တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ ၁၀ ရက္ေန႔သည္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ အမ်ိဳးသားေန႔ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္ေခတ္က ေပၚ ေပါက္ခဲ့သျဖင့္ အဂၤလိပ္လို National Day (ေနရွင္ နယ္ေဒး)ဟူ၍ ေခၚခဲ့၏။ အဂၤလိပ္တို႔က ၁၈၈၂ တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ဇြတ္အတင္း ခ်ဥ္းနင္း ဝင္ေရာက္ သိမ္းပိုက္ ခဲ့သည္။ သူတို႔ ရသြားသည္က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေတာေတာင္ ေရေျမျဖစ္ၿပီး ျမန္မာတို႔၏အမ်ိဳးသား စိတ္ဓာတ္ကိုမူ ကား မသိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့ၾကေခ်။၁၈၈၅ တြင္ သီေပါမင္း ပါေတာ္မူသည္။
၁၉၀၁ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာတို႔၏ မီးခဲ ျပာဖံုးမ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ျပန္လည္ႏိုးၾကားလာခဲ့သည္။ ၁၉၀၆ ခုႏွစ္တြင္YMBA ေခၚ ဗုဒၶဘာသာကလ်ာဏ ယုဝ အသင္းေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ မူလက ဘာသာေရးကို ဦးစားေပးလႈပ္ရွားခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ အမ်ိဳးဘာသာ သာသနာသည္ ဟူေသာ ေျကြးေၾကာ္ သံျဖင့္ ဝံသာႏုရကၡိတ တရားကို ေရွ႕တန္း တင္လာခဲ့ၾကသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္အေရာက္ ျမန္မာတစ္ ႏိုင္ငံလံုးရွိဝံသာႏုအသင္းမ်ားစုေပါင္းကာ ျမန္မာအသင္း ခ်ဳပ္ႀကီး ေဖာ္ထုတ္ၿပီး အမ်ိဳးသားေရးကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ကာ ဂ်ီစီဘီေအဟူ၍ ထင္ရွားလာခဲ့၏။ ထိုႏွစ္တြင္ပင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကိုတည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္ဖို႔ဆိုၿပီးအဂၤလိပ္ တို႔က ဥပေဒမ်ား ေရးဆြဲခဲ့ၾကသည္။
တကၠသိုလ္ေက်ာင္း သားတို႔ကထိုဥပေဒကိုမေက်နပ္ၾက၊အဂၤလိပ္တို႔ကလည္း မလိုက္ေလ်ာ။ သို႔ႏွင့္ေက်ာင္းသားတို႔က ဘြိဳင္း ေကာက္(သပိတ္ေမွာက္) လုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းသပိတ္ ေမွာက္ ဘြိဳင္းေကာက္လုပ္ေသာေန႔မွာ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္ ဒီ ဇင္ဘာလ ၁ ရက္ (၁၂၈၂ ခုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ ၁၀ရက္ေန႔)ျဖစ္သည္။
တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားႀကီး မ်ားက ထိုသို႔သပိတ္ေမွာက္လိုက္ၾကေတာ့ တကၠသိုလ္ ေရာက္ဖို႔တာဆူေနသည့္ ေက်ာင္းသားငယ္မ်ားကပါ လိုက္ၿပီး သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ၾကသည္။ အဂၤလိပ္တို႔၏ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားကိုလည္းေက်ာခိုင္းလိုက္ၾကသည္။ ယင္းေနာက္ ဝံသာႏုအသင္းမ်ား၏အကူအညီ၊ ဆရာေတာ္သံဃာေတာ္မ်ား၏အကူအညီျဖင့္ တစ္ႏိုင္ငံ လံုးတြင္အမ်ိဳးသားေက်ာင္းမ်ားကို တည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္ လိုက္ၾကသည္။
ေက်ာင္းသားႀကီးမ်ားက ေက်ာင္းသား ငယ္မ်ားကိုစာသင္ေပးၾကသည္။ ထိုေက်ာင္းႀကီးမ်ား တြင္ ျမန္မာစာေပႏွင့္ ျမန္မာ့သမိုင္းကိုဦးစားေပးသင္ခဲ့ ၿပီးျမန္မာမ်ိဳးခ်စ္ လူငယ္မ်ားကို ေမြးထုတ္ေပးခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသားေကာလိပ္တြင္ကား သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၊ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳတို႔က ဝိုင္းဝန္း သင္ၾကားေပး၏။
ဦးဘခ်ိဳ၊ ဦးဘဝင္းတို႔က ေက်ာင္းအုပ္ တာဝန္အျဖစ္ယူခဲ့ၾကသည္။ ထိုအမ်ိဳးသားေကာင္းမ်ားမွမ်ိဳးခ်စ္အာဇာနည္ေလးမ်ား ကိုေမြးထုတ္ေပးၿပီး အမ်ိဳးသားစာေပ အမ်ိဳးသားစိတ္ ဓာတ္ကို ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး တိုးတက္ေအာင္ ေျမေတာင္ေျမႇာက္ ေပးခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းက ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ က ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးကို သမိုင္းဝင္ ေမာ္ကြန္းထိုး ေသာ မွတ္တမ္းႀကီးျဖစ္ေအာင္ ဘြိဳင္းေကာက္ဋီကာ ေလးခ်ိဳးႀကီးကိုဖြဲ႕ဆိုခဲ့၏။
ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္ မိႈင္းမွာ ဆင္းရဲသားေတာင္သူ လယ္သမားေတြအတြက္ ဝမ္းနည္းပူေဆြး၊ ရွိသမွ် လြတ္လပ္ေရးကိုမွန္းေမွ်ာ္၊ ေဖ- ပု -ရွိန္ တို႔လို ႏိုင္ငံေရးမ်ိဳးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္လူႀကီးပိုင္းေတြကို လည္းအားကိုးသလို ေက်ာင္းသားလူငယ္ပိုင္းကိုလည္း အားထားႏွင့္ ေက်ာင္းသားေတြ သပိတ္ေမွာက္ၿပီး ေနရွင္ နယ္ ေက်ာင္းေတြေထာင္၊ ဝံသာႏုတရားေတြေဟာ၊ ေယာ လံုခ်ည္ပင္နီအက်ႌေတြဝတ္ၾကတာကို အင္မတန္အားရ ၏။ သည္ လူငယ္ေတြဟာျဖင့္လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ ႀကိဳးစားၾကမွာအမွန္ပဲ။ ငါလည္း အသက္ႀကီးေပမယ့္ သူတို႔နဲ႔ ေသအတူရွင္မကြဲလိုက္မယ္လို႔ သႏၷိ႒ာန္ခ်ၿပီး စိတ္အားတက္သရာ ေရးသားလိုက္တာ။
အေဝးႀကီးခရီးေပမဲ့
အေရးႀကီးလွ်င္ျဖင့္ ေသြးနီးရာပါစၿမဲေပမို႔
ဆရာလဲကြာ ပဌမအရင္ကနဦးဆီက
ျမန္မာ့တစ္ခြင္မွာ သမတ ရွင္ဘုရင္မလူးခင္ပါ့
ထဆင္ထူးကိုတျမည္ျမည္သင္ခဲ့သမို႔
ထီမထင္ေက်ာင္းေတာ္သားေတြတို႔
အမည္အစဥ္မွာ ေခါင္းအေပၚဖ်ားတြင္မွ မင္း႐ို႔ဆရာကို စာရင္းတို႔ကာ ထားလိုက္ၾကေပေတာ့ ဆိုတဲ့ေလးခ်ိဳးႀကီးပါပဲ။ အဲဒီမွာသူငယ္စဥ္က ကႀကီးေရက သင္စဥ္က ထဆင္ထူး အေၾကာင္းက်က္ရာမွာ ထဆင္ထူးေရလံုးႀကီး တင္ထီဆိုခဲ့တာကို သတိရတယ္။ ထဆင္ထူးလံုးႀကီး တင္ထီမထင္တဲ့ ေက်ာင္းေတာ္သားပဲ ဆိုတဲ့ သံခ်ပ္ကိုသတိ ရတယ္။အဲဒါေတြ အေျခခံၿပီး ေရးလိုက္တာပါ ဆိုပါတယ္။
ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ယင္းအမ်ိဳးသားေရး စိတ္ ဓာတ္ေၾကာင့္ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ျဖစ္ေပၚ ခဲ့ရသည္။ ၁၉၃၀-၃၁ ခုႏွစ္တြင္တစ္ႀကိမ္၊ ၁၉၃၄- ၃၅ တြင္တစ္ႀကိမ္ယူနီဗာစီတီ၌ေတာ္ေတာ္ေလး လႈပ္လႈပ္ ရွားရွားျဖစ္ခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားသပိတ္ေမွာက္ရ ျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းမွာ စင္စစ္ကားတစ္ခုသာလွ်င္ ရွိသည္။
ထိုသည္ကား တိုင္းေရးျပည္ေရးတြင္ ခ်ဳပ္ျခယ္ ျခင္း၊ ျမန္မာတို႔၏ စီးပြားေရးႀကီးပြားေရးကို အၫြန္႔ခူးေန ေသာ ၿဗိတိသွ်တို႔သည္ ျမန္မာတို႔အား ကြ်န္အျဖစ္ ၾကာရွည္စြာ ထားလိုျခင္းတို႔ပင္ ျဖစ္၏။ ဒါကို ေက်ာင္းသား တစ္စုက အတန္ငယ္ႏိုးၾကားလာသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ကိုယ့္စီးပြားေရ း ႀကီးပြားေရးကို ကိုယ္ႀကိဳက္သလို ျခယ္ လွယ္စီမံႏိုင္ရန္တိုင္းေရးျပည္ေရးတြင္ လြတ္လပ္ခြင့္ရ လိုၾကသည္။
ကြ်န္အျဖစ္မွ လြတ္ေျမာက္၍ သခင္ျဖစ္ခ်င္ၾကသည္။ သူ႕ဘက္ ကိုယ့္ဘက္ လိုလားခ်က္ႏွစ္ခု ထိ ခိုက္မႈ၊ ရန္ျဖစ္မႈမွသပိတ္ေမွာက္ ျခင္းျဖစ္ေပၚလာခဲ့ရ ျခင္းျဖစ္ေပသည္။ ဤသည္ကား အမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓာတ္ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏။ ထိုအမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓာတ္ေမြးဖြားေပးရာအမ်ိဳး သားေအာင္ပြဲေန႔ကို ျမန္မာမွန္သမွ် မေမ့ေကာင္းဟု တိုက္ တြန္းလိုက္ရေပေတာ့သတည္း။
ေရးသားသူ... ၾကည္သူ
၁၉၀၁ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာတို႔၏ မီးခဲ ျပာဖံုးမ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ျပန္လည္ႏိုးၾကားလာခဲ့သည္။ ၁၉၀၆ ခုႏွစ္တြင္YMBA ေခၚ ဗုဒၶဘာသာကလ်ာဏ ယုဝ အသင္းေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ မူလက ဘာသာေရးကို ဦးစားေပးလႈပ္ရွားခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ အမ်ိဳးဘာသာ သာသနာသည္ ဟူေသာ ေျကြးေၾကာ္ သံျဖင့္ ဝံသာႏုရကၡိတ တရားကို ေရွ႕တန္း တင္လာခဲ့ၾကသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္အေရာက္ ျမန္မာတစ္ ႏိုင္ငံလံုးရွိဝံသာႏုအသင္းမ်ားစုေပါင္းကာ ျမန္မာအသင္း ခ်ဳပ္ႀကီး ေဖာ္ထုတ္ၿပီး အမ်ိဳးသားေရးကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ကာ ဂ်ီစီဘီေအဟူ၍ ထင္ရွားလာခဲ့၏။ ထိုႏွစ္တြင္ပင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကိုတည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္ဖို႔ဆိုၿပီးအဂၤလိပ္ တို႔က ဥပေဒမ်ား ေရးဆြဲခဲ့ၾကသည္။
တကၠသိုလ္ေက်ာင္း သားတို႔ကထိုဥပေဒကိုမေက်နပ္ၾက၊အဂၤလိပ္တို႔ကလည္း မလိုက္ေလ်ာ။ သို႔ႏွင့္ေက်ာင္းသားတို႔က ဘြိဳင္း ေကာက္(သပိတ္ေမွာက္) လုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းသပိတ္ ေမွာက္ ဘြိဳင္းေကာက္လုပ္ေသာေန႔မွာ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္ ဒီ ဇင္ဘာလ ၁ ရက္ (၁၂၈၂ ခုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ ၁၀ရက္ေန႔)ျဖစ္သည္။
တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားႀကီး မ်ားက ထိုသို႔သပိတ္ေမွာက္လိုက္ၾကေတာ့ တကၠသိုလ္ ေရာက္ဖို႔တာဆူေနသည့္ ေက်ာင္းသားငယ္မ်ားကပါ လိုက္ၿပီး သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ၾကသည္။ အဂၤလိပ္တို႔၏ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားကိုလည္းေက်ာခိုင္းလိုက္ၾကသည္။ ယင္းေနာက္ ဝံသာႏုအသင္းမ်ား၏အကူအညီ၊ ဆရာေတာ္သံဃာေတာ္မ်ား၏အကူအညီျဖင့္ တစ္ႏိုင္ငံ လံုးတြင္အမ်ိဳးသားေက်ာင္းမ်ားကို တည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္ လိုက္ၾကသည္။
ေက်ာင္းသားႀကီးမ်ားက ေက်ာင္းသား ငယ္မ်ားကိုစာသင္ေပးၾကသည္။ ထိုေက်ာင္းႀကီးမ်ား တြင္ ျမန္မာစာေပႏွင့္ ျမန္မာ့သမိုင္းကိုဦးစားေပးသင္ခဲ့ ၿပီးျမန္မာမ်ိဳးခ်စ္ လူငယ္မ်ားကို ေမြးထုတ္ေပးခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသားေကာလိပ္တြင္ကား သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၊ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳတို႔က ဝိုင္းဝန္း သင္ၾကားေပး၏။
ဦးဘခ်ိဳ၊ ဦးဘဝင္းတို႔က ေက်ာင္းအုပ္ တာဝန္အျဖစ္ယူခဲ့ၾကသည္။ ထိုအမ်ိဳးသားေကာင္းမ်ားမွမ်ိဳးခ်စ္အာဇာနည္ေလးမ်ား ကိုေမြးထုတ္ေပးၿပီး အမ်ိဳးသားစာေပ အမ်ိဳးသားစိတ္ ဓာတ္ကို ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး တိုးတက္ေအာင္ ေျမေတာင္ေျမႇာက္ ေပးခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းက ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ က ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးကို သမိုင္းဝင္ ေမာ္ကြန္းထိုး ေသာ မွတ္တမ္းႀကီးျဖစ္ေအာင္ ဘြိဳင္းေကာက္ဋီကာ ေလးခ်ိဳးႀကီးကိုဖြဲ႕ဆိုခဲ့၏။
ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္ မိႈင္းမွာ ဆင္းရဲသားေတာင္သူ လယ္သမားေတြအတြက္ ဝမ္းနည္းပူေဆြး၊ ရွိသမွ် လြတ္လပ္ေရးကိုမွန္းေမွ်ာ္၊ ေဖ- ပု -ရွိန္ တို႔လို ႏိုင္ငံေရးမ်ိဳးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္လူႀကီးပိုင္းေတြကို လည္းအားကိုးသလို ေက်ာင္းသားလူငယ္ပိုင္းကိုလည္း အားထားႏွင့္ ေက်ာင္းသားေတြ သပိတ္ေမွာက္ၿပီး ေနရွင္ နယ္ ေက်ာင္းေတြေထာင္၊ ဝံသာႏုတရားေတြေဟာ၊ ေယာ လံုခ်ည္ပင္နီအက်ႌေတြဝတ္ၾကတာကို အင္မတန္အားရ ၏။ သည္ လူငယ္ေတြဟာျဖင့္လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ ႀကိဳးစားၾကမွာအမွန္ပဲ။ ငါလည္း အသက္ႀကီးေပမယ့္ သူတို႔နဲ႔ ေသအတူရွင္မကြဲလိုက္မယ္လို႔ သႏၷိ႒ာန္ခ်ၿပီး စိတ္အားတက္သရာ ေရးသားလိုက္တာ။
အေဝးႀကီးခရီးေပမဲ့
အေရးႀကီးလွ်င္ျဖင့္ ေသြးနီးရာပါစၿမဲေပမို႔
ဆရာလဲကြာ ပဌမအရင္ကနဦးဆီက
ျမန္မာ့တစ္ခြင္မွာ သမတ ရွင္ဘုရင္မလူးခင္ပါ့
ထဆင္ထူးကိုတျမည္ျမည္သင္ခဲ့သမို႔
ထီမထင္ေက်ာင္းေတာ္သားေတြတို႔
အမည္အစဥ္မွာ ေခါင္းအေပၚဖ်ားတြင္မွ မင္း႐ို႔ဆရာကို စာရင္းတို႔ကာ ထားလိုက္ၾကေပေတာ့ ဆိုတဲ့ေလးခ်ိဳးႀကီးပါပဲ။ အဲဒီမွာသူငယ္စဥ္က ကႀကီးေရက သင္စဥ္က ထဆင္ထူး အေၾကာင္းက်က္ရာမွာ ထဆင္ထူးေရလံုးႀကီး တင္ထီဆိုခဲ့တာကို သတိရတယ္။ ထဆင္ထူးလံုးႀကီး တင္ထီမထင္တဲ့ ေက်ာင္းေတာ္သားပဲ ဆိုတဲ့ သံခ်ပ္ကိုသတိ ရတယ္။အဲဒါေတြ အေျခခံၿပီး ေရးလိုက္တာပါ ဆိုပါတယ္။
ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ယင္းအမ်ိဳးသားေရး စိတ္ ဓာတ္ေၾကာင့္ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ျဖစ္ေပၚ ခဲ့ရသည္။ ၁၉၃၀-၃၁ ခုႏွစ္တြင္တစ္ႀကိမ္၊ ၁၉၃၄- ၃၅ တြင္တစ္ႀကိမ္ယူနီဗာစီတီ၌ေတာ္ေတာ္ေလး လႈပ္လႈပ္ ရွားရွားျဖစ္ခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားသပိတ္ေမွာက္ရ ျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းမွာ စင္စစ္ကားတစ္ခုသာလွ်င္ ရွိသည္။
ထိုသည္ကား တိုင္းေရးျပည္ေရးတြင္ ခ်ဳပ္ျခယ္ ျခင္း၊ ျမန္မာတို႔၏ စီးပြားေရးႀကီးပြားေရးကို အၫြန္႔ခူးေန ေသာ ၿဗိတိသွ်တို႔သည္ ျမန္မာတို႔အား ကြ်န္အျဖစ္ ၾကာရွည္စြာ ထားလိုျခင္းတို႔ပင္ ျဖစ္၏။ ဒါကို ေက်ာင္းသား တစ္စုက အတန္ငယ္ႏိုးၾကားလာသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ကိုယ့္စီးပြားေရ း ႀကီးပြားေရးကို ကိုယ္ႀကိဳက္သလို ျခယ္ လွယ္စီမံႏိုင္ရန္တိုင္းေရးျပည္ေရးတြင္ လြတ္လပ္ခြင့္ရ လိုၾကသည္။
ကြ်န္အျဖစ္မွ လြတ္ေျမာက္၍ သခင္ျဖစ္ခ်င္ၾကသည္။ သူ႕ဘက္ ကိုယ့္ဘက္ လိုလားခ်က္ႏွစ္ခု ထိ ခိုက္မႈ၊ ရန္ျဖစ္မႈမွသပိတ္ေမွာက္ ျခင္းျဖစ္ေပၚလာခဲ့ရ ျခင္းျဖစ္ေပသည္။ ဤသည္ကား အမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓာတ္ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏။ ထိုအမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓာတ္ေမြးဖြားေပးရာအမ်ိဳး သားေအာင္ပြဲေန႔ကို ျမန္မာမွန္သမွ် မေမ့ေကာင္းဟု တိုက္ တြန္းလိုက္ရေပေတာ့သတည္း။
ေရးသားသူ... ၾကည္သူ
