စစ္ေတြ ေထာင္ထဲတြင္ စစ္အုပ္စု၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ ကြယ္လြန္ အနိစၥ ေရာက္သြားခဲ့ရေသာ ရခိုင္-ျမန္မာ ပ႑ိတ္ ဆရာၾကီး ဦးသာထြန္း ေအာက္ေမ့့ဖြယ္ေန႕ အခမ္းအနားကို ဆရာၾကီး ကြယ္လြန္ခဲ့သည့္ ၂၁ ႏွစ္ေျမာက္ေန႕တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အႏွံ႕အျပားတြင္ က်င္းပ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
စစ္ေတြျမိဳ႕တြင္ ဆရာၾကီးေန႕က်င္းပရာတြင္ ဦးေဆာင္ပါ၀င္ခဲ့သူ ဦးေမာင္ေမာင္ေစာက " စစ္ေတြ၊ ေက်ာက္ေတာ္၊ ေျမာက္ဦး၊ မင္းျပား၊ ေတာင္ကုတ္နဲ႕ ရန္ကုန္ျမိဳ႕တို႕မွာ က်င္းပ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ စစ္ေတြမွာေတာ့ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းဘဲ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ အခမ္းအနားကို လူေပါင္း ၂၀၀ ခန္႕ တက္ေရာက္ ခဲ့ပါတယ္" ဟု ေျပာသည္။
စစ္ေတြတြင္ ဆရာၾကီး ဦးသာထြန္းေန႕ အမွတ္တရ ေအာက္ေမ့ အခမ္းအနားကို စစ္ေတြျမိဳ႕ ျဂိတ္ဘက္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းတြင္ ေန႕လည္ ၁၂ နာရီခြဲကေန ၁ နာရီခြဲထိ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ က်င္းပပံုကိုလည္း သူက ယခုလို ေျပာသည္။
" အဲဒီေန႕က ဥပုတ္ေန႕ဆိုေတာ့ ဆရာၾကီးအတြက္ ရည္ရြယ္ျပီး ဝါဆိုသကၤန္း ဆက္ကပ္ လွဴဒါန္းခဲ့ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ဆရာၾကီးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အမွတ္တရ စာေပအေၾကာင္း ေဆြးေႏြး ၾကပါတယ္။ ဆရာၾကီးအတြက္ ရည္ရြယ္ျပီး စပ္ဆိုထားတဲ့ ဂုဏ္ျပဳ ကဗ်ာေတြကိုလည္း ရြက္ခဲ့ ၾကပါတယ္။"
၎ျပင္သူက က်င္းပရသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ကိုလည္း ယခုကဲ့သုိ႕ ဆက္ေျပာသည္။
" ဆရာၾကီး ဦးသာထြန္းေန႔ကို က်င္းပရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဆရာၾကီးဟာ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြထဲမွာ အ႒ာရသ ၁၈ ရပ္ကို ကြ်မ္းက်င္စြာ တတ္ေျမာက္တဲ့ ပုဂၢိုလ္ တဦးလို႕ ဆရာၾကီးကို အမ်ားက လက္ခံ သတ္မွတ္ ထားၾကတယ္။ အဲဒါေၾကာင္း ဆရာၾကီးကို ရိုေသ ေလးစားတဲ့ အေနနဲ႕ ဆရာၾကီး ကြယ္လြန္သြားတဲ့ ၾသဂတ္စ္ ၁၄ ရက္ေန႔ကို ဆရာၾကီးေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ျပီး ေအာက္ေမ့ဖြယ္ အခမ္းအနားကို က်င္းပရတာ ျဖစ္ပါတယ္" ဟု ေျပာသည္။
တျခား အခမ္းအနား တက္ေရာက္ခဲ့သူ လူၾကီး တစ္ဦးကလည္း ဆရာၾကီးေန႔မွာ ရခုိင္အမ်ိဳးသားမ်ားအား ယခုလို မွာၾကားခ်င္ေၾကာင္း ေျပာၾကားသည္။
" ရခုိင္လူငယ္ေတြေရာ လူၾကီးေတြပါ ဆရာၾကီးလို အမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ သာသနာကို ေစာင့္ေရွာက္တတ္တဲ့ စိတ္ထားမ်ိဳးေတြ ထြန္းေတာက္ေစခ်င္ပါတယ္။ ကိန္းေအာင္း ေစခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ဆရာၾကီးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အေျပာခ်င္ဆံုး ဆႏၵ တခုပါ။ ဆရာၾကီးေန႔ က်င္းပရျခင္း ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဆရာၾကီးဟာ အမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ သာသနာအတြက္ စာေပ၊ သမိုင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဂီတ၊ ေဆးပညာ၊ နကၡတ္ပညာ စသျဖင့္ ပညာရပ္မ်ားစြာကို တတ္ေျမာက္ျပီး တပည့္သားသမီး မ်ားစြာကို ေမြးထုတ္ေပးခဲ့တယ္။ ကိုယ့္ရပ္ ကိုယ့္ဌာေနမွာ လိုအပ္တဲ့ေနရာေတြမွာ ေစတနာ တရားနဲ႕ ႏိုင္တဲ့ ၀န္ကို ေသသည္ အထိ ထမ္းရြက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင္း ဆရာၾကီးလို အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာကို ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္တဲ့ ထိမ္းသိန္းႏိုင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ မ်ားပါေစ။ ရခုိင္ဟူသမွ် အမ်ိဳး၊ ဘာသာ သာသနာကို ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ပါေစလို႔ဘဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။"
ေျမာက္ဦးျမိဳ႕တြင္လည္း ဆရာၾကီး အခမ္းအနားကို က်င္းပ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကျပီး ဆရာၾကီးႏွင့္ပတ္သက္ျပီး သားၾကီးျဖစ္သူ ဦးေက်ာ္ထြန္းေအာင္က ယခုကဲ့သို႕ ေျပာသည္။
" ဆရာၾကီး ကြယ္လြန္သြားတဲ့အတြက္ ရခုိင္ျပည္နဲ႕ ရခိုင္လူမ်ိဳးအတြက္ အမ်ားၾကီး ဆံုးရံႈးပါတယ္။ အစားထိုးမရ ႏိုင္တဲ့ ဆံုးရံွဳးမူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လည္း ကြ်န္ေတာ္တို႕ ၀မ္းသာရမွာ တခုက ဆရာၾကီးစျပီး မ်ိဳးေစ့ခ်ေပးခဲ့တဲ့ မ်ိဳးေစ့ဟာ အခုအခါ အကိုင္းအခက္ အလက္ေတြ စည္ပင္ေနတဲ့ အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာၾကီး ခ်ေပးခဲ့တဲ့ မ်ိဳးေစ့ေၾကာင့္ ရခိုင္သမိုင္းကို ေဖာ္ထုတ္တဲ့ လူငယ္ ေတြ၊ ေနာက္ရခိုင္သမိုင္း ပညာရွင္ေတြ တစတစ တိုးတက္ မ်ားျပား လာျပီး အခုအခါ စည္စည္ ပင္ပင္နဲ႕ ေ၀ေ၀ဆာဆာနဲ႕ ျဖစ္ေနတဲ့ အတြက္ ဆရာၾကီးရဲ႕ အတြက္ ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။ ဆရာၾကီး ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တဲ့ အတိုင္း သူစိုက္ခဲ့တဲ့ သစ္ပင္ၾကီးဟာ အျမဲ ထာ၀ရ ရွင္သန္ လန္းဆန္းျပီး ၾကီးထြား ေနမယ္ ဆိုတာကို ကြ်န္ေတာ္ တို႕ ယံုၾကည္ပါတယ္" ဟု ေျပာသည္။
ဆရာၾကီး ဦးသာထြန္းမွာ ရခိုင္ျမန္မာ ပ႑ိတ္ ဘြဲ႕ခ်ီးျမွင့္ခံရသူ ျဖစ္ျပီး ရခိုင္တမ်ိဳးသားလံုးက ေလးစား ၾကည္ညိဳေသာ ပညာရွိ ပုဂၢိဳလ္ၾကီး တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ဆရာၾကီးအား ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မတ္လတြင္ မင္းျပားျမိဳ႕နယ္ ျပားေခ်ာင္းေက်းရြာတြင္ အမ်ိဳးသားေရး တရားမ်ား ေဟာသည္ဟု စြပ္စြဲကာ စစ္အစိုးရမွ ဖမ္းဆီးျပီး ေထာင္ (၃) ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ဆရာၾကီးသည္ ဖမ္းဆီးခံရျပီး (၅)လ အၾကာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ၾသဂတ္စ္လ ၁၄ ရက္ေန႕တြင္ စစ္ေတြေထာင္ထဲတြင္ စစ္အုပ္စု၏ ယုတ္မာ ေကာက္က်စ္ သတ္ျဖတ္မူေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ရသည္။
ရင္းျမစ္..ေနရဥၹရာ
စစ္ေတြျမိဳ႕တြင္ ဆရာၾကီးေန႕က်င္းပရာတြင္ ဦးေဆာင္ပါ၀င္ခဲ့သူ ဦးေမာင္ေမာင္ေစာက " စစ္ေတြ၊ ေက်ာက္ေတာ္၊ ေျမာက္ဦး၊ မင္းျပား၊ ေတာင္ကုတ္နဲ႕ ရန္ကုန္ျမိဳ႕တို႕မွာ က်င္းပ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ စစ္ေတြမွာေတာ့ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းဘဲ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ အခမ္းအနားကို လူေပါင္း ၂၀၀ ခန္႕ တက္ေရာက္ ခဲ့ပါတယ္" ဟု ေျပာသည္။
စစ္ေတြတြင္ ဆရာၾကီး ဦးသာထြန္းေန႕ အမွတ္တရ ေအာက္ေမ့ အခမ္းအနားကို စစ္ေတြျမိဳ႕ ျဂိတ္ဘက္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းတြင္ ေန႕လည္ ၁၂ နာရီခြဲကေန ၁ နာရီခြဲထိ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ က်င္းပပံုကိုလည္း သူက ယခုလို ေျပာသည္။
" အဲဒီေန႕က ဥပုတ္ေန႕ဆိုေတာ့ ဆရာၾကီးအတြက္ ရည္ရြယ္ျပီး ဝါဆိုသကၤန္း ဆက္ကပ္ လွဴဒါန္းခဲ့ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ဆရာၾကီးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အမွတ္တရ စာေပအေၾကာင္း ေဆြးေႏြး ၾကပါတယ္။ ဆရာၾကီးအတြက္ ရည္ရြယ္ျပီး စပ္ဆိုထားတဲ့ ဂုဏ္ျပဳ ကဗ်ာေတြကိုလည္း ရြက္ခဲ့ ၾကပါတယ္။"
၎ျပင္သူက က်င္းပရသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ကိုလည္း ယခုကဲ့သုိ႕ ဆက္ေျပာသည္။
" ဆရာၾကီး ဦးသာထြန္းေန႔ကို က်င္းပရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဆရာၾကီးဟာ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြထဲမွာ အ႒ာရသ ၁၈ ရပ္ကို ကြ်မ္းက်င္စြာ တတ္ေျမာက္တဲ့ ပုဂၢိုလ္ တဦးလို႕ ဆရာၾကီးကို အမ်ားက လက္ခံ သတ္မွတ္ ထားၾကတယ္။ အဲဒါေၾကာင္း ဆရာၾကီးကို ရိုေသ ေလးစားတဲ့ အေနနဲ႕ ဆရာၾကီး ကြယ္လြန္သြားတဲ့ ၾသဂတ္စ္ ၁၄ ရက္ေန႔ကို ဆရာၾကီးေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ျပီး ေအာက္ေမ့ဖြယ္ အခမ္းအနားကို က်င္းပရတာ ျဖစ္ပါတယ္" ဟု ေျပာသည္။
တျခား အခမ္းအနား တက္ေရာက္ခဲ့သူ လူၾကီး တစ္ဦးကလည္း ဆရာၾကီးေန႔မွာ ရခုိင္အမ်ိဳးသားမ်ားအား ယခုလို မွာၾကားခ်င္ေၾကာင္း ေျပာၾကားသည္။
" ရခုိင္လူငယ္ေတြေရာ လူၾကီးေတြပါ ဆရာၾကီးလို အမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ သာသနာကို ေစာင့္ေရွာက္တတ္တဲ့ စိတ္ထားမ်ိဳးေတြ ထြန္းေတာက္ေစခ်င္ပါတယ္။ ကိန္းေအာင္း ေစခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ဆရာၾကီးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အေျပာခ်င္ဆံုး ဆႏၵ တခုပါ။ ဆရာၾကီးေန႔ က်င္းပရျခင္း ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဆရာၾကီးဟာ အမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ သာသနာအတြက္ စာေပ၊ သမိုင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဂီတ၊ ေဆးပညာ၊ နကၡတ္ပညာ စသျဖင့္ ပညာရပ္မ်ားစြာကို တတ္ေျမာက္ျပီး တပည့္သားသမီး မ်ားစြာကို ေမြးထုတ္ေပးခဲ့တယ္။ ကိုယ့္ရပ္ ကိုယ့္ဌာေနမွာ လိုအပ္တဲ့ေနရာေတြမွာ ေစတနာ တရားနဲ႕ ႏိုင္တဲ့ ၀န္ကို ေသသည္ အထိ ထမ္းရြက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင္း ဆရာၾကီးလို အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာကို ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္တဲ့ ထိမ္းသိန္းႏိုင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ မ်ားပါေစ။ ရခုိင္ဟူသမွ် အမ်ိဳး၊ ဘာသာ သာသနာကို ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ပါေစလို႔ဘဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။"
ေျမာက္ဦးျမိဳ႕တြင္လည္း ဆရာၾကီး အခမ္းအနားကို က်င္းပ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကျပီး ဆရာၾကီးႏွင့္ပတ္သက္ျပီး သားၾကီးျဖစ္သူ ဦးေက်ာ္ထြန္းေအာင္က ယခုကဲ့သို႕ ေျပာသည္။
" ဆရာၾကီး ကြယ္လြန္သြားတဲ့အတြက္ ရခုိင္ျပည္နဲ႕ ရခိုင္လူမ်ိဳးအတြက္ အမ်ားၾကီး ဆံုးရံႈးပါတယ္။ အစားထိုးမရ ႏိုင္တဲ့ ဆံုးရံွဳးမူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လည္း ကြ်န္ေတာ္တို႕ ၀မ္းသာရမွာ တခုက ဆရာၾကီးစျပီး မ်ိဳးေစ့ခ်ေပးခဲ့တဲ့ မ်ိဳးေစ့ဟာ အခုအခါ အကိုင္းအခက္ အလက္ေတြ စည္ပင္ေနတဲ့ အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာၾကီး ခ်ေပးခဲ့တဲ့ မ်ိဳးေစ့ေၾကာင့္ ရခိုင္သမိုင္းကို ေဖာ္ထုတ္တဲ့ လူငယ္ ေတြ၊ ေနာက္ရခိုင္သမိုင္း ပညာရွင္ေတြ တစတစ တိုးတက္ မ်ားျပား လာျပီး အခုအခါ စည္စည္ ပင္ပင္နဲ႕ ေ၀ေ၀ဆာဆာနဲ႕ ျဖစ္ေနတဲ့ အတြက္ ဆရာၾကီးရဲ႕ အတြက္ ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။ ဆရာၾကီး ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တဲ့ အတိုင္း သူစိုက္ခဲ့တဲ့ သစ္ပင္ၾကီးဟာ အျမဲ ထာ၀ရ ရွင္သန္ လန္းဆန္းျပီး ၾကီးထြား ေနမယ္ ဆိုတာကို ကြ်န္ေတာ္ တို႕ ယံုၾကည္ပါတယ္" ဟု ေျပာသည္။
ဆရာၾကီး ဦးသာထြန္းမွာ ရခိုင္ျမန္မာ ပ႑ိတ္ ဘြဲ႕ခ်ီးျမွင့္ခံရသူ ျဖစ္ျပီး ရခိုင္တမ်ိဳးသားလံုးက ေလးစား ၾကည္ညိဳေသာ ပညာရွိ ပုဂၢိဳလ္ၾကီး တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ဆရာၾကီးအား ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မတ္လတြင္ မင္းျပားျမိဳ႕နယ္ ျပားေခ်ာင္းေက်းရြာတြင္ အမ်ိဳးသားေရး တရားမ်ား ေဟာသည္ဟု စြပ္စြဲကာ စစ္အစိုးရမွ ဖမ္းဆီးျပီး ေထာင္ (၃) ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ဆရာၾကီးသည္ ဖမ္းဆီးခံရျပီး (၅)လ အၾကာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ၾသဂတ္စ္လ ၁၄ ရက္ေန႕တြင္ စစ္ေတြေထာင္ထဲတြင္ စစ္အုပ္စု၏ ယုတ္မာ ေကာက္က်စ္ သတ္ျဖတ္မူေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ရသည္။
ရင္းျမစ္..ေနရဥၹရာ
