ရန္ကုန္ အျပင္ဖက္သို႔ ပထမဆံုးအႀကိမ္ စည္း႐ံုးေရးဆင္းရာတြင္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က တပ္မေတာ္အစိုးရပိုင္ လူမိုက္မ်ား ေႏွာက္ယွက္ခဲ့ သည့္ ျဖစ္ရပ္ႏွင့္မတူေတာ့ပဲ စိတ္ဓာတ္ တက္ၾကြေနသည့္ လူအုပ္ႀကီး၏ ႀကိဳဆိုေထာပနာ ျပဳျခင္းကိုခံခဲ့ရသလို ရန္ကုန္ကို ေနာက္တစ္ႀကိမ္ခြာ၍ ေနျပည္ေတာ္၌ သမၼတဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုၿပီးေနာက္တြင္လည္း သူမအေနျဖင့္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈႏွင့္ ေက်နပ္အားရမႈ ရွိခဲ့သည္ဟု သိရွိရသည္။
ကမၻာ့ သက္ဆိုးအရွည္ဆံုး တပ္မေတာ္အာဏာရွင္ အစိုးရမ်ားထဲမွ တစ္ခု သည္ ေနာက္ဆံုး တြင္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈကို ဦးတည္ကာ အခါလည္သား မတ္တပ္ရပ္ လမ္းေလွ်ာက္သလို တံု႔ေႏွးတံု႔ေႏွးျဖင့္ စတင္ေနသလား ဟူေသာ ေမးခြန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားအၾကားမွာပင္ အျမင္ကြဲလြဲမႈ ရွိလာခဲ့သည္။ “စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားေစလိုတဲ့ ေစတနာရွိတဲ့ အေထာက္အထားမ်ိဳး လံုးဝ မေတြ႕ရေသးပါဘူး”ဟု ေျပာၾကားသူမွာ ၾသစေၾတးလ် Griffith University မွ သုေတသန ပညာရွင္ Andrew Selth ျဖစ္သည္။ “ဒါေပမယ့္လည္း ေလ့လာ ဆန္းစစ္သူေတြ ေမွ်ာ္လင့္ မထားတဲ့ ေပ်ာ့ေျပာင္းမႈဒီဂရီကို ျမန္မာအစိုးရက ျပသခဲ့တယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ဝန္ခံရမွာပါ” ဟု ယင္းက ဆက္လက္ ေျပာဆိုသည္။
ေအာက္တြင္ ျမန္မာအစိုးရ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေနသည္ဟူေသာ လကၡဏာငါးခ်က္ႏွင့္ ယင္းတို႔ ဟန္ေဆာင္ေနေၾကာင္း သတိထားရမည့္ လကၡဏာငါးခ်က္စီကို အသီးသီး ေဖာ္ျပထားသည္။
ဦးသိန္းစိန္သည္ ယခင္အာဏာရွင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး သန္းေရႊ၏ ေရြးထုတ္ ေကာက္ယူခံရသူ ျဖစ္ေသာ္လည္း သူ ကိုယ္တိုင္မွာမူ အာဏာရွင္ မဟုတ္ေပ။ “သူတာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တာဟာ ကိုယ္က်ိဳး စီးပြားအတြက္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ သေဘာေကာင္းၿပီး ဆက္ဆံလို႔ ေကာင္းတဲ့သူ တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကုလသမဂၢ တာဝန္ရွိသူအျဖစ္ ယခင္လုပ္ကိုင္ခဲ့ေသာ အကဲခတ္ ေလ့လာသူ Richard Horsey က ေျပာၾကားသည္။ “သူက အႀကံေကာင္း၊ ဥာဏ္ေကာင္းေတြကို လိုလိုလားလား ႀကိဳဆိုတဲ့ သူျဖစ္သလို သူနဲ႔ ေဆြးေႏြး ရာမွာလည္း ထံုးတမ္းစဥ္လာ ဟန္ႀကီးပန္ႀကီး လုပ္မႈေတြမရွိဘူး ဆိုတာကို ျပသေနပါတယ္” ဟု Horsey က သံုးသပ္သည္။ ဦးသိန္းစိန္ကို ေတာင္အာဖရိက အသားေရာင္ခြဲျခားမႈ ေခတ္လြန္သမၼတ FW de Klerk ႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို နယ္လဆင္မင္ဒဲလားႏွင့္ လည္းေကာင္း အသီးသီးႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ အထူးပင္ ဆီေလ်ာ္ေပလိမ့္မည္။
ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးသူရဲေကာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ဖခင္ ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ သူ၏႐ုပ္ပံုကို ေငြစကၠဴမ်ားႏွင့္ အစိုးရ႐ံုး နံရံမ်ားေပၚမွ တပ္မေတာ္ အစိုးရက ဖယ္ရွား ပစ္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း သူ၏ သမီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတဦးသိန္းစိန္က ႀကိဳဆို ႏႈတ္ဆက္ေသာ အခန္းထဲတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ လူငယ္ဘဝပံုတူကို ထင္ထင္ရွားရွား ခ်ိတ္ဆြဲထားျခင္းမွာ သမၼတႀကီးသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအား ေလးစားသူဟူေသာ ေနာက္ထပ္ လကၡဏာတစ္ခု ျဖစ္ေၾကာင္း Horsey က ဆိုသည္။
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး စံုစမ္းစစ္ေဆးသူ Tomas Ojea Quintana သည္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားႏွင့္ စကားေျပာဆိုႏိုင္ရန္ အတြက္ ရန္ကုန္၏ နာမည္အပ်က္ဆံုး အင္းစိန္ေထာင္သို႔ သြားေရာက္ခြင့္ ရခဲ့သည့္အျပင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ သာမက အစိုးရ တာဝန္ရွိ သူမ်ားႏွင့္ လည္း ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးႏိုင္ခဲ့သည္။
အစိုးရဆင္ဆာက ခြင့္လႊတ္တယ္ဆိုတာ ဘယ္တုန္းကမွ မရွိခဲ့ေပမယ့္ True News ဂ်ာနယ္က လတ္တေလာ မ်က္ႏွာဖံုးသတင္း တစ္ပုဒ္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတလို႔ မွားယြင္းေဖာ္ျပခဲ့တာကို သတိေပး႐ံုသာ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဂ်ာနယ္စာေစာင္ေတြမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဲ႕ မိန္႔ခြန္းစကားေတြကို ေဖာ္ျပလို႔ မရႏိုင္ေသးေပမယ့္ သူမရဲ႕ ဓာတ္ပံုေတြကိုေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဖာ္ျပခြင့္ ရေနၾကသည္။
သမၼတရဲ႕ အႀကံေပး အဖြဲ႕ထဲက ပညာရွင္ေတြ မ်ားစြာထဲမွာ ဦးျမင့္ ကေတာ့ အမ်ားေလးစားၾကတဲ့ စီးပြားေရး ပညာရွင္ ျဖစ္သလို ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ရဲ႕ မိတ္ေဆြတစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး သန္းေရႊ၏ ႐ုပ္ေသး႐ုပ္သာျဖစ္၍ သူ၏ ရပ္တည္ ရွင္သန္မႈကို ဆြဲဆန္႔ရန္ႏွင့္ တပ္မေတာ္ အေပၚ ဖိအား ေလ်ာ့ေစရန္အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဟန္ေဆာင္ လိမ္ညာ ပူးေပါင္း ျပေနသည္ဟု အခ်ိဳ႕ေသာ ေဝဖန္ ဆန္းစစ္သူမ်ားက ေျပာၾကားသည္။ “ေတာင္ အာဖရိက ရဲ႕ FW de Klerk နဲ႔တူတဲ့ ေခါင္းေဆာင္မ်ိဳးကို ျမန္မာ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြထဲမွာ ရွာတဲ့ ကိစၥဟာ လမိုက္ည သန္းေခါင္ယံမွာ ေကာက္႐ိုးပံုထဲ အပ္ရွာရ သလိုပါပဲ” ဟု London School of Economics and Political Science မွ သုေတသန ေလ့လာသူ ေမာင္ဇာနည္က ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ DVB ဝက္ဘ္ဆိုက္တြင္ ေရးသားထားသည္။
အင္းစိန္ေထာင္တြင္း အေျခအေနသည္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေကာင္းေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။ အမႈ စစ္ေၾကာသူမ်ားက ထိန္းသိမ္းခံ အက်ဥ္းသားမ်ားကို စားမရ၊ အိပ္မရေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ႐ိုက္ႏွက္ျခင္း၊ လိင္အဂၤါအပါအ၀င္ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို မီးျဖင့္ တို႔ျခင္း တို႔ျဖင့္ ေျဖာင့္ခ်က္ရေအာင္ ျပဳလုပ္လ်က္ ရွိသည္ဟု ကုလ ကိုယ္စားလွယ္ Quintana က အစီရင္ခံထားသည္။ သံဃာေတာ္ ၂၂၅ ပါး အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၀၀၀ ခန္႔ကို အစိုးရက ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ထားေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုထားသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၏ NLD ပါတီဝင္ တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးေအာင္လွျမင့္သည္ ျမန္မာျပည္ အလယ္ပိုင္း ယင္း ေနထိုင္ရာ ဇာတိၿမိဳ႕မွထြက္ခြာ၍ ခရီးသြားျခင္းေၾကာင့္ လတ္တေလာ ေထာင္ဒဏ္ ၁၆ လ ခ်မွတ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
(၄) အရွိန္ျမင့္လာသည့္ ျပည္တြင္း စစ္ပြဲမ်ား
ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္က ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ေသာင္းက်န္းမႈ ႏွိမ္ႏွင္းေရး စစ္ဆင္ေရးမ်ားေၾကာင့္ ယခုႏွစ္အတြင္း ကရင္၊ ကခ်င္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ မ်ားမွ ေဒသခံ ေတာသူေတာင္သား ၅၀၀၀ ခန္႔ အိုးပစ္၊ အိမ္ပစ္၊ အိမ္မဲ့၊ ယာမဲ့ ဒုကၡသည္မ်ား ျဖစ္ေနသည္ဟု Human Right Watch က အေထာက္ အထား ခိုင္လံုစြာ စြပ္စြဲထားသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ မိုင္းကြင္းကို အတင္းျဖတ္ေလွ်ာက္ ခိုင္းျခင္း ခံရေသာ အက်ဥ္းသား ေပၚတာ မ်ားအေပၚ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္၏ ႏွိပ္စက္မႈမ်ားသည္ စစ္ရာဇဝတ္မႈႏွင့္ အႀကံဳးဝင္သည္ဟု နယူးေရာက္ အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရး အုပ္စုက ယံုၾကည္လ်က္ ရွိသည္။
အေမရိကန္ေဒၚလာႏွင့္ ညီမွ်သည့္ ျပည္တြင္းသံုး က်ပ္ေငြတန္ဖိုး ႐ုတ္တရက္ ထိုးတက္သြားျခင္းေၾကာင့္ ပို႔ကုန္သမားမ်ားႏွင့္ ေတာင္သူ လယ္သမားမ်ား အထိနာသြားၾကသည္။ စီးပြားေရးအေျခအေန ဆိုး၀ါးကာ ဆင္းရဲတြင္းနက္မႈက ၁၉၈၈ ႏွင့္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ျပည္လံုးကၽြတ္ ဆႏၵ ျပပြဲမ်ား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သလို ယခုလည္း ေနာက္ထပ္ ျဖစ္ပြားလာမည့္ အေျခအေနတစ္ခု ရွိေနသည္။ ျမန္မာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားကို အမွန္တကယ္ ေမာင္းႏွင္ ေနေသာ အခ်က္မွာ ေတာ္လွန္ အံုၾကြမႈကို ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း သာ ျဖစ္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုေသာ စိတ္ရင္းဆႏၵမွန္ မဟုတ္ဟု ေဝဖန္ ဆန္းစစ္သူမ်ားက ဆိုၾကသည္။ အမွန္တကယ္တြင္လည္း မူဘာရတ္ႏွင့္ ကဒါဖီတို႔၏ လတ္တေလာ ျဖစ္ရပ္မ်ားက ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေရႊအား သန္းေခါင္ေက်ာ္ ထထိုင္ ေဇာေခၽြးျပန္ေစလ်က္ ရွိသည္ဟု ယံုၾကည္ရေပသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံကို ရာစုႏွစ္ ထက္ဝက္နီးပါးမွ် “မႀကံဳဘူးလွ်င္ ယံုဖို႔ပင္ခက္သည့္” ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳပ္မႈမ်ားျဖင့္ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား တစ္ဗိုလ္ဆင္း တစ္ဗိုလ္တက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း လတ္တေလာ ျဖစ္ရပ္မ်ားကမူ ျမန္မာ့အေရး ေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားအား “အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္လာၿပီ လား” ဟူေသာ အေတြးျဖင့္ အံ့အားသင့္ေစခဲ့သည္။
မႏွစ္က ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ေသာ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွား မႈ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ၾသဂုတ္လ အတြင္းက ရန္ကုန္ အျပင္ဖက္သို႔ ပထမဆံုးအႀကိမ္ စည္း႐ံုးေရးဆင္းရာတြင္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က တပ္မေတာ္အစိုးရပိုင္ လူမိုက္မ်ား ေႏွာက္ယွက္ခဲ့ သည့္ ျဖစ္ရပ္ႏွင့္မတူေတာ့ပဲ စိတ္ဓာတ္ တက္ၾကြေနသည့္ လူအုပ္ႀကီး၏ ႀကိဳဆိုေထာပနာ ျပဳျခင္းကိုခံခဲ့ရသလို ရန္ကုန္ကို ေနာက္တစ္ႀကိမ္ခြာ၍ ေနျပည္ေတာ္၌ သမၼတဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုၿပီးေနာက္တြင္လည္း သူမအေနျဖင့္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈႏွင့္ ေက်နပ္အားရမႈ ရွိခဲ့သည္ဟု သိရွိရသည္။
ကမၻာ့ သက္ဆိုးအရွည္ဆံုး တပ္မေတာ္အာဏာရွင္ အစိုးရမ်ားထဲမွ တစ္ခု သည္ ေနာက္ဆံုး တြင္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈကို ဦးတည္ကာ အခါလည္သား မတ္တပ္ရပ္ လမ္းေလွ်ာက္သလို တံု႔ေႏွးတံု႔ေႏွးျဖင့္ စတင္ေနသလား ဟူေသာ ေမးခြန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားအၾကားမွာပင္ အျမင္ကြဲလြဲမႈ ရွိလာခဲ့သည္။ “စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားေစလိုတဲ့ ေစတနာရွိတဲ့ အေထာက္အထားမ်ိဳး လံုးဝ မေတြ႕ရေသးပါဘူး”ဟု ေျပာၾကားသူမွာ ၾသစေၾတးလ် Griffith University မွ သုေတသန ပညာရွင္ Andrew Selth ျဖစ္သည္။ “ဒါေပမယ့္လည္း ေလ့လာ ဆန္းစစ္သူေတြ ေမွ်ာ္လင့္ မထားတဲ့ ေပ်ာ့ေျပာင္းမႈဒီဂရီကို ျမန္မာအစိုးရက ျပသခဲ့တယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ဝန္ခံရမွာပါ” ဟု ယင္းက ဆက္လက္ ေျပာဆိုသည္။
ေအာက္တြင္ ျမန္မာအစိုးရ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေနသည္ဟူေသာ လကၡဏာငါးခ်က္ႏွင့္ ယင္းတို႔ ဟန္ေဆာင္ေနေၾကာင္း သတိထားရမည့္ လကၡဏာငါးခ်က္စီကို အသီးသီး ေဖာ္ျပထားသည္။
ေကာင္းသတင္းမ်ား
(၁) သမၼတသစ္
(၁) သမၼတသစ္
ဦးသိန္းစိန္သည္ ယခင္အာဏာရွင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး သန္းေရႊ၏ ေရြးထုတ္ ေကာက္ယူခံရသူ ျဖစ္ေသာ္လည္း သူ ကိုယ္တိုင္မွာမူ အာဏာရွင္ မဟုတ္ေပ။ “သူတာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တာဟာ ကိုယ္က်ိဳး စီးပြားအတြက္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ သေဘာေကာင္းၿပီး ဆက္ဆံလို႔ ေကာင္းတဲ့သူ တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကုလသမဂၢ တာဝန္ရွိသူအျဖစ္ ယခင္လုပ္ကိုင္ခဲ့ေသာ အကဲခတ္ ေလ့လာသူ Richard Horsey က ေျပာၾကားသည္။ “သူက အႀကံေကာင္း၊ ဥာဏ္ေကာင္းေတြကို လိုလိုလားလား ႀကိဳဆိုတဲ့ သူျဖစ္သလို သူနဲ႔ ေဆြးေႏြး ရာမွာလည္း ထံုးတမ္းစဥ္လာ ဟန္ႀကီးပန္ႀကီး လုပ္မႈေတြမရွိဘူး ဆိုတာကို ျပသေနပါတယ္” ဟု Horsey က သံုးသပ္သည္။ ဦးသိန္းစိန္ကို ေတာင္အာဖရိက အသားေရာင္ခြဲျခားမႈ ေခတ္လြန္သမၼတ FW de Klerk ႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို နယ္လဆင္မင္ဒဲလားႏွင့္ လည္းေကာင္း အသီးသီးႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ အထူးပင္ ဆီေလ်ာ္ေပလိမ့္မည္။
(၂) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ျပန္လည္ေပၚထြက္လာမႈ
ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးသူရဲေကာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ဖခင္ ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ သူ၏႐ုပ္ပံုကို ေငြစကၠဴမ်ားႏွင့္ အစိုးရ႐ံုး နံရံမ်ားေပၚမွ တပ္မေတာ္ အစိုးရက ဖယ္ရွား ပစ္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း သူ၏ သမီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတဦးသိန္းစိန္က ႀကိဳဆို ႏႈတ္ဆက္ေသာ အခန္းထဲတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ လူငယ္ဘဝပံုတူကို ထင္ထင္ရွားရွား ခ်ိတ္ဆြဲထားျခင္းမွာ သမၼတႀကီးသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအား ေလးစားသူဟူေသာ ေနာက္ထပ္ လကၡဏာတစ္ခု ျဖစ္ေၾကာင္း Horsey က ဆိုသည္။
(၃) အင္းစိန္ေထာင္ ခရီးစဥ္
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး စံုစမ္းစစ္ေဆးသူ Tomas Ojea Quintana သည္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားႏွင့္ စကားေျပာဆိုႏိုင္ရန္ အတြက္ ရန္ကုန္၏ နာမည္အပ်က္ဆံုး အင္းစိန္ေထာင္သို႔ သြားေရာက္ခြင့္ ရခဲ့သည့္အျပင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ သာမက အစိုးရ တာဝန္ရွိ သူမ်ားႏွင့္ လည္း ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးႏိုင္ခဲ့သည္။
(၄) ခပ္ပါးပါး လြတ္လပ္ခြင့္ ရလာတဲ့ မီဒီယာ
အစိုးရဆင္ဆာက ခြင့္လႊတ္တယ္ဆိုတာ ဘယ္တုန္းကမွ မရွိခဲ့ေပမယ့္ True News ဂ်ာနယ္က လတ္တေလာ မ်က္ႏွာဖံုးသတင္း တစ္ပုဒ္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတလို႔ မွားယြင္းေဖာ္ျပခဲ့တာကို သတိေပး႐ံုသာ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဂ်ာနယ္စာေစာင္ေတြမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဲ႕ မိန္႔ခြန္းစကားေတြကို ေဖာ္ျပလို႔ မရႏိုင္ေသးေပမယ့္ သူမရဲ႕ ဓာတ္ပံုေတြကိုေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဖာ္ျပခြင့္ ရေနၾကသည္။
(၅) ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ စီးပြားေရး အႀကံေပးအဖြဲ႕ အႀကီးအကဲ ေရြးခ်ယ္မႈ
သမၼတရဲ႕ အႀကံေပး အဖြဲ႕ထဲက ပညာရွင္ေတြ မ်ားစြာထဲမွာ ဦးျမင့္ ကေတာ့ အမ်ားေလးစားၾကတဲ့ စီးပြားေရး ပညာရွင္ ျဖစ္သလို ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ရဲ႕ မိတ္ေဆြတစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။
မေကာင္းေသာ သတင္းမ်ား
(၁) သမၼတသစ္
(၁) သမၼတသစ္
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး သန္းေရႊ၏ ႐ုပ္ေသး႐ုပ္သာျဖစ္၍ သူ၏ ရပ္တည္ ရွင္သန္မႈကို ဆြဲဆန္႔ရန္ႏွင့္ တပ္မေတာ္ အေပၚ ဖိအား ေလ်ာ့ေစရန္အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဟန္ေဆာင္ လိမ္ညာ ပူးေပါင္း ျပေနသည္ဟု အခ်ိဳ႕ေသာ ေဝဖန္ ဆန္းစစ္သူမ်ားက ေျပာၾကားသည္။ “ေတာင္ အာဖရိက ရဲ႕ FW de Klerk နဲ႔တူတဲ့ ေခါင္းေဆာင္မ်ိဳးကို ျမန္မာ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြထဲမွာ ရွာတဲ့ ကိစၥဟာ လမိုက္ည သန္းေခါင္ယံမွာ ေကာက္႐ိုးပံုထဲ အပ္ရွာရ သလိုပါပဲ” ဟု London School of Economics and Political Science မွ သုေတသန ေလ့လာသူ ေမာင္ဇာနည္က ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ DVB ဝက္ဘ္ဆိုက္တြင္ ေရးသားထားသည္။
(၂) အင္းစိန္ေထာင္
အင္းစိန္ေထာင္တြင္း အေျခအေနသည္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေကာင္းေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။ အမႈ စစ္ေၾကာသူမ်ားက ထိန္းသိမ္းခံ အက်ဥ္းသားမ်ားကို စားမရ၊ အိပ္မရေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ႐ိုက္ႏွက္ျခင္း၊ လိင္အဂၤါအပါအ၀င္ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို မီးျဖင့္ တို႔ျခင္း တို႔ျဖင့္ ေျဖာင့္ခ်က္ရေအာင္ ျပဳလုပ္လ်က္ ရွိသည္ဟု ကုလ ကိုယ္စားလွယ္ Quintana က အစီရင္ခံထားသည္။ သံဃာေတာ္ ၂၂၅ ပါး အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၀၀၀ ခန္႔ကို အစိုးရက ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ထားေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုထားသည္။
(၃) NLD ပါတီကို ဆက္လက္ ႏွိပ္ကြပ္
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၏ NLD ပါတီဝင္ တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးေအာင္လွျမင့္သည္ ျမန္မာျပည္ အလယ္ပိုင္း ယင္း ေနထိုင္ရာ ဇာတိၿမိဳ႕မွထြက္ခြာ၍ ခရီးသြားျခင္းေၾကာင့္ လတ္တေလာ ေထာင္ဒဏ္ ၁၆ လ ခ်မွတ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
(၄) အရွိန္ျမင့္လာသည့္ ျပည္တြင္း စစ္ပြဲမ်ား
ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္က ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ေသာင္းက်န္းမႈ ႏွိမ္ႏွင္းေရး စစ္ဆင္ေရးမ်ားေၾကာင့္ ယခုႏွစ္အတြင္း ကရင္၊ ကခ်င္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ မ်ားမွ ေဒသခံ ေတာသူေတာင္သား ၅၀၀၀ ခန္႔ အိုးပစ္၊ အိမ္ပစ္၊ အိမ္မဲ့၊ ယာမဲ့ ဒုကၡသည္မ်ား ျဖစ္ေနသည္ဟု Human Right Watch က အေထာက္ အထား ခိုင္လံုစြာ စြပ္စြဲထားသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ မိုင္းကြင္းကို အတင္းျဖတ္ေလွ်ာက္ ခိုင္းျခင္း ခံရေသာ အက်ဥ္းသား ေပၚတာ မ်ားအေပၚ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္၏ ႏွိပ္စက္မႈမ်ားသည္ စစ္ရာဇဝတ္မႈႏွင့္ အႀကံဳးဝင္သည္ဟု နယူးေရာက္ အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရး အုပ္စုက ယံုၾကည္လ်က္ ရွိသည္။
(၅) ထိန္းမရ သိမ္းမရ ျဖစ္သြားတဲ့ က်ပ္ေငြ
အေမရိကန္ေဒၚလာႏွင့္ ညီမွ်သည့္ ျပည္တြင္းသံုး က်ပ္ေငြတန္ဖိုး ႐ုတ္တရက္ ထိုးတက္သြားျခင္းေၾကာင့္ ပို႔ကုန္သမားမ်ားႏွင့္ ေတာင္သူ လယ္သမားမ်ား အထိနာသြားၾကသည္။ စီးပြားေရးအေျခအေန ဆိုး၀ါးကာ ဆင္းရဲတြင္းနက္မႈက ၁၉၈၈ ႏွင့္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ျပည္လံုးကၽြတ္ ဆႏၵ ျပပြဲမ်ား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သလို ယခုလည္း ေနာက္ထပ္ ျဖစ္ပြားလာမည့္ အေျခအေနတစ္ခု ရွိေနသည္။ ျမန္မာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားကို အမွန္တကယ္ ေမာင္းႏွင္ ေနေသာ အခ်က္မွာ ေတာ္လွန္ အံုၾကြမႈကို ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း သာ ျဖစ္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုေသာ စိတ္ရင္းဆႏၵမွန္ မဟုတ္ဟု ေဝဖန္ ဆန္းစစ္သူမ်ားက ဆိုၾကသည္။ အမွန္တကယ္တြင္လည္း မူဘာရတ္ႏွင့္ ကဒါဖီတို႔၏ လတ္တေလာ ျဖစ္ရပ္မ်ားက ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေရႊအား သန္းေခါင္ေက်ာ္ ထထိုင္ ေဇာေခၽြးျပန္ေစလ်က္ ရွိသည္ဟု ယံုၾကည္ရေပသည္။
