အာဇာနည္ ၉ ဦးႏွင့္ နတ္ဆုိး ၉ ေကာင္ (ဝါ) အာဇာနည့္ေန႔က ေပးေသာ သခၤန္းစာႏွင့္ လမ္းၫႊန္ခ်က္..

အာဇာနည့္ေန႔က ေပးေသာ သခၤန္းစာႏွင့္ လမ္းၫႊန္ခ်က္

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား လုပ္ၾကံျခင္း မခံရမီ၊ ျမန္မာ မ်ဳိးခ်စ္မ်ား၏ စစ္အတြင္း ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေသာ ေဒါက္တာဘေမာ္က … "ေသနတ္ ကိုးကြယ္မႈဟာ အစြဲအလမ္းႀကီးေနတဲ့ အရာကို ကိုးကြယ္သလို ျဖစ္လာတယ္။ ဂ်ပန္ေတြဆီက ျမန္မာေတြ ႏွစ္ခ်က္ ေလ့လာခဲ့ရတယ္။ လူစုလူေဝး အစည္းအ႐ံုးကို အေျခခံတဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈ နည္းအတတ္ပညာနဲ႔ လက္နက္ တပ္ဆင္ထားသူမ်ားရဲ႕ အာဏာနဲ႔ တင့္တယ္မႈ ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ကို ေ႐ြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ပြဲေတြက ဆံုးျဖတ္မွာ မဟုတ္ဘဲ ေသနတ္က ဆံုးျဖတ္မွာ ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးမွာ ခင္ဗ်ားတို႔ လိုအပ္တာက ႏုိင္မယ့္ဘက္က စမိဖို႔နဲ႔ ေသနတ္ေတြ အေျမာက္အျမား ရွိဖို႔ပဲ ျဖစ္တယ္" ဟု မွတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့ဖူးသည္။


ဤသို႔အားျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးသည့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ေန႔မွ စၿပီး ေၾကကြဲ ဝမ္းနည္းဖြယ္ရာ အျဖစ္ဆုိးမ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနရသည့္မွာ ယေန႔တုိင္ ျဖစ္ေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အာဇာနည္ေန႔က ေပးသည့္ သခၤန္းစာႏွင့္ လမ္းၫႊန္ခ်က္မွာ အထက္ပါ "ေသနတ္ ကိုးကြယ္မႈ" အယူအဆကို ျမန္မာႏိုင္ငံေရး ေလာကမွ အၿပီးတုိင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေအာင္ တုိက္ဖ်က္ေရးပင္ ျဖစ္ေပေတာ့သည္။

အမ်ိဳးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား (ဝါ) အာဇာနည္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ား

ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း(ခ)ဗုိလ္ေတဇ(၁၉၁၅-၁၉၄၇)

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း (ခ) ဗိုလ္ေတဇ (၃၂) ႏွစ္၊ ျမန္မာ့ အမ်ဳိးသားေရး လႈပ္ရွားမႈ၏ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး၊ ဘုရင္ခံ အမႈေဆာင္ ေကာင္စီ၏ ဒု-ဥကၠ႒ (သို႔) တကယ့္ လက္ေတြ႕အားျဖင့္ လြတ္လပ္ေရး မရမီ ဝန္ႀကီး အဖြဲ႕၏ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ၎အျပင္ ထိုအစိုးရ အဖြဲ႕၏ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး၊ က်ည္ဆန္ ၁၃ ခ်က္ သင့္ေသာ ဒဏ္ရာျဖင့္ ေနရာတြင္ပင္ ပြဲခ်င္းၿပီး ကြယ္လြန္ ခဲ့ရသည္။

ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ(၁၈၉၃-၁၉၄၇)

ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိ (၅၄) ႏွစ္၊ စာေရးဆရာ၊ သတင္းစာဆရာႏွင့္ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္၏ အယ္ဒီတာ၊ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီး၊ သူ႔ အသက္အ႐ြယ္ႏွင့္ ဦးေႏွာက္ထဲ ဝင္သြားေသာ က်ည္ဆန္ အပါအဝင္ က်ည္ဆန္ ၅ ခ်က္ ရရွိသည့္တိုင္ ေန႔လယ္ပိုင္း အထိ ရန္ကုန္ ျပည္သူ႔ ေဆး႐ံုႀကီးတြင္ အသက္ရွင္လ်က္ ရွိေနေသးၿပီး၊ ညဘက္တြင္ ကြယ္လြန္သြားသည္။

သခင္ျမ(၁၈၉၇-၁၉၄၇)

သခင္ျမ (၄၉) ႏွစ္၊ လူငယ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားၾကားတြင္ အသက္အ႐ြယ္ ႀကီးရင့္ေသာ ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္၊ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး၊ အဆုတ္ကို ထြင္းေဖာက္သြားေသာ ေသနတ္ဒဏ္ရာျဖင့္ ေနရာတြင္ ပြဲခ်င္းၿပီး ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။

ဦးရာဇတ္(၁၈၉၈-၁၉၄၇)

ဦးအဗၺဒူ ရာဇတ္ (၄၉) ႏွစ္၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕ မူဆလင္ေခါင္းေဆာင္၊ ပညာေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသား စီမံကိန္း ဝန္ႀကီး၊ ဒဏ္ရာ ၆ ခ်က္ ရရွိၿပီး ေနရာတြင္ပင္ ပြဲခ်င္းၿပီး ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။

ဦးဘဝင္း(၁၉၀၁-၁၉၄၇)

ဦးဘဝင္း (၄၆) ႏွစ္၊ ဦးေအာင္ဆန္း၏ အကို၊ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရးႏွင့္ ေထာက္ပံ့ေရး ဝန္ႀကီး၊ က်ည္ဆန္ဒဏ္ရာ (၈) ခ်က္ ရရွိၿပီး ေနရာတြင္ပင္ ပြဲခ်င္းၿပီး ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။

မန္းဘခုိင္(၁၉၀၃-၁၉၄၇)

မန္းဘခိုင္ (၄၃) ႏွစ္၊ ဟသၤာတမွ ကရင္ အမ်ဳိးသား တဦးျဖစ္ၿပီး ဂ်ပန္ သိမ္းပိုက္ထားစဥ္က ျပန္လည္ ခုခံေတာ္လွန္ရာ၌ ပါဝင္ခဲ့သည္။ စက္မႈလက္မႈ ဌာနႏွင့္ အလုပ္သမား ဌာနဝန္ႀကီး၊ က်ည္ဆန္ ၁၅ ခ်က္ ထိမွန္ခဲ့သည္။ ေနရာတြင္ပင္ ပြဲခ်င္းၿပီး ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။

မုိင္းပြန္ ေစာ္ဘြားၾကီး စပ္စံထြန္း(၁၉၀၇-၁၉၄၇)

စပ္စံထြန္း (၄၀) ႏွစ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္မွ မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားႀကီး၊ နယ္ျခားေဒသ ဆိုင္ရာ အတိုင္ပင္ခံ ဝန္ႀကီး၊ ဦးေခါင္းတြင္ ဒဏ္ရာ ၂ ခ်က္ ရရွိၿပီး ၂၀ ရက္ေန႔ မြန္းတည့္ခ်ိန္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ျပည္သူ႔ ေဆး႐ံုႀကီး၌ ကြယ္လြန္သည္။

ဦးအုန္းေမာင္(၁၉၁၃-၁၉၄၇)

ဦးအုန္းေမာင္ (၃၄) ႏွစ္၊ သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး ဌာန၊ ဒုတိယ အတြင္းဝန္ (ICS)၊ အစီရင္ခံစာ တခုကို လာေရာက္ တင္သြင္းေနစဥ္ လူသတ္သမားမ်ား၏ က်ည္ဆန္မ်ား ထိမွန္သြားျခင္း ခံရသည္။ ေနရာတြင္ပင္ ပြဲခ်င္းၿပီး ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။

ကိုေထြး(၁၉၂၉-၁၉၄၇)

ကိုေထြး (၁၈) ႏွစ္၊ ဦးရာဇတ္၏ သက္ေတာ္ေစာင့္၊ မႏၱေလးအနီးရွိ ေတာင္ျပင္ သိပၸံရပ္မွ မူဆလင္ လူငယ္တဦး ျဖစ္သည္။ အစည္းအေဝး ခန္းမတြင္းမွ ေသနတ္သံမ်ား ၾကားရသျဖင့္ အနီးရွိ ႐ံုးခန္းမွ ေျပးထြက္လာစဥ္ ဆုတ္ခြာ ေျပးသြားေနေသာ လူသတ္သမားမ်ား၏ ပစ္ခတ္ျခင္းကို ခံရသည္။ ဒဏ္ရာ ၄ ခ်က္ရရွိၿပီး ေဆး႐ံုတြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။

လူသတ္သမားမ်ား (ဝါ) နတ္ဆုိးမ်ား

ဦးေစာ၊ ဂဠဳန္၊ ၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ သာယာဝတီၿမိဳ႕၌ ေမြးဖြားသည္။ လူသတ္သမားမ်ား၏ ေခါင္းေဆာင္ဟု အစြပ္စြဲခံရသူ၊ သမာၻရင့္ လက္်ာ ႏိုင္ငံေရးသမား ျဖစ္ၿပီး ဦးေအာင္ဆန္း၏ အဓိက ၿပိဳင္ဘက္ ျဖစ္သည္။ သူရိယ သတင္းစာကို စတင္ ထူေထာင္သူႏွင့္ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၄၀ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလမွ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ အထိ နန္းရင္းဝန္၊ ၁၉၄၂ မွ ၁၉၄၆ အထိ ယူဂႏၶာျပည္တြင္ အထိန္းသိမ္း ခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလတြင္ ခ်ဳပ္ဆိုေသာ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္ကို အသိအမွတ္ျပဳရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ဦးေအာင္ဆန္းႏွင့္ သူ႔ အမႈေဆာင္ ေကာင္စီ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားအား သတ္ျဖတ္မႈျဖင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္တြင္ အဖမ္းခံရလ်က္၊ စြဲဆိုထားသည့္ အတိုင္း ျပစ္မႈ ထင္ရွားသျဖင့္ အျပစ္ေပးခံရၿပီး၊ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ အင္းစိန္ေထာင္၌ ႀကိဳးေပးခံရသည္။


ဒုတိယကမာၻစစ္ အၿပီး ၿဗိတိန္၏ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အသစ္ အျဖစ္ ေ႐ြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ခံရေသာ ေလဘာ ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ 'ကလီးမင့္ အက္တလီ' (Clement Atlee၊ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအား တႏွစ္အတြင္း လြတ္လပ္ေရး ေပးမည္ဟု အာမခံခဲ့သူ) က ၁၉၄၇ ခု၊ ဇန္နဝါရီလ အတြင္း က်င္းပခဲ့သည့္ လန္ဒန္ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အဖြဲ႕ဝင္ တဦး အျဖစ္ ပါဝင္ ေဆြးေႏြးခဲ့သူ ဂဠဳန္ဦးေစာ အေပၚ ယခုကဲ့သို႔ မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့သည္။


"လူနည္းစု ပါတီရဲ႕ ကိုယ္စားလွယ္ တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေစာက လြဲလို႔ သူတို႔ အားလံုးဟာ ႏွစ္လိုဖြယ္ရာ ေကာင္းလွပါတယ္။ စစ္ႀကီး မၿပီးခင္က က်ေနာ္ ဦးေစာကို ေတြ႕ခဲ့ဖူးပါတယ္။ သူဟာ 'ျပံဳးျပံဳးကေလးႏွင့္ မိုက္တဲ့သူ' ဆိုတဲ့ လူစားမ်ဳိးလို႔ က်ေနာ္ သူ႔ကို အကဲခတ္ၿပီး အသိအမွတ္ ျပဳခဲ့ပါတယ္။"

ေသနတ္ ခလုတ္ႏွိပ္ရလွ်င္ ေပ်ာ္ေနၾကသည့္ ေနာက္လိုက္ နတ္ဆိုးမ်ား

ေမာင္စုိး၊ ေသနတ္သမား၊ မင္းလွၿမိဳ႕မွ ဂဠဳန္တပ္ဖြဲ႕ဝင္ တဦးျဖစ္ၿပီး ဦးေစာ၏ အနီးကပ္ ေနာက္လုိက္ျဖစ္၍ ဦးေစာ ျခံအတြင္း၌ ေစာစီးစြာကပင္ ေနထုိင္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ေသဒဏ္ ေပးခံရသည္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ပင္ အင္းစိန္ေထာင္၌ ေသဒဏ္ အစီရင္ခံရသည္။


ရန္ႀကီးေအာင္၊ အသက္ (၁၈) ႏွစ္သာ ရွိ၏။ အသက္ အငယ္ဆုံး ေသနတ္သမား ျဖစ္သည္။ ဦးေစာ တဝမ္းကြဲညီ၏ သားျဖစ္သည္။ စတုတၴေျမာက္ ေသနတ္သမား လုိအပ္လာသည့္ ေနာက္ဆုံး အခ်ိန္က်မွ သူ႔ကုိ ေ႐ြးခ်ယ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ သူ၏ တေဇာက္ကန္း အက်င့္ေၾကာင့္ ေသနတ္သမား အျဖစ္ အံဝင္ခြင္က် ျဖစ္ခဲ့သည္။ ေသဒဏ္ ေပးခံရသည္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ အက်ဥ္းေထာင္၌ ေသဒဏ္ အစီရင္ခံရသည္။


သုခ၊ လူသတ္သမားမ်ားအား အတြင္းဝန္႐ုံးသုိ႔ ဂ်စ္ကားျဖင့္ ေမာင္းပုိ႔ ေပးခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ အစုိးရ အထက္တန္းေက်ာင္းမွ ၉ တန္း ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ စစ္ၿပီးေနာက္ က်ဳိက္လတ္ၿမိဳ႕ ဖဆပလ အဖြဲ႕၏ ေငြထိန္းျဖစ္ၿပီး ကုန္သည္တဦး ျဖစ္သည္။ သက္ႏွင္းက သူ႔ကုိ ဦးေစာႏွင့္ မိတ္ဆက္ ေပးခဲ့သည့္ အျပင္ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီ တြဲဖက္ အတြင္းေရးမွဴး အျဖစ္ စာရင္းတင္ေပးခဲ့သည္။ ဦးေစာ၏ ျခံဝင္းသုိ႔ လုပ္ၾကံမႈ မတုိင္မီ ေနာက္ဆုံး ေရာက္ရွိလာသူ ျဖစ္သည္။ ေသဒဏ္ ေပးခံရေသာ္လည္း ႀကိဳးေပးမည့္ေန႔ မတုိင္မီေန႔ ညေနပုိင္းတြင္မွ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၂၀ သုိ႔ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း ခံရသည္။


ခင္ေမာင္ရင္၊ ၾကံရာပါ တဦးျဖစ္၍ ေရွ႕ေျပးအဖြဲ႕ စီးေသာ ဖုိ႔ဒ္ဆန္ ထရပ္ကားကုိ ေမာင္းသူ ျဖစ္သည္။ ဦးေစာ ဇနီးသည္၏ တူေတာ္သည္။ ဝန္ႀကီးအဖြဲ႕ အစည္းအေဝး ထုိင္ေနေၾကာင္း လွ်ဳိ႕ဝွက္ သေကၤတျဖင့္ သတင္းေပးၿပီး လူသတ္သမားမ်ား ထြက္ခြာလာရန္ အခ်က္ျပခဲ့သည္။ ေသဒဏ္ အေပးခံရေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းတြင္ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၂၀ သုိ႔ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း ခံရသည္။


လူသတ္သမားႏွင့္ ၾကံရာပါ အဖြဲ႕ထဲတြင္ ဝါႀကီးသူ တေယာက္ျဖစ္သည့္ ခင္ေမာင္ရင္၏ ေျဖာင့္ခ်က္တြင္ အတိတ္ကာလက ျဖစ္ရပ္မ်ားကုိ တင္ျပရာတြင္ ဦးေစာ၏ အသက္ကုိ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလတြင္ ရန္ရွာခဲ့သည့္ အေၾကာင္းမွ ဆက္၍ အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းေသာ ျဖစ္ပုံ တစုံ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာျပခဲ့သည္မွာ ဦးေစာက အမိန္႔ေပးၿပီး လုပ္ခုိင္းသည့္ တာဝန္အရ "စစ္ဦးစီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ ျပည္လမ္းေနအိမ္ ညပုိင္း ဧည့္ခံပြဲတြင္ ဦးေအာင္ဆန္းအား ပစ္ခတ္ရန္ ေစလႊတ္ခဲ့ရာ ဦးေအာင္ဆန္း ကားျဖင့္ ေရာက္လာသည္ကုိ ျမင္ေသာ္လည္း သူျပန္လာကာ ဦးေစာအား ဦးေအာင္ဆန္း ထုိပြဲသုိ႔ တက္ေရာက္ျခင္း မရွိဟူ၍ လိမ္ေျပာလုိက္ေၾကာင္း"၊ သူေျပာတာ မွန္တယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ရလွ်င္ ဦးေစာ လန္ဒန္ၿမိဳ႕မွ ၁၉၄၆ ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ျပန္ေရာက္လာၿပီး မၾကာမီေလာက္က ျဖစ္လိမ့္မည္။

ေမာင္နီ၊ ၾကံရာပါ တဦးျဖစ္၍ ေရွ႕ေျပး အဖြဲ႕ႏွင့္ လုိက္ပါ သြားခဲ့သည္။ လူသတ္သမားမ်ား ထြက္အေျပးတြင္ လြတ္ေျမာက္ႏုိင္ရန္ အကူအညီ ေပးေရးအတြက္ ေျခာက္လုံးျပဴး ေသနတ္ တလက္ျဖင့္ အတြင္းဝန္မ်ား႐ုံး အထြက္ ဂိတ္ေပါက္မွ ေစာင့္ေနခဲ့ရသည္။ ေသဒဏ္ အေပးခံရေသာ္လည္း အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၂၀ သုိ႔ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း ခံရၿပီး ယင္းသတင္းကုိ သုခႏွင့္ တၿပိင္နက္တည္း အသိေပးခံခဲ့ရသည္။


မႈန္ႀကီး၊ ၾကံရာပါ တဦးျဖစ္၍ ေရွ႕ေျပး အဖြဲ႕ႏွင့္ လုိက္ပါ သြားခဲ့သည္။ အုတ္ဖုိ႔ၿမိဳ႕ အနီးမွ ေက်း႐ြာသား ျဖစ္ၿပီး အလုပ္ၾကမ္းသမား တဦး ျဖစ္သည္။ ဦးေစာက သူ႔ကုိ အေစခံ တဦးကဲ့သုိ႔ ခုိင္းခဲ့သည္။ ဝန္ႀကီးအဖြဲ႕ စည္းေဝးေနေၾကာင္း လူသတ္သမားမ်ားကုိ သူက အခ်က္ျပခဲ့ရသည္။ ေသဒဏ္ ေပးခံရသည္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ အင္းစိန္ေထာင္၌ ေသဒဏ္ အစီရင္ခံရသည္။

ဘၫြန္႔၊ ၾကံရာပါ တဦးျဖစ္၍ ေရွ႕ေျပး အဖြဲ႕တြင္ ပါဝင္သည္။ ဦးေစာ၏ လူယုံေတာ္ အဓိက ေနာက္လုိက္ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ၿပီး သူတဦးသာ ဦးေစာ၏ အိမ္အတြင္း ေနထုိင္ခြင့္ရသည္။ ဘၫြန္႔သည္ ဦးေစာ၏ မ်ဳိးခ်စ္ ပါတီဝင္ ျဖစ္လာၿပီး ေနာက္ လက္နက္မ်ား၊ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္မ်ား စုေဆာင္းရန္ႏွင့္ ရန္ပံုေငြ ရွာရန္ တာဝန္ ၃ ရပ္ သူ႔ကို အေပးခံခဲ့ရသည္။ ဇြန္လ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္တေထာင္ပင္မ စစ္လက္နက္ ပစၥည္းတိုက္မွ ဘရင္းဂန္း အလက္ ၂၀၀ ထုတ္ယူသြားသူမွာ သူျဖစ္ေၾကာင္း ဘၫြန္႔က ထုတ္ေဖာ္လိုက္သည္။ ထုိလက္နက္မ်ားကို သံုးတန္တင္ ေလာ္ရီကားျဖင့္ တႀကိမ္တည္း တင္ၿပီး ဦးေစာ၏ ေအဒီလမ္း ေနအိမ္သို႔ သူေမာင္းပို႔ခဲ့ေၾကာင္း သူက ေျပာဆိုလုိက္သည္။ ေနာက္တႀကိမ္တြင္လည္း ျပည္လမ္းေပၚရွိ အျခား လက္နက္ သိုေလွာင္႐ံု တခုမွ ဒႆမ (၃၀၃) က်ည္ဆံ အေတာင့္ တသိန္းတိတိကို သူသြားေရာက္ ယူေဆာင္ခဲ့ရေၾကာင္း ဝန္ခံသည္။

သူသည္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာသင္ အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္လာသူ ျဖစ္၍ ဦးေစာ၏ ေသနတ္သမားမ်ားထဲ၌ ပညာ အတတ္ဆံုး ျဖစ္ေလသည္။ ထို႔အျပင္ အသိဉာဏ္ ရွိ၍ အုိးသည္ကုန္း တရား႐ုံးတြင္ စာေရး ျဖစ္ခဲ့သည္။ သခင္ႏုအား သတ္ရန္ တာဝန္ အေပးခံရသည္။ ဘုရင့္သက္ေသ (ေဖာ္ေကာင္) အျဖစ္ ဘက္ေျပာင္း ထြက္ဆုိရန္ သေဘာတူခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အေျခအေန အရ သူ႔အား အျပစ္မွ ခြင့္လႊတ္မႈ အေပးခံရလ်က္ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ျပင္းထန္ေသာ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္ႏွင့္ ၆ လ ခ်မွတ္ ခံခဲ့ရသည္။

အထူးခံု႐ံုးဖဲြ႕ အမႈ စစ္ေဆး စီရင္ျခင္း

ထိုစဥ္က ဘုရင္ခံျဖစ္သူ ဆာဟူးဘတ္ရန္႔စ္ (Sir Hubert Rance) သည္ ထိုအမႈကို စစ္ေဆး ဆံုးျဖတ္ရန္ ၁၉၄၇ ခု၊ စက္တင္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ တရားသူႀကီး ၃ ဦးပါ "အထူးခံု႐ံုး" ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ခံု႐ံုး သဘာပတိ အျဖစ္ တရားလႊတ္ေတာ္ တရားသူႀကီး ဦးေက်ာ္ျမင့္အား တာဝန္ ေပးအပ္ခဲ့ၿပီး၊ ခံု႐ံုး အဖြဲ႕ဝင္မ်ား အျဖစ္ သမာၻရင့္ စက္ရွင္ တရားသူႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ဦးေအာင္သာေက်ာ္ႏွင့္ ဦးစီဘူးတုိ႔ကို တရားဝင္ ခန္႔အပ္ တာဝန္ေပးခဲ့သည္။


တရားဆိုင္ျခင္းကို အင္းစိန္ရွိ အထူးခံု႐ံုးေတာ္၌ ထိုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ ျပဳလုပ္ေသာ အခါ ၎တရားဆိုင္ျခင္းသည္ ၿဗိတိသွ် ဘုရင္ႏွင့္ ဦးေစာ (အဖြဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္ စြပ္စြဲခံရသူ)၊ ေမာင္စိုး (လူသတ္သမား အျဖစ္ စြပ္စြဲခံရသူ)၊ သက္ႏွင္း (လူသတ္သမား အျဖစ္ စြပ္စြဲခံရသူ)၊ ေမာင္စိန္ (ေခၚ) စိန္ႀကီး (ေခၚ) လွေအာင္ (လူသတ္သမား အျဖစ္ စြပ္စြဲခံရသူ)၊ ရန္ႀကီးေအာင္ (ေခၚ) လွထြန္း (လူသတ္သမား အျဖစ္ စြပ္စြဲခံရသူ)၊ သုခ (အတြင္းဝန္႐ံုးသို႔ လူသတ္သမားမ်ားအား ကားျဖင့္ ပို႔ေဆာင္ေပးခဲ့ရသူ ကားဒ႐ိုင္ဘာ အျဖစ္ စြပ္စြဲခံရသူ)၊ ခင္ေမာင္ရင္ (ၾကံရာပါ ကူညီသူ အျဖစ္ စြပ္စြဲခံရသူ)၊ မႈန္ႀကီး (ေခၚ) ေမာင္မႈန္ (ၾကံရာပါ ကူညီသူ အျဖစ္ စြပ္စြဲခံရသူ) တို႔၏ အမႈ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ တရားဥပေဒ စကားရပ္မွာ၊ "တူညီေသာ ရည္ ႐ြယ္ခ်က္ အက်ဳိးစီးပြား အလို႔ငွာ လူသတ္ရန္ တာဝန္ေပး ေစခိုင္းမႈ" စသည့္ ေခါင္းစဥ္ စြဲခ်က္မ်ားျဖင့္ ႐ံုးတင္ စစ္ေဆး တရားစြဲဆုိခဲ့သည္။


ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည့္ ဝမ္းနည္း တုန္လႈပ္ဖြယ္ရာ အျဖစ္ဆုိးႀကီးထဲတြင္ အာဇာနည္ ၉ ဦး ေပၚထြက္လာရၿပီး၊ ၎တုိ႔အား သတ္မႈျဖင့္ အစြပ္စြဲခံရသူ တရားခံမွာလည္း ၉ ဦး ထြက္ေပၚလာခဲ့ရသည္။


ထိုသို႔ တရားဆိုင္ျခင္းကို ေနာက္ဆံုး ဒီဇင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔ အထိ ဆက္လက္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကၿပီးေနာက္ စုစည္းရရွိထားေသာ ထင္ရွားသက္ေသ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ကို ဆန္းစစ္ သံုးသပ္ၿပီးေနာက္ အထူးခံု႐ံုးေတာ္ အေနျဖင့္ စကားလံုးေရ (၅၂,၀၀၀) ျဖင့္ ေရးသားထားေသာ စီရင္ခ်က္ကို ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့ေတာ့သည္။ ထိုေန႔က တရားခြင္ကို ဖြင့္ေပးခဲ့သျဖင့္ ဥပေဒပညာရွင္မ်ား၊ သတင္းစာ ဆရာမ်ား စသျဖင့္ စု႐ံုး ေရာက္ရွိလာလ်က္ ယင္းလူအုပ္ထဲတြင္ ျမန္မာ ဝတ္လံုေတာ္ရမင္းလည္း ျဖစ္ၿပီး စာေရးဆရာလည္း ျဖစ္ေသာ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္လည္း ပါရွိခဲ့ပါသည္။ (ေနာက္ပိုင္းတြင္ သူသည္လည္း ေနာက္လိုက္ နတ္ဆိုး တဦး အျဖစ္ သူတတ္ထားသည့္ ပညာျဖင့္ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္းျပဳခဲ့သူ) ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္က ဤသို႔ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။


"စီရင္ခ်က္ကို ဖတ္ခ်ိန္မွာ တနာရီေက်ာ္ ၾကာေလသည္။ ပထမဆံုး တရားဆိုင္သည့္ ေန႔က ကဲ့သို႔ပင္ တရားခြင္ ခန္းမမွာ လူမ်ားျဖင့္ ျပည့္က်ပ္လ်က္ ရွိေနျပန္သည္။ တရားခံမ်ား အားလံုး ေရာက္ရွိ ေနၾကသည္။ ၈ ေယာက္မွာ တရားခံမ်ားအား ထားေသာ ျခံ အတြင္းရွိ ၾကၿပီး ဦးေစာမွာမူ သူ၏ ဥပေဒ အၾကံေပး ဝတ္လံုေတာ္ရမင္း ေဘးရွိ ကုလားထိုင္တြင္ ထိုင္လ်က္ ရွိသည္။ စီရင္ခ်က္ကို ဆက္လက္ ဖတ္လ်က္ရွိၿပီး မဆံုးႏိုင္သည္ႏွင့္ အမွ် သတင္းေထာက္မ်ားမွာ ဂနာမၿငိမ္ျဖစ္ကာ စိတ္မရွည္ႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ေနၾကသည္။ အမႈတြဲ တခုလံုးကို ျပန္လည္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ျပေနသည္ကို နားေထာင္ ေနရသည္မွာ က်ေနာ့္ အတြက္ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ ျဖစ္ေတာ့သည္။ ဖတ္ေနေသာ အသံမွာ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသည္။ အမွားအယြင္း မရွိ။ ပုဂၢလဓိ႒ာန္မွ လြတ္ကင္းသည္။ အသံမွာ အနီးမွ လာေသာ္လည္း အေဝးမွ လာေန သကဲ့သို႔ပင္။ တရားခံမ်ားသည္ ထိုင္လ်က္ နားေထာင္ ေနၾကသည္။ မည္သုိ႔ေသာ ခံစားမ်ဳိးကိုမွ မျပသၾက။ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေျပာဆိုေနသျဖင့္ သူတို႔ အမ်ားစုမွာ နားမလည္ၾကေခ်။ အမႈမွာ ေနာက္ဆံုး ၿပီးစီးသြားၿပီ ျဖစ္သျဖင့္ သူတို႔အားလံုး စိတ္သက္သာရာ ရေကာင္း ရသြားၾကေပလိမ့္မည္။"

ေသနတ္သမား ၄ ဦး ျဖစ္ေသာ ေမာင္စိုး၊ သက္ႏွင္း၊ ရန္ႀကီးေအာင္ႏွင့္ ေမာင္စိန္တို႔အား လူသတ္မႈျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဦးေစာ၊ သုခ၊ ေမာင္နီ၊ မႈန္ႀကီးႏွင့္ ခင္ေမာင္ရင္ တို႔မွာ လူသတ္မႈကို အားေပး ကူညီမႈျဖင့္ လည္းေကာင္း အျပစ္ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူတို႔ အားလံုးကို ေသဒဏ္ အျပစ္ေပး လိုက္ေလသည္။

ထိုအခါ ဦးေစာႏွင့္ အျခားျပစ္ဒဏ္ က်ခံရသူမ်ားသည္ အယူခံလႊာကို တရားလႊတ္ေတာ္သို႔ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အညီ တင္သြင္းခဲ့ေသာ္၊ တရားလႊတ္ေတာ္၏ ပယ္ခ်ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ "တရားခံ တဦးစီသည္ ဤလွ်ိဳ႕ဝွက္ ပူးေပါင္း ၾကံစည္မႈႀကီးတြင္ အသက္ေသြးေၾကာပမာ အေရးႀကီးေသာ အစိတ္အပိုင္း တရပ္စီ အျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္" ဟု တရားလႊတ္ေတာ္က ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့သည္။ ဤစီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္မႈကို ဝင္ေရာက္ တားဆီး စြက္ဖက္ရန္ တရားဥပေဒ အေၾကာင္းအရ မည္သို႔ေသာ အေၾကာင္းအခ်က္ကိုမွ် မေတြ႕ရွိခဲ့ရေခ်။ ထိုေၾကာင့္ ျပစ္ဒဏ္ ခ်ခံရသူမ်ားက တရား လႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သို႔ ဆက္လက္ အသနားခံလႊာ တင္သြင္းခဲၾကျပန္သည္။ လန္ဒန္ရွိ 'ပရီဗီေကာင္စီ' က ျပ႒ာန္းထားခဲ့ေသာ ယခင္ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒမ်ားမွ လမ္းၫႊန္မႈမ်ားကို ရယူကာ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္က ယင္းအသနားခံလႊာမ်ားကို ေသခ်ာစာ စဥ္းစားလ်က္ ေနာက္ဆံုးတြင္ ပယ္ခ်လုိက္ေလသည္။

သို႔ျဖစ္ေလရာ ျပစ္ဒဏ္ခ်ခံရသူ ၉ ဦး အတြက္ လမ္းတလမ္းသာ က်န္ေတာ့သည္။ ၎ေနာက္ဆံုး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတထံမွ သက္ညႇာေထာက္ထား က႐ုဏာပြားမႈကို ေတာင္းခံရန္သာ ျဖစ္ေလသည္။ သမၼတ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္၏ ဂုဏ္က်က္သေရ ျမင့္မားလွေသာ သမၼတႀကီးမွာ ရွမ္းျပည္နယ္မွ ေညာင္ေ႐ႊေစာ္ဘြား 'စပ္ေ႐ႊသိုက္' ျဖစ္သည္။ ထိုေနာက္ဆံုးခ်ိန္တြင္က်မွ ၃ ဦးသာလွ်င္ တသက္တကြၽန္း ေထာင္ဒဏ္၊ တနည္းအားျဖင့္ အႏွစ္ ၂၀ ေထာင္ဒဏ္သို႔ အျပစ္ဒဏ္ ေလွ်ာ့ေပါ့ျခင္း ခံၾကရသည္။ ၎တို႔မွာ ဂ်စ္ကားေမာင္းသူ သုခ၊ လူသတ္သမားမ်ား အတြင္းဝန္႐ံုးသို႔ ေရာက္မလာမီ ႀကိဳတင္ ေထာက္လွမ္းရသူ ခင္ေမာင္ရင္ႏွင့္ လူသတ္သမားမ်ား ထြက္ေျပး လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းကို ေျခာက္လံုးျပဴး တလက္ျဖင့္ ေစာင္ၾကပ္ခဲ့ရသူ ေမာင္နီတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ က်န္ေသာသူ အားလံုးမွာ ႀကိဳးေပး ခံရသည္။


ထိုသို႔ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔ အထူးခံု႐ံုးေတာ္က စီရင္ခ်က္ကို ဖတ္ၾကားသည့္ အခ်ိန္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေ႐ႊတိဂံုဘုရားလမ္းေပၚရွိ ဂ်ဴဗလီခန္းမ၌ ႏိုင္ငံေတာ္ ဈာပန အျဖစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အျခား လုပ္ၾကံျခင္း ခံရသူမ်ား၏ ႐ုပ္အေလာင္းမ်ားမွာ လဲေလ်ာင္းလ်က္ ရွိေနဆဲပင္။


အာဇာနည္တို႔၏ ႐ုပ္အေလာင္းမ်ားအား ျပည္သူလူထု တရပ္လံုး ဂါရဝျပဳရန္ ဂ်ဴဗလီေဟာတြင္ ၉ လၾကာ ထားခဲ့ၿပီးေနာက္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ႐ုပ္အေလာင္းမ်ား ပါရွိသည့္ ေခါင္းမ်ားကို ဂ်ဴဗလီခန္းမမွ ေ႐ႊတိဂံု ေစတီေတာ္၏ ေျမာက္ဘက္ အသစ္ ေဆာက္လုပ္လိုက္ေသာ အာဇာနည္ ဗိမာန္သို႔ ေနာက္ဆံုးခရီး အျဖစ္ သယ္ေဆာင္ သြားခဲ့သည္။ အၿမဲတမ္း တပ္မေတာ္သားမ်ားက ခရီးစဥ္ တေလွ်ာက္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္လ်က္ လိုက္ပါလာေသာ ဈာပန ယာဥ္တန္းသည္ ေ႐ႊတိဂံု ဘုရားလမ္း အတိုင္း တက္ေရာက္လာခဲ့သည္။ အာဇာနည္ႀကီးမ်ား၏ မွန္ေဘာင္သြင္း ဓာတ္ပံုႀကီးမ်ားကို ခ်ိတ္ဆြဲ၊ ဖံုးအုပ္ထားေသာ ေခါင္းမ်ားကို အမိုးဖြင့္ ထရပ္ကားမ်ား၊ ဂ်စ္ကားမ်ားျဖင့္ သယ္ေဆာင္ လာခဲ့ၾကသည္။ ျပည္သူလူထု ၅ သိန္းေက်ာ္ လိုက္ပါလာခဲ့ေသာ ယာဥ္တန္းသည္ ေ႐ႊတိဂံု ေစတီေတာ္၏ ေတာင္ဘက္ ေစာင္းတန္းဘက္ဆီသို႔ ျဖည္းညင္းစြာ ေ႐ြ႕လ်ားလာခဲ့သည္။ ဦးေအာင္ဆန္းအား သူတို႔၏ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ အစစ္အမွန္ ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္ လည္းေကာင္း ခ်စ္ျမတ္ႏိုးၾကေသာ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္ တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားသည္ နံေဘးဝဲယာမွ ခရီးစဥ္ တေလွ်ာက္လံုး ခ်ီတက္ လိုက္ပါလာခဲ့ၾကသည္။ ေ႐ႊတိဂံု ေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီးကို လက္ဝဲရစ္ တဝက္ပတ္ၿပီးေနာက္ ဈာပနယာဥ္တန္းသည္ အာဇာနည္ ဗိမာန္သစ္ဆီသို႔ ဆိုက္ေရာက္လာခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ကား အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား၏ ႐ုပ္အေလာင္းမ်ားမွာ ထိုေနရာ၌ နားခဲ့ၾကေလၿပီ …။


ထိုလုပ္ၾကံမႈႀကီးသည္ ထုိအခ်ိန္က ျမန္မာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အ႐ုိးခံ ယံုၾကည္ၾကသကဲ့သို႔ ဦးေအာင္ဆန္းအား ဖယ္ရွား၍ သူတို႔ လက္ေဝကို ခံၿပီး သူတို႔အား မလွန္မည့္သူ တဦးအား အစားထုိးႏုိင္ရန္ လန္ဒန္ရွိ အာဏာပိုင္ ရပ္ကြက္မ်ားမွ စီမံသည့္ ပူးေပါင္း ၾကံစည္မႈတရပ္ ျဖစ္ပါသလား။ သို႔မဟုတ္ပါက ဗီဗီယန္း၊ ဒိန္း၊ ယမ္းႏွင့္ မိုးတို႔လို လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ပုဂၢလိက လက္နက္ ေမွာင္ခိုသမားမ်ားႏွင့္ မိမိတို႔ ဘာသာ စြန္႔စြန္႔စားစား လုပ္လိုသူမ်ားသာ ျဖစ္ၾကပါသလား။ ထို႔အျပင္ 'ဘင္ဂေလ' ဆိုသူမွာ အတိအက် မည္သူမည္ဝါ ျဖစ္ပါသနည္း။ ဦးေစာႏွင့္ သူ၏ လက္ပါးေစမ်ားကို ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ႐ံုးတင္ စစ္ေဆးျခင္းမ်ားသည္ မည္မွ်ေလာက္ ေသေသသပ္သပ္၊ စနစ္တက်ႏွင့္ ကြၽမ္းက်င္ လိမၼာစြာ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္ ျဖစ္ေစကာမူ ယင္းအမႈႀကီး တခုလံုးသည္ မ်က္စိတဆံုး ျမင္ႏိုင္ေလာက္႐ံုထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပိုမို႐ႈပ္ေထြး ပတ္သက္မႈမ်ား ရွိႏိုင္ခဲ့ေပလိမ့္မည္ …. .…။

သူတို႔ ဘယ္သူေတြလဲ

ဘင္ဂေလ၊ ဂြၽန္စတ်ဴးဝပ္ (Bingley, John Stewart) ၁၈၉၉ ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ (၁၉၄၆-၄၇) ခုႏွစ္မ်ား အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၿဗိတိသွ်ေကာင္စီ (British Council) ၏ ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ေနထုိင္ခဲ့သည္။ ဦးေစာက အင္းစိန္ေထာင္ထဲမွ စာအခ်ိဳ႕ သူ႔ထံ ေရးသားၿပီး ေငြေတာင္းခံခဲ့သည္။ ေထာက္လွမ္းေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ သူ ပါဝင္ ပတ္သက္ေနသည္ဟု သခင္ႏု၊ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းႏွင့္ အခ်ိဳ႕ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက အႀကီးအက်ယ္ သံသယ ျဖစ္ၾကသည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အေလာသုံးဆယ္ ထြက္ခြာ သြားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ပိုင္း သူ႔ ကံၾကမၼာႏွင့္သူ မည္သည့္ အရပ္ေဒသသို႔ ေရာက္သြားၿပီး မည္သို႔ မည္ပံု ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည္မ်ားမွာမူ မည္သူမွ် မသိႏိုင္ေတာ့ေသာ လွ်ဳိ႕ဝွက္ ဆန္းၾကယ္မႈပင္ ျဖစ္ေနေပေတာ့သည္။ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ၊ ဆေရး (Surrey) နယ္တြင္ ကြယ္လြန္သြားသည္။ မစၥတာ ဘင္ဂေလ၏ ကုိယ္ကာယမွာ ထူးထူးျခားျခား အရပ္ရွည္ျခင္း မရွိေခ်။ သုိ႔ေသာ္လည္း မ်က္ႏွာရွည္ရွည္ႏွင့္ ပိန္ပိန္ပါးပါး ျဖစ္သည္။

ကနဦး သိရွိရေသာ အေထာက္အထားမ်ားက ဘင္ဂေလႏွင့္ ဦးေစာသည္ ဆက္ဆံေရး အလြန္ေကာင္းခဲ့ေၾကာင္း ျပဆိုေနသည္။ ဦးေစာသည္ ၾသဂုတ္လ ၂၂ ႏွင့္ ၂၃ ရက္ေန႔ အထိ ေန႔စြဲမ်ား တပ္ထားေသာ စာႏွစ္ေစာင္ ဘင္ဂေလထံ ေရးခဲ့သည္။ သူသည္ ေငြ ထပ္မံ ေတာင္းဆိုလိုက္ၿပီး ကပၸတိန္ ဗီဗီယန္းဟု ယူဆသူ တဦးကိုလည္း 'VV' (ဗြီဗီြ) ဟု စာထဲတြင္ ရည္ၫႊန္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ထိုစာမ်ားက သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ေျပာဆိုခဲ့႐ံု သာမက ျပည္တြင္းႏွင့္ ျပည္ပ ႏိုင္ငံတကာရွိ ႐ုိက္ခတ္မႈမ်ား ျဖစ္သြားေစႏုိင္ေသာ ထုတ္ေဖာ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္မည့္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားပင္လွ်င္ ပါရွိလာခဲ့သည္။ ဦးေစာက စာသယ္ေဆာင္လာသူကို ယံုၾကည္ စိတ္ခ်ရေၾကာင္းလည္း ဘင္ဂေလကို အာမခံခ်က္ ေပးထားသည္။


ဂဠဳန္ဦးေစာသည္ ေထာင္ထဲေရာက္ခါစ ေစာေစာပိုင္း ရက္မ်ားတြင္ သူႏွင့္ တေထာင္ထဲ ရွိေနေသာ အတူ စြပ္စြဲခံရသူမ်ားအား ဆက္သြယ္၍ သူ႔ဘက္တြင္ ဘုရင္ခံေဟာင္း သံုးဦးႏွင့္ အဂၤလန္ရွိ ဝန္ႀကီးေဟာင္း အမ်ားအျပား ရွိေနသည့္ အတြက္ စိုးရိမ္စရာ မရွိေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၾသဇာတိကၠမ အလြန္ရွိၿပီး သူတို႔အေပၚ ဒုကၡမေရာက္ေအာင္ ၾကည့္႐ႈမည့္ ျမန္မာျပည္ရွိ အရပ္ျမင့္ျမင့္ႏွင့္ မိတ္ေဆြ အေၾကာင္း ဦးေစာက ေဖာ္ျပလာခဲ့သည္။ သူ၏ စာတေစာင္တြင္ ဗီဗီယန္းအား ၎အရပ္ျမင့္ျမင့္ မိတ္ေဆြ အေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ဗီဗီယန္းက ၎၏ ျပန္စာတြင္ ေလာေလာဆယ္၌ ယင္း အရပ္ျမင့္ျမင့္ႏွင့္ မိတ္ေဆြအား အမႈထဲ ဆြဲမသြင္းရန္ (ထပ္မံ - မသြင္းရန္) အၾကံေပးခဲ့သည္ဟု ဆုိပါသည္။


ေဒၚမန္စမစ္၊ ဆာ ရီဂ်င္နယ္ ဟ်ဴး (Dorman-Smith, Sir Reginald Hugh)၊ ၁၈၉၉ ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး (၁၉၃၅-၄၁) ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ကြန္ဆာေဗးတစ္ (Conservative MP) အမတ္ ျဖစ္ခဲ့၍၊ ၿဗိတိသွ် ဝန္ႀကီးအဖြဲ႕ အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ဝန္ႀကီး အဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္ လည္းေကာင္း တာဝန္ ယူခဲ့ဖူးသည္။ (၁၉၄၁-၄၆) ခုႏွစ္မ်ား အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဘုရင္ခံ တဦး ျဖစ္ကာ ဦးေစာႏွင့္လည္း မ်ားစြာ အကြၽမ္းဝင္သူ တဦး ျဖစ္သည္။ ထိုေနာက္ ၿဗိတိသွ် အမ်ဳိးသားေရး ျပည္သူ႔ ဝန္ထမ္းသို႔ ျပန္မဝင္ေသာ္လည္း ဟန္႔႐ႈိင္းယားနယ္ တာဝန္ယူရေသာ အဆင့္ျမင့္ရဲမွဴး (High Sheriff of Hampshire) ႏွင့္ ေျပၿငိမ္းေရး တာဝန္ခံ (JP) အလုပ္မ်ား လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္တြင္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့သည္။


၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ဆာရဲလ္ဂ်ီနယ္ ေဒၚမန္စမစ္ (Sir Reginal Dorman-Smith) သည့္ ဆာအာခ်ီေဘာ ေကာ့ခ္ရိန္း (Sir Archibald Cochrane) ၏ ျမန္မာျပည္ ဘုရင္ခံ ေနရာကို ဆက္ခံေသာအခါ ဦးေစာႏွင့္ အဆင့္ျမင့္ ကြန္ဆာေဗးတစ္ ၿဗိတိသွ် အာဏာပိုင္တို႔ ဆက္ႏြယ္မႈမွာ ပိုမို ခိုင္မာသြားေလသည္။ ဆာရဲလ္ဂ်ီနယ္မွာ အသက္ ၄၂ ႏွစ္သာ ရွိေသးၿပီး ဦးေစာထက္ တႏွစ္ခန္႔သာ ႀကီးေလသည္။ မၾကာျမင့္မီ သူတို႔ ႏွစ္ဦးသည္ တကယ့္ မိတ္ရင္းေဆြရင္းမ်ား ျဖစ္သြားၾကေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပရမည္ ျဖစ္ေသာ အေထြေထြ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို ေ႐ႊ႕ဆိုင္းလိုက္ျခင္းျဖင့္ ဆာရဲလ္ဂ်ီနယ္က သူ၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အရ ဦးေစာ၏ သက္တမ္းကို ေနာက္ထပ္ ၅ ႏွစ္ သက္တမ္း တခုသို႔ တိုးေပးလိုက္ေလသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ဦးေစာကို 'ဆာဝင္စတန္ ခ်ာခ်ီ' (Sir Winston Churchill) အျပင္ အျခား ၿဗိတိသွ် ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးရန္ အတြက္ လန္ဒန္သို႔ ဖိတ္ေခၚခြင့္ ျပဳလိုက္ေလသည္။

ထို႔အျပင္ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ႀကီး ၿပီးေနာက္ ဂဠဳန္ဦးေစာအား ျမန္မာႏိုင္ငံေရး ေလာကသို႔ ျပန္လည္ ေခၚယူၿပီး ေနရာေပးခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ထိုအေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဘုရင္ခံ၏ ကိုယ္ရံေတာ္ အဲရစ္ ဘက္တာစဘီ (Eric Battersby) (ေအဒီစီ ၁၉၄၂) အား ဘီဘီစီ (၂) တီဗြီ အစီအစဥ္ [ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း လုပ္ၾကံခံရသည့္ အႏွစ္ (၅၀) ေျမာက္ အျဖစ္ "ေအာင္ဆန္းကုိ အမွန္တကယ္ ဘယ္သူသတ္သလဲ" မွတ္တမ္း ႐ုပ္ရွင္ကုိ ႐ုိက္ကူးၿပီး ဘီဘီစီ (၂) တီဗြီမွာ ၁၉၉၇ ခု၊ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္တြင္ ၿဗိတိန္၌ ထုတ္လႊင့္ ျပသခဲ့ေသာ တင္ဆက္မႈ] က ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းရာမွာ၊ "ဦးေအာင္ဆန္း၏ အစြန္းေရာက္ အယူအဆမ်ား စြန္႔လႊတ္ သြားေစရန္ ဦးေစာက လႊမ္းမိုး လုပ္ေဆာင္ႏိုင္လိမ့္မည္ ဟူေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႏွင့္ (ဆာေဒၚမန္စမစ္က) ကြၽႏု္ပ္အား (ဦးေစာကို ျပန္ေခၚလာရန္) ေစလႊတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ သက္သက္မဲ့ ႐ူးတာပါ၊ ဒါဟာ လြယ္လြယ္ေလး ဘယ္ျဖစ္ႏိုင္မလဲ။ ဦးေစာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၾသဇာအာဏာ မရွိေတာ့ပါဘူး၊ ဦးေအာင္ဆန္းကသာ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတာပါ" ဟု ေျပာျပသည္။


ထို႔အျပင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ႏိုင္ငံ့ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား လုပ္ၾကံမႈျဖင့္ ဂဠဳန္ေစာႏွင့္ အေပါင္းပါမ်ားကို တရားစြဲေနစဥ္မွာ၊ "ဆာေဒၚမန္စမစ္ကေတာ့ ေနာင္တမရေသးဘဲ ေနာက္မွ မိတ္ေဆြ တဦးစီ စာေရးလိုက္တာက က်ဳပ္တို႔က ေအာင္ဆန္းရဲ႕ သူေလာက္ အေရးမပါတဲ့ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြကို ဆြဲႀကိဳး ခ်ၿပီးသားပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သူက ဘယ္အေၾကာင္းေၾကာင့္ ဂ်ဴရီေရွ႕မွာ အခြင့္အလမ္း မယူႏုိင္သလဲ ဆိုတာ က်ဳပ္ နားမလည္ႏုိင္ဘူး။ သူ႔ကို ေသစားေသေစ စီရင္ခ်က္ခ်ရင္ က်ဳပ္တို႔က သနားက႐ုဏာ ေပးဖို႔ ေသခ်ာမွာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလို အေျခအေနေပၚမွသာ အေရးယူႏုိင္မွာ" ဟု လူေတြ႕ ေမးျမန္းခံရသူ အဲရစ္၊ ဘက္တာစဘီက ျပန္ေျပာင္း ေျပာျပသြားသည္။


သို႔ေသာ္လည္း ဦးေစာႏွင့္ သူ႔လူ ၈ ေယာက္ တရား႐ံုးတင္သည့္ အခ်ိန္မွာ ေဒၚမန္စမစ္က သူ႔မိတ္ေဆြကို တရားခံဘက္မွ သက္ေသခံရန္ ကမ္းလွမ္းခဲ့ေသာ္လည္း ၿဗိတိသွ် အစိုးရက အဟန္႔အတား လုပ္ခဲ့ရသည္။ ထုိ႔အျပင္ ဦးေစာအား ေသစားေသေစ အစီရင္ေပးသည့္ အခ်ိန္မွာလည္း ေဒၚမန္စမစ္က ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ သမၼတႀကီးထံ ဦးေစာအား သနားညႇာတာမႈ ေပးရန္ ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္ခဲ့ေသးသည္။


ဘီဘီစီ (၂) တီဗြီ အစီအစဥ္မွာပဲ၊ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ေမလအတြင္း ႀကိဳးေပးတဲ့ေန႔က ရန္ကုန္မွာ ရွိတဲ့ ၿဗိတိန္ သံအမတ္က ဝိႈက္ေဟာသုိ႔ လွ်ဳိ႕ဝွက္ ေၾကးနန္းစာ တေစာင္ ေရးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေၾကးနန္းစာဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ခန္႔ မေပါက္ၾကားသင့္သည့္စာ အျဖစ္ ထိန္းသိမ္းထား ခံခဲ့ရပါတယ္။ လအနည္းငယ္ အၾကာမွာ ႏုိင္ငံျခားေရး႐ုံးက ဒီအစီအစဥ္ရဲ႕ သုေတသနမွဴးထံ ၎စာအား ထုတ္ေပးရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ယင္းေၾကးနန္းစာက ရဲအႀကီးအကဲက သံအမတ္ကုိ ေျပာျပခ်က္အား ထုတ္ေဖာ္ထားပါတယ္။


"လုပ္ၾကံ သတ္ျဖတ္မႈမွာ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ ပူးေပါင္း ၾကံစည္မႈ ရွိတယ္ ဆုိတာ က်ေနာ္တုိ႔ တကယ့္ကုိ ယုံၾကည္ေနေၾကာင္း။ ရဲအႀကီးအကဲက ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ ေဒၚမန္စမစ္ကုိ သံသယရွိသူ အျဖစ္ ေထာက္ျပခဲ့ေၾကာင္း။ ၾကားအတြင္း လႈပ္ရွားသူမွာ ရန္ကုန္ရွိ ၿဗိတိသွ် ေကာင္စီမွ ဘင္ဂေလ (Bingley) ဟု ေခၚသည့္ လူျဖစ္သည္ဟု သူ ယုံၾကည္ေၾကာင္း" တင္ဆက္သြားသည္။


ဒိန္း၊ ဗိုလ္မွဴး ပီတာအားနက္ လန္႔စ္ေလာ့ (Daine, Major Peter Ernest Lancelot)၊ ၁၉၂၃ ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အိႏၵိယ အခ်က္ျပ ဆက္သြယ္ေရးတပ္၌ ၁၉၄၄ မွ စတင္၍ အရာရွိ အဆင့္ကို ရရွိခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ဗမာ့ စစ္ဦးစီးဌာနခ်ဳပ္ ေထာက္လွမ္းေရးတပ္၌ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္လ်က္၊ မဂၤလာဒုံ ေျမာက္ဘက္ရွိ ပင္မ ခဲယမ္းမီး ေက်ာက္တိုက္၏ တပ္မွဴးလည္း ျဖစ္သည္။ ဦးေစာ တပည့္မ်ား ထုတ္ယူသြားေသာ လက္နက္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ သူ႔အား ဖမ္းဆီးျခင္း မရွိ။


မိုး၊ ဗိုလ္မွဴး ေဂ်၊ ေအ၊ (Moore, Major J.A.)၊ ၁၉၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားသည္။ အိႏၵိယ တပ္မေတာ္၏ လက္နက္ႀကီးတပ္မွ အရာရွိ တဦးျဖစ္ၿပီး၊ ဗိုလ္တေထာင္ရွိ ပင္မ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္တိုက္၏ တပ္မွဴးျဖစ္ပါလ်က္ ဦးေစာ တပည့္မ်ား ထုတ္ယူသြားသည့္ လက္နက္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ သူ႔ကို ဖမ္းဆီးခဲ့ေသာ္လည္း ျပစ္ဒဏ္ က်ခံရျခင္း မရွိ။


ဗီဗီယန္း၊ ကပၸတိန္ ေဒးဗစ္ (Vivian, Captain David)၊ ၁၉၃၂ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ အရာရွိ ျဖစ္လာသည္။ အိႏၵိယ တပ္မေတာ္မွ ျမန္မာ လက္နက္ကိုင္ ပုလိပ္ တပ္ဖြဲ႕သို႔ လက္နက္ အၾကံေပး ပုဂၢိဳလ္အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ရန္ လႊဲေျပာင္းျခင္း ခံရလ်က္၊ ဇူလိုင္လ ၂၀ ရက္တြင္ အဖမ္းခံရၿပီး လက္နက္မ်ား ေရာင္းခ်မႈျဖင့္ စဲြခ်က္ တင္ခံရသည္။ ေထာင္ဒဏ္ ၅ ႏွစ္ႏွင့္ ႐ူပီး ငါးေထာင္ ေငြဒဏ္၊ ၂ ခု ပူးတြဲ အျပစ္ေပး ခံရသည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္၊ အင္းစိန္ကို ကရင္ လက္နက္ကိုင္ သူပုန္တပ္မ်ား သိမ္းပိုက္ရာတြင္ လြတ္ေျမာက္ခဲ့သျဖင့္ ကရင့္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ အလယ္႐ုိးမမွ တဆင့္ အေရွ႕႐ုိးမ ေတာတြင္း လက္နက္ကိုင္ ကရင္စခန္းမ်ားသို႔ ေရာက္သြားရာမွ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လတြင္ ထိုင္းနယ္စပ္ အနီးရွိ ေကာ့ကရိတ္ နယ္ေျမအတြင္း လယ္တဲတခု၌ ကရင့္ ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္ ေစာဘဦးႀကီးႏွင့္ အတူ ေခတၲ စခန္းခ်ေနခိုက္ ဗမာ့ တပ္မေတာ္ႏွင့္ တိုက္ပဲြျဖစ္ကာ အသတ္ခံရသည္ဟု ျမန္မာ အာဏာပိုင္မ်ားက ယူဆခဲ့ေသာ္ျငားလည္း အမွန္စင္စစ္ ထိုေန႔က ထုိေနရာတြင္ သူမရွိခဲ့ပါ။ ၁၉၅၀ ႏွစ္လယ္ ခန္႔၌ ထိုင္းႏိုင္ငံမွတဆင့္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသို႔ ျပန္သြားသည့္ အခ်ိန္အထိ သူသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကရင္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားႏွင့္ လြတ္ေျမာက္ နယ္ေျမမ်ား အတြင္း ေနထိုင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ အတြင္း ေဝလနယ္၊ ဆြမ္စီးၿမိဳ႕တြင္ ကြယ္လြန္ သြားခဲ့သည္။


ကပၸတိန္ ဗီဗီယန္း၏ ေျဖာင့္ဆိုခ်က္ တခု၊ "သူဤသို႔ ျဖစ္ရျခင္းမွာ သူတို႔က ကေလာၿမိဳ႕ တပ္စခန္း အနီး စစ္သားမ်ား စီးနင္းလာေသာ ရထားတစင္းကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလအတြင္း မိုင္းဗံုးျဖင့္ ေဖာက္ခြဲခံရသျဖင့္ သူ႔ ရဲေဘာ္ အေတာ္မ်ားမ်ား အသက္ဆံုး႐ႈံးရသည့္ အေၾကာင္းကို တရားသူႀကီး ဦးေသာင္းစိန္ (အက်ဥ္းဦးစီးဌာန မင္းႀကီး) အား ေနာက္ေၾကာင္းလွန္၍ ဆက္လက္ ေျပာဆိုျပခဲ့သည္။ ဤသို႔ေသာ အေကာက္ၾကံ ဖ်က္ဆီးမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ သံသယ ရွိခံရသူမ်ားမွာ 'ျပည္သူ႔ ရဲေဘာ္' တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး ထိုျပည္သူ႔ရဲေဘာ္ တပ္ဖြဲ႕မွာ တကယ္တမ္းအားျဖင့္ ဦးေအာင္ဆန္း၏ ကိုယ္ပုိင္ ျပည္သူ႔စစ္ အဖြဲ႕ ျဖစ္ေလသည္။ ေသဆံုးသူ၊ ဒဏ္ရာရသူ စစ္သားမ်ားမွာ ေဝလ ရဲဂ်ီးမဲင့္၏ တပ္ရင္း (၂)၊ တပ္ခြဲ (က) မွ ျဖစ္ၾကၿပီး ေဝလနယ္သား ျဖစ္သူ ဗီဗီယန္း အေနျဖင့္ ယင္းအျဖစ္အပ်က္ အတြက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း အေပၚ၌ ခါးခါးသီးသီး နာၾကည္း ခံစားမိသည္ျဖစ္ရာ ေနာက္ဆံုး အက်ဳိးဆက္ အားျဖင့္ သူသည္ ဦးေအာင္ဆန္း၏ အဓိက ၿပိဳင္ဘက္ႀကီး ျဖစ္ေသာ ဦးေစာႏွင့္ မဟာမိတ္ ဖြဲ႕မိျခင္း ျဖစ္ေလေတာ့သည္။"

ထို႔အျပင္ ဗိုလ္တေထာင္ႏွင့္ အျခား လက္နက္ သိုေလွာင္႐ံုတို႔မွ လက္နက္မ်ား ရယူႏိုင္ေရး အတြက္ ရဲအဖြဲ႕၏ စာ႐ြက္စာတမ္း အတုမ်ား ျပဳလုပ္ေပး ခဲ့သူမွာလည္း ကပၸတိန္ ဗီဗီယန္း ျဖစ္သည္။


ကရင္ ေတာ္လွန္ေရး နယ္ေျမတြင္ ေနထုိင္စဥ္ ကာလ၌ ဤထူးဆန္းလွေသာ ၿဗိတိသွ် ကပၸတိန္ႏွင့္ နီးနီးကပ္ကပ္ ရွိခဲ့ၾကေသာ ကရင္ သူပုန္မ်ား အေနျဖင့္ သူ႔အား အၿမဲေငးငိုင္ကာ မိတ္ေဆြဖြဲ႕ရန္ ခက္ခဲေသာ လူတေယာက္ အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ဦးေအာင္ဆန္း တို႔ကို႔ လုပ္ၾကံ သတ္ျဖတ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ မည္သည့္ အေၾကာင္းအရာကိုမွ် ေျပာဆိုလိုစိတ္ အလွ်င္းမရွိသူ တဦး အျဖစ္ လည္းေကာင္း မွတ္မိ ေနၾကသည္။


ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း လုပ္ၾကံခံရသည့္ အႏွစ္ (၅၀) ေျမာက္ အျဖစ္ ဘီဘီစီ (၂) တီဗြီ အစီအစဥ္ တင္ဆက္သူက သူတုိ႔ သုေတသနျပဳ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို ေဖာ္ထုတ္ တင္ဆက္ရာမွာ၊ ဗိုလ္ႀကီး ေဒးဗစ္ဗီဗီယန္း (Vivian, Captain David) သည္ ကရင့္လႈပ္ရွားမႈတြင္ လည္းေကာင္း၊ ဦးေစာ၏ ပူးေပါင္း ၾကံစည္မႈတြင္ လည္းေကာင္း ပါဝင္ ပတ္သက္ေနသူ ေနာက္တဦး ျဖစ္သည္။ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္တုိင္ေအာင္ ကရင္မ်ားႏွင့္ အတူ တုိက္ခိုက္ခဲ့ေသာ ေန႔ရက္ဟူေသာ သူ၏ ေန႔စဥ္ မွတ္တမ္းႏွင့္ ဂြၽန္ေမာ္ဂင္ (John Morgan) ဟူေသာ နာမည္ျဖင့္ အေထာက္အထားတုမ်ား အသုံးျပဳကာ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ ထုိင္းႏုိင္ငံမွ ၿဗိတိန္သုိ႔ သူျပန္လာခဲ့ျခင္းကုိ ဘီဘီစီမွ သုေတသနျပဳ သူမ်ားက ရွာေဖြ ေတြ႕ရိွခဲ့သည္။ ဗိုလ္ႀကီး ဗီဗီယန္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ မွတ္ခ်က္မ်ား ႏုိင္ငံျခားေရး႐ုံးမွ ဖုိင္တြဲမ်ားမွာ အဖ်က္အဆီး ခံရပုံရသည္။ ဘန္ေကာက္ရွိ ၿဗိတိသွ် သံ႐ုံးက "သူသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေထာင္က်ခံရမႈမွ ေရွာင္ေျပးလာခဲ့ေၾကာင္း သိရွိခဲ့သည္" ဟူေသာ အခ်က္ကုိ အၫႊန္းဇယား တခုက ျပသခဲ့သည္။ ေစာေစာပုိင္းက ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေထာင္က်ခဲ့စဥ္က "ၿဗိတိန္က တစုံတေယာက္က က်ေနာ့္ကုိ ဖယ္ရွားခ်င္ေနတယ္။ စကားေျပာခြင့္လဲ မေပးခဲ့ဘူး။ အခ်က္အလက္ေတြကုိ က်ေနာ္ ေျပာလုိက္ရရင္ အထူးသျဖင့္ ၿဗိတိသွ်ေတြနဲ႔ ျမန္မာေတြ အၾကား အႀကီးအက်ယ္ ဆူပြက္ကုန္လိမ့္မယ္" ဟု သူက ၿဗိတိသွ် အာဏာပုိင္မ်ားကုိ ေျပာဆုိခဲ့သည္။


ယမ္း၊ ဗိုလ္မွဴး စီဟင္နရီ (Young, Major C. Henry)၊ အိႏၵိယ တပ္မေတာ္ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စက္မႈ အင္ဂ်င္နီယာ အလုပ္႐ုံတပ္ခဲြ၏ တပ္မွဴး တဦးျဖစ္၍ ဦးေစာကို လက္နက္ ေပးကမ္းခဲ့မႈျဖင့္ ၁၉၄၇ ခု၊ ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ အဖမ္းခံရၿပီး၊ ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ အျပစ္ေပးခံရေသာ္လည္း အသနားခံစာ တင္သျဖင့္ လႊတ္ေပးခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ခ်က္ခ်င္း ထြက္ခြာ သြားခဲ့ပါသည္။


စစ္ေဆး ေမးျမန္းရာတြင္ သူႏွင့္ ဦးေစာ ဆက္ႏြယ္မႈ ရွိေနသည္ကို ေမဂ်ာ ယမ္းက အလြယ္တကူပင္ ဝန္ခံခဲ့သည္။ ဂဠဳန္တပ္၏ အႀကီးအကဲ ျဖစ္ေသာ ဦးေစာႏွင့္ အင္းလ်ားကန္ျခားလ်က္ သူ ေနထုိင္ခဲ့သည္။ ဦးေစာသည္ ေမဂ်ာ ယမ္းႏွင့္ အခ်ိန္ အေတာ္ၾကာၾကာႀကီး နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္သြယ္မႈ ရွိခဲ့သည္။ တခ်ိန္တြင္ ေအဒီလမ္းရွိ သူ႔ ေနအိမ္၌ က်င္းပေသာ ပါတီပြဲသို႔ ယင္းၿဗိတိသွ် အရာရွိ တက္ေရာက္ခဲ့ဖူးသည္။ ထုိပါတီပြဲသို႔ ဗီဗီ ယန္းလည္း ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ထိုပါတီပြဲ၌ ဦးေစာႏွင့္ ၿဗိတိသွ် ေကာင္စီမွ 'ဘင္ဂေလ' ဆိုသူကို ေမဂ်ာယမ္းက မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိသို႔ ေတြ႕ဆံုရာတြင္ ဘင္ဂေလက ဦးေစာကို "က်ေနာ္တို႔ ခင္ဗ်ားကို အျပည့္အဝ ကူညီဖို႔ ျပင္ဆင္ထားၿပီးပါၿပီ" ဟု အသံက်ယ္ႀကီးျဖင့္ အာမခံခ်က္ ေပးခဲ့ေၾကာင္း ယမ္းက ေျပာဆိုခဲ့သည္။


ဦးထြန္းလွေအာင္သည္ ဗီဗီယန္းထံ ဦးေစာက ေပးပို႔ေသာ လွ်ဳိ႕ဝွက္ သေကၤတျဖင့္ ေရးထားသည့္ မိတၲဴမ်ားကို ၿဗိတိသွ် ေမဂ်ာအား ျပလိုက္သည္။ ေမဂ်ာယမ္းသည္ အံ့ၾသေလာက္ေအာင္ပင္ ဤလွ်ဳိ႕ဝွက္ ဆန္းၾကယ္မႈကို ေျဖရွင္း ျပေတာ့သည္။


♦ 'တေစၽက ညတိုင္း ေထာ့နင္း ေထာ့နင္း ျဖစ္ေနသည္' - ေမဂ်ာယမ္းက သူ႔အိမ္မွာ ေထာ့နင္း ေထာ့နင္း ျဖစ္ေနေသာ တေစၽ အေျခာက္ခံရသည္ဟု နာမည္ႀကီးေနေၾကာင္း ရွင္းျပသည္။


♦ 'ငွက္ေပ်ာသီးအစိမ္းနဲ႔ ဧည့္ခံ' - ဦးေစာ၏ ပါတီပြဲတြင္ တည္ခင္း ဧည့္ခံေသာ ငွက္ေပ်ာသီး အမ်ဳိးအစား ျဖစ္သည့္ အစိမ္းေရာင္ သီးေမႊး ငွက္ေပ်ာသီး အရွည္မ်ားကို ဆိုလုိျခင္း ျဖစ္သည္။


♦ 'သံပုရာရည္မွာ ေဒးဗစ္၏ အခ်စ္ဆံုး' သည္ ေဒးဗစ္မွာ အျခားသူ မဟုတ္ဘဲ ၿဗိတိသွ် ေမဂ်ာ၏ သားအငယ္ ျဖစ္သည္။ သူသည္ သံပုရာရည္ကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ၿပီး ပါတီပြဲမ်ားတြင္ ယင္းကိုသာ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ ေသာက္သံုးသူ ျဖစ္သည္။


ကာတစ္၊ ဘင္နစ္, ဆာ ဖရက္ဒရစ္ ဟင္နရီ (ဒဲရက္) ေကစီ (Curtis- Bennett, Sir Frederick Henry (Derek) KC၊ ၁၉၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ဘုရင့္ ဥပေဒ အၾကံေပး ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္၍ ရာဇဝတ္မႈခင္းမ်ားတြင္ ေအာင္ျမင္ ေက်ာ္ၾကားေသာ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံသား ေရွ႕ေန တဦးျဖစ္သည္။ အထူးခုံ႐ုံးေတာ္တြင္ တရားၿပိဳင္ရာ၌ သူ႔ကုိ ကာကြယ္ခုခံရန္ အႀကီးတန္း အၾကံေပး အျဖစ္ ဦးေစာက ငွားရမ္း ခန္႔အပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ သူေနထုိင္ရာ လန္ဒန္တုိက္ခန္းထဲတြင္ ေသဆုံးလ်က္ ရွိသည္ကုိ ေတြ႕ရသည္။ ရင္ခြဲ စစ္ေဆးသူ ဆရာဝန္က လြန္ခဲ့သည့္ ၄/၅ ရက္ကပင္ သူ ေသဆုံးၿပီး ျဖစ္သည္ဟု ထင္ျမင္ခ်က္ ေပးသည္။ သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ သူေသဆုံးရက္သည္ နာမည္ဆုိးျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားလ်က္ ေသဒဏ္ က်ခံခဲ့ရေသာ သူ၏ အမႈသည္ က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္ အမႈ (၉) ႏွစ္ ျပည့္ေျမာက္သည့္ ေန႔ရက္ခန္႔တြင္ ျဖစ္ေနေပေတာ့သည္။


ဗာတန္န (စ္), ဘင္ဂ်မင္ရာေဖးရယ္ (Vertannes,Benjamin Raphael)၊၊ ယခင္က စစ္တပ္မွ ဗိုလ္ႀကီးတဦး ျဖစ္၍၊ ထို႔ေနာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ တရားလႊတ္ေတာ္တြင္ ေရွ႕ေန ျဖစ္လာၿပီး၊ ဦးေစာ အတြက္ ခုခံကာကြယ္ ေပးခဲ့သည့္ အငယ္တန္း ဥပေဒ အၾကံေပး ျဖစ္ခဲ့သည္။ မူလဇာတိ အားျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ျဖစ္ေသာ္လည္း လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးသည့္ အခါ အၿငိမ္းစားယူ၍ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသို႔ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းသြားခဲ့သည္။

လွ်ိဳဝွက္ ဆန္းၾကယ္သည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား

ၿဗိတိသွ်တို႔ထံမွ အာဏာ လႊဲေျပာင္းယူေရး ႀကိဳးပမ္း ေနဆဲ ကာလ၌ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အရည္အခ်င္း အျမင့္မားဆံုး ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာ ရရွိၿပီး လြတ္လပ္ေရး မေၾကညာႏိုင္မီပင္ အသက္ဆံုး႐ႈံး သြားခဲ့ရသည့္ လူမသမာတုိ႔၏ အကြက္က်က် စီစဥ္ လုပ္ၾကံခဲ့မႈႀကီးတြင္ ႐ုံးေတာ္၏ ေနာက္ဆံုး စီရင္ခ်က္ထက္ ေက်ာ္လြန္ၿပီး ႀကိဳးပမ္းမိသူ အခ်ဳိ႕မွာ သက္ဆိုး မရွည္ၾကေပ။

တု(ခ္)၊ ေကာလင္း (Tooke, Colin)၊ ရန္ကုန္အနီးရွိ ဟံသာဝတီမွ ခ႐ိုင္ ရဲဝန္ေထာက္ေဟာင္း တဦး ျဖစ္သူသည္ ဤခံု႐ံုး၏ စစ္ေဆးမႈ ၿပီးသည့္ေနာက္ ဦးေစာ၏ အမႈကို လွ်ဳိ႕ဝွက္စြာ စတင္ စံုစမ္း ေထာက္လွမ္းခဲ့သည္။ တစံုတခု မွားယြင္းေနၿပီဟု သူထင္ခဲ့သည္။ တေန႔ သူအိမ္ျပန္ ေရာက္ေသာအခါ သူ႔ ဗမာအိမ္ေဖာ္က သူ႔အယ္လ္ေဇးရွင္း ေခြးႀကီးမွာ ေခြး႐ူး ျပန္ေနၿပီဟု ေျပာခဲ့သည္။ သို႔ျဖင့္ သူ႔ေခြးကို သူ ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္သတ္လိုက္ရၿပီး၊ သူ႔ေခြးမွာ အနီးရွိ ျမစ္ကမ္းေဘးတြင္ လဲေသေနေလၿပီ။ တု (ခ္) မွာ ယံုၾကည္၍ မရႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ေနသည္။ ထံုးစံအားျဖင့္ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါမွာ အခ်ိန္အတန္ၾကာ စတင္ ျဖစ္ပြားရၿမဲျဖစ္ၿပီး ထိုေန႔ နံနက္ကပင္ သူ႔ေခြးမွာ အေကာင္းပကတိ ျဖစ္ေနသည္ မဟုတ္ပါလား။ သို႔ျဖစ္၍ တု (ခ္) သည္ သူ႔ေခြး၏ ေခါင္းကို ျဖတ္ကာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ တိရစာၧန္ကု ဆရာဝန္ထံ ယူသြားၿပီး စစ္ေဆးၾကည့္ရာ တိရစာၧန္ကု ဆရာဝန္က သူ႔ေခြးတြင္ ေခြး႐ူးျပန္ ေရာဂါ မရွိေၾကာင္း အတည္ျပဳခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ သူ႔အိမ္ကို ေဖာက္ထြင္းခံခဲ့ရၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း လုပ္ၾကံခံရမႈႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သူ၏ စာ႐ြက္စာတမ္း ဖိုင္တြဲမ်ား ေပ်ာက္ဆံုး သြားခဲ့ရျပန္သည္။ ရက္သတၲပတ္ အနည္းငယ္ ၾကာၿပီးေနာက္ အစာ အဆိပ္သင့္ၿပီး တု(ခ္) သည္ ေဆး႐ံုတြင္ ေသဆံုး သြားခဲ့ေလေတာ့သည္။


ဦးေစာ အမႈႏွင့္ ဆက္ႏြယ္လ်က္ အဆန္းတၾကယ္ ေသဆံုးခဲ့ရသူ ေနာက္တဦးမွာ ဦးတင္ထြဋ္ ျဖစ္သည္။ သူသည္ ဦးေအာင္ဆန္း၏ လံုးဝ ယံုၾကည္မႈကို ခံရေသာ တဦးတည္းေသာ ဗ်ဴ႐ုိကရက္ အရာရွိ ျဖစ္သည္။


ဦးတင္ထြဋ္၊ ၁၈၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားသည္။ ဒါးလ္ဝစ္ခ်္ ေကာလိပ္ (Dulwich College) ႏွင့္ ကိန္းဘရစ္ တကၠသိုလ္ (Cambridge University) တို႔တြင္ ပညာ သင္ၾကားခဲ့သည္။ အိႏၵိယ ပဋိညာဥ္ခံဝန္ထမ္း (ICS) တဦးျဖစ္ၿပီး၊ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္၏ ဒု-အဓိပတိ (Vice-Chancellor) ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဒိုင္အာခီေခတ္ႏွင့္ (၉၁) ဌာနေခတ္မ်ား၌ ဝန္ႀကီးအဖြဲ႕ အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ အတြင္းဝန္ခ်ဳပ္ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ သူ၏ အစ္ကိုမွာ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၊ တရား ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္ျမင့္ ျဖစ္သည္။


ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရး ရရွိၿပီး ပထမဆံုး အစိုးရ အဖြဲ႕တြင္ ဦးတင္ထြဋ္သည္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လတြင္ ႏုတ္ထြက္ခဲ့ၿပီး ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ရာထူးျဖင့္ အရန္ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား၏ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံ့ ထိပ္တန္းအႀကီးတန္း ဝန္ထမ္းတဦးႏွင့္ အစုိးရ အဖြဲ႕ဝင္ ဝန္ႀကီး တဦးအား စစ္တပ္မွ ျမင့္မားလွေသာ ရာထူး တခုသုိ႔ ေပးအပ္ခံရျခင္းမွာ ထူးဆန္းေကာင္း ထူးဆန္း ေနေပလိမ့္မည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း သူ၏ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္းမႈ ဘဝသည္ စစ္မႈထမ္း ဘဝမွ စတင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ကုိ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မသိၾကေခ်။


သူသည္ အိႏၵိယရွိ အင္ဒုိ စစ္တကၠသုိလ္မွ ဘြဲ႕ရခဲ့ၿပီး အိႏၵိယ ပဋိညာဥ္ခံ ဝန္ထမ္းဘဝသုိ႔ ဝင္ေရာက္ရန္ အတြက္ စစ္တပ္ အရာရွိ ရာထူးကုိ စြန္႔လႊတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ သမၼတ ႏုိင္ငံေတာ္သစ္ အေနျဖင့္ ျပည္တြင္းစစ္မီး ေတာက္ေလာင္ၿပီး ပ်က္စီးလုနီးပါး အေျခအေနသုိ႔ ဆုိက္ေရာက္ ေနခ်ိန္တြင္ စစ္မႈထမ္းေဟာင္းမ်ားကုိ ရႏုိင္သေလာက္ ျပန္လည္ စုစည္း၍ ခုိင္မာသည့္ ျပည္ေထာင္စု အရန္ တပ္မေတာ္ (Union Auxiliary Forces) ဖြဲ႕စည္းေရး ေလးလံလွသည့္ တာဝန္ႀကီးကုိ သူ႔ဖာသာ ကမ္းလွမ္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ 'The New Times of Burma' သတင္းစာကို စတင္ ထူေထာင္သူႏွင့္ ယင္း၏ အယ္ဒီတာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ သူသည္ တရားသူႀကီး ဦးေက်ာ္ျမင့္၏ အကိုလည္း တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ သူ႔သတင္းစာတြင္ အသံုးျပဳရန္ အတြက္ ဦးေစာ၏ အမႈကို ထိုအခ်ိန္က ဦးတင္ထြဋ္သည္ စူးစမ္း ေလ့လာ ေနခဲ့သည္ဟု အမ်ားက ယံုၾကည္ခဲ့ၾကသည္။


၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ အတြင္း တည၌ ဦးတင္ထြဋ္သည္ စပတ္လမ္းရွိ သူ႔သတင္းစာတုိက္ ႐ုံးခန္းမွ ကားျဖင့္ ထြက္ခြာရာ ေပါက္ကြဲေစႏုိင္ေသာ ကိရိယာ တခုက သူ႔ကား အတြင္း ေပါက္ကြဲသြားသည္။ ဆီဒင္ကား အတြင္းရွိ ကားေမာင္းသူႏွင့္ အေစာင့္ ေဂၚရခါး ႏွစ္ဦး (တဦးမွာ သူ႔ေဘးတြင္ ထုိင္ေနသည္) မွာ ခ်က္ခ်င္းပင္ ေသဆုံး သြားခဲ့သည္။ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ အေနျဖင့္ ေသေလာက္ေအာင္ ဒဏ္ရာရသြားၿပီး၊ သိပ္မေဝးလွေသာ ရန္ကုန္ ေဆး႐ုံႀကီးသုိ႔ တက္သုတ္႐ုိက္ ပုိ႔ၾကေသာ္လည္း ေဆး႐ုံႀကီးေရာက္ၿပီး သိပ္မၾကာမီမွာပင္ ေသဆုံး သြားေလသည္။ သဘာဝတရားက ျပက္ရယ္ျပဳ သကဲ့သုိ႔ပင္ လြန္ခဲ့ေသာ တႏွစ္ခြဲခန္႔က ဦးေအာင္ဆန္း လုပ္ၾကံခံခဲ့ရေသာ အတြင္းဝန္႐ုံးကုိ လွမ္းျမင္ႏုိင္သည့္ ေနရာ၌ ဤရာဇဝတ္မႈ ျဖစ္ပြားျခင္း ျဖစ္သည္။


ဦးတင္ထြဋ္ အသတ္ခံရမႈသည္ ဦးေအာင္ဆန္း လုပ္ၾကံခံရမႈႀကီးအား သူက သုေတသန ျပဳလုပ္ေနျခင္းႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ ပတ္သက္ ေနသေလာ၊ သို႔မဟုတ္ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား အတြင္း အားၿပိဳင္ေနျခင္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ပါသေလာ။


၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ အတြင္းက ေမာ္လၿမိဳင္၌ ျပည္ေထာင္စု စစ္ရဲတပ္ဖြဲ႕ (Union Military Police) တြင္ ဒု-ဗိုလ္ အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ေနေသာ တုိင္းရင္းသား ကရင္နီလူမ်ဳိး (ကယား) ျဖစ္သည့္ ေစာယိုး႐ူး (Saw Yoo Shoo) သည္ သူ၏ ၿဗိတိသွ် အရာရွိျဖစ္သူ ဗုိလ္ႀကီး မိုက္ကယ္လီေလး (Captain Michael Lilley) ဇူလိုင္လ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ သူ႔ထံသို႔ ေရာက္လာၿပီး "ေအာင္ဆန္း မၾကာမီ လုပ္ၾကံခံရလိမ့္မယ္။ မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္ဖို႔ အသင့္ျပင္ထားပါ" ဟု ေျပာခဲ့သည္ကို ယေန႔ထက္တုိင္ မွတ္မိေနေသးသည္။ ဗိုလ္ႀကီးလီေလး မည္မွ်ေလာက္ ပိုမိုသိထားသည္ ဆိုသည္ကို မည္သူမွ် မသိႏုိင္ေတာ့ေခ်။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ သူသည္ မ်ားမၾကာမီ အခ်ိန္ အတြင္း ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕တြင္ ႐ုတ္တရက္ ေသဆံုး သြားခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။


ဗိုလ္ခ်ဳပ္ထြန္းလွေအာင္၊ ၁၉၀၂ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္ အစိုးရလက္ထက္ ဘုရင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ႏွင့္ မႈခင္း စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး ဌာန၏ ဒု-ရဲခ်ဳပ္၊ ဦးေစာႏွင့္ သူ႔အေပါင္းအပါမ်ားကို လ်င္ျမန္စြာ ဖမ္းဆီးႏိုင္ခဲ့သည့္ အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ေလးစားမႈကို ခံခဲ့ရသည္။ တရားသူႀကီးမင္း ဦးေသာင္းစိန္ႏွင့္ အတူတြဲ၍ ဦးေစာ၏ လုံျခံဳေရး တာဝန္ကို ယူခဲ့ရသည္။ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ ရဲခ်ဳပ္ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး၊ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ၾသဂုတ္လတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ရာထူးျဖင့္ ဒု-ဦးစီးခ်ဳပ္ အဆင့္သို႔ တိုးျမႇင့္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ကြယ္လြန္သြားခဲ့သည္။


ဦးထြန္းလွေအာင္သည္ ဆင္း(ဒ္)ဟတ္(စ္) (Sandhurst) ဘုရင့္ စစ္ေကာလိပ္သို႔ ဝင္ခြင့္ရခဲ့သူ ပထမဦးဆံုး ျမန္မာ အမ်ဳိးသားျဖစ္ၿပီး ၁၉၂၂ ခုႏွစ္တြင္ သင္တန္းၿပီးဆံုး၍ ဘြဲ႕ရသည္ႏွင့္ ဘုရင္၏ ရာထူး ခန္႔ထားျခင္းကို ခံခဲ့ရသူ ျဖစ္သည္။ သူသည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ လန္ဒန္ရွိ ျမန္မာသံ႐ံုးသို႔ ျမန္မာစစ္သံမွဴး အျဖစ္ ေစလႊတ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ထိုရာထူးမွာ ယခင္က သူကိုင္တြယ္ခဲ့ရသည့္ ရာထူးထက္ အဆင့္မ်ားစြာ နိမ့္ေသာ ရာထူး ျဖစ္ေလသည္။ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ၌ သူ႔တာဝန္သက္တမ္း ကုန္ဆံုးခဲ့ၿပီး သူသည္ မိခင္တုိင္းျပည္သို႔ ျပန္လာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ သူစီးလာေသာ သေဘၤာ သီဟိုဠ္ကြၽန္း (ယခု သီရိလကၤာ) ကိုလံဘို ဆိပ္ကမ္း ဆုိက္ကပ္ခ်ိန္တြင္ သူ႔ကို ျမန္မာ ေထာက္လွမ္းေရး အရာရွိမ်ားက လာေရာက္ ေတြ႕ဆံုၿပီး သူကိုင္ေဆာင္ထားေသာ ႏုိင္ငံကူး လက္မွတ္ကို ပယ္ဖ်က္ ပစ္လိုက္ၾကသည္။ ဤသည္မွာ ရွင္းလင္းျပ၍ မရႏိုင္ေလာက္ေသာ ထူးဆန္းမႈ ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ သူသည္ သီဟိုဠ္တြင္ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ အထိ ေသာင္တင္ ေနခဲ့ရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဗမာ့ တပ္မေတာ္၌ အရင္းခံ အဆင့္အျမင့္ဆံုး စစ္တပ္ အရာရွိႀကီး ၄ ဦး ရွိသည့္ အနက္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္၊ အေရာက္တြင္မူ ဦးေနဝင္း တေယာက္သာ က်န္ခဲ့ေပေတာ့သည္။

လုပ္ၾကံမႈႀကီးႏွင့္ ကြဲျပားသည့္ အျမင္ ၃ ရပ္္္္

၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းခဲ့ၿပီးေနာက္ ပထမဆံုး အႀကိမ္ က်ေရာက္သည့္ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ေန႔ (ဝါ) အာဇာနည္ေန႔တြင္ အာဇာနည္ကုန္းသို႔ စစ္ဝတ္စံုျပည့္ျဖင့္ ခ်ီတက္ၾကရန္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီဝင္မ်ား၏ စိတ္ကူးတြင္ ေပၚလာၿပီး စီစဥ္ခဲ့ၾကသည္။ တပ္မေတာ္ စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့သူ ဦးေအာင္ဆန္းသာ အသက္ထင္ရွား ရွိခဲ့ပါမူ ယခု အာဏာသိမ္းမႈကို သေဘာတူညီ ေပလိမ့္မည္ဟု ျပည္သူလူထုကို ျပသရန္ ျဖစ္သည္။ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီဝင္ ၁၇ ဦး ရွိသည့္အနက္ ၁၄ ဦးသည္ ထိုခ်ီတက္မႈ စီစဥ္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အစည္းအေဝးသို႔ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ တင္ေဖက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေသဆံုးခဲ့ရမႈကို ဝမ္းနည္းတသ ေျပာဆိုလိုက္သည္။ ထိုအခါ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းက ထရပ္လိုက္ၿပီး … "ဘာလို႔ ဝမ္းနည္းေနရမွာလဲ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ လူေပ်ာ့တေယာက္ပဲ။ ဒါ့အျပင္ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ျပႆနာေတြ အေပၚ သူ႔ထက္စာရင္ ဘယ္လို ကိုင္တြယ္ရမယ္ ဆိုတာ ငါ အမ်ားႀကီး ပိုသိတယ္" ဟု ခပ္ျပတ္ျပတ္ ေျပာဆိုလိုက္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ အာဇာနည္ဗိမာန္သို႔ ခ်ီတက္မည့္ မဟာစီမံကိန္းႀကီးမွာ ခ်က္ခ်င္းပင္ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားခဲ့ေလေတာ့သည္။


ဤသို႔အားျဖင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား လုပ္ၾကံခံရၿပီးေနာက္ ၿဗိတိန္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း အတြင္းတြင္ လုပ္ၾကံမႈႀကီးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျမင္သံုးမ်ဳိး ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ အတိုခ်ဳပ္ဆိုရလွ်င္ ၎တုိ႔မွာ .…

(၁) တရားဆိုင္မႈသည္ တရားမွ်တၿပီးလွ်င္ ဦးေစာအား အဓိက လက္သည္တရားခံ အျဖစ္ ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ခဲ့သည္။

(၂) ဦးေစာသည္ ဆင္ကြက္ထဲ ဝင္မိခဲ့ၿပီး တရားဆိုင္မႈ တရပ္လံုးသည္ တရားေရး ျပယုဂ္သာ ျဖစ္သည္။

(၃) ဦးေစာသည္ အျပစ္လည္း ရွိသည့္အျပင္ ဆင္ကြက္ထဲသို႔လည္း ဝင္မိခဲ့သည္။


ပထမ အျမင္သည္ ျမန္မာအ မ်ားစု ကိုယ္တိုင္ ယံုၾကည္ေသာ အျမင္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ ရဲအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ စာေရးဆရာမ်ား တင္ျပၾကေသာ တရားဝင္ အျမင္တရပ္လည္း ျဖစ္သည္။


ဒုတိယအျမင္မွာ ၁၉၄၀ ခုႏွစ္၊ ေႏွာင္းပိုင္းကာလက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမႈထမ္းခဲ့ဖူးၿပီး ယခုအခါ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံတြင္ ေရာက္ရွိ ေနထိုင္ ေနၾကေသာ ၿဗိတိသွ် အရာရွိ အမ်ားအျပား၏ စြဲၿမဲေသာ အျမင္ ျဖစ္သည္။


တတိယ ေတြးေခၚမႈ အျမင္မွာမူ အေျခခံအားျဖင့္ ျပည္ပေရာက္ သေဘာထား ကြဲလြဲသူ ျမန္မာမ်ားအၾကား မၾကာမီ အခ်ိန္ကမွ ေပၚထြက္လာသည့္ အျမင္ ျဖစ္သည္။

လုပ္ၾကံမႈႀကီးကို က်ဴးလြန္ေစခဲ့ရသည့္ ေနာက္ကြယ္မွ အေၾကာင္းတရားသည္ လုပ္ၾကံ သတ္ျဖတ္မႈေလး တခုေပေလာ၊

၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ (၁၀) ရက္၊ သာယာလွေမာေသာ ဖေလာ္ရီဒါ၏ ညေနခင္း တခ်ိန္တြင္ ဗမာ့ လက္နက္ကုိင္ ပုလိပ္ ေသာင္းက်န္းမႈ ႏွိမ္နင္းေရး တပ္ဖြဲ႕ (Burma Armed Police Striking Force) တြင္ အမႈထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုိင္းတြင္ ေပဖူးလႊာ မဂၢဇင္းကုိ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ အျဖစ္ တာဝန္ယူ ထုတ္ေဝခဲ့သူ၊ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္က ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီး၌ ကြယ္လြန္ခဲ့သူ ဗိုလ္လက်္ာ၏ ညီငယ္ ဦးျမလိႈင္ (ေဆးကုသခံယူရန္ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္လ ကတည္းက အေမရိကန္သုိ႔ ေရာက္ေနျခင္းျဖစ္) ၏ ေနအိမ္ ဖေလာ္ရီဒါ (Florida) ၌ အလုပ္လုပ္ေနေသာ ျမန္မာ ဆရာဝန္ တဦးျဖစ္သည့္ ေဒါက္တာၾကင္ဟိုး (ေခၚ ) ေဒါက္တာႏိုင္ဝင္းတုိ႔ ႏွစ္ဦး ညစာ စားေသာက္ေနခ်ိန္တြင္ ၎အေၾကာင္းအရာတုိ႔ အေပၚ စကား စပ္မိသြားၾကသည္။ ဆရာဝန္က ေမးခြန္းမ်ဳိးစုံကုိ အားတက္သေရာ ေမးသည္။ သူ႔မိတ္ေဆြက ႏုိင္ငံေရးသမား တဦးျဖစ္သည့္ 'ရန္ကုန္ဘေဆြ' ဟု လူသိမ်ားေသာ သူ၏ တြဲဖက္ တဦးပါ၊ ပါဝင္ ပတ္သက္ခဲ့သည့္ အံ့ၾသ ရင္ဖုိစရာ ဇာတ္လမ္းတရပ္ကုိ ေဖာ္ထုတ္ ေျပာျပေလေတာ့သည္။


သူႏွင့္ ရန္ကုန္ဘေဆြတုိ႔ ႏွစ္ဦးမွာ ဦးေစာ၏ အသက္ကုိ ရန္ရွာသေယာင္ ၾကံစည္ႏုိင္ရန္ အတြက္ ၂ လၾကာ သင္တန္းေပး ေလ့က်င့္ခံရေၾကာင္း၊ ထုိသုိ႔ ၾကံစည္ျခင္းျဖင့္ ဦးေအာင္ဆန္းကုိ ေသြးထုိး ေျမႇာက္ပင့္ေပးသူ အျဖစ္ အထင္မွား အျမင္မွားေစရန္ ျဖစ္ေၾကာင္း သူက အတိအလင္း ဖြင့္ဟခဲ့သည္။ ဤသုိ႔ေသာ သူရဲေဘာေၾကာင္လွသည့္ လုပ္ရပ္အား စည္း႐ုံး စီမံသူမ်ားမွာ အျခားသူမ်ား မဟုတ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းႏွင့္ သူ၏ အနီးကပ္ဆုံး လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ ျဖစ္သူ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေအာင္ႀကီးတုိ႔သာ ျဖစ္သည္ဟု ဦးျမလိႈင္က ေျပာျပခဲ့ပါသည္။

ေဒါက္တာၾကင္ဟိုး ျပန္ေျပာင္း ေျပာျပသည့္ ဦးျမလိႈင္၏ ေျပာဆိုခ်က္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္။


တေန႔ က်ေနာ္ စစ္႐ံုးမွာ အလုပ္ၿပီးလို႔ အိမ္ျပန္မယ္ အလုပ္မွာ က်ေနာ့္ ဆရာ ဗိုလ္ေအာင္ႀကီးက "ကိုျမလိႈင္ ခင္ဗ်ား အိမ္မျပန္နဲ႔အံုး၊ က်ေနာ့္အိမ္ လိုက္ခဲ့။ အေရးႀကီးတဲ့ ကိစၥတခု ေဆြးေႏြးစရာ ရွိတယ္" လို႔ က်ေနာ့္ကို ေျပာပါတယ္။ က်ေနာ္ သူနဲ႔ လုိက္သြားပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ သူက က်ေနာ့္ကို ေမးတယ္။ "ခင္ဗ်ားမွာ ေငြ ဘယ္ေလာက္ ရွိသလဲတဲ့"။ က်ေနာ္က … "က်ေနာ့္မွာ ေငြတသိန္း၊ ႏွစ္သိန္းေလာက္ေတာ့ ရွိတယ္" လို႔ ျပန္ေျဖေတာ့ သူက … "ေကာင္းတယ္၊ ဒါဆို ခင္ဗ်ားအိမ္ အတြက္ လံုေလာက္တယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာ အထူးတာဝန္ တခု လုပ္စရာ ရွိတယ္။ က်ေနာ့္ အိမ္မွာ ခင္ဗ်ားေန၊ အားလံုး ကိစၥ ဝိစၥၿပီးရင္ ခင္ဗ်ား အိမ္ျပန္ႏုိင္တယ္" လို႔ ေျပာျပတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ဗုိလ္ေအာင္ႀကီး အိမ္မွာ က်ေနာ္ ၂ လေလာက္ ေနခဲ့ရတယ္။ ရန္ကုန္ဘေဆြကေတာ့ ဗိုလ္ေနဝင္း အိမ္မွာ ေနၿပီး ေသနတ္တလက္နဲ႔ အပစ္ ေလ့က်င့္ ေနရတယ္။ လံုးဝ ေသခ်ာဖို႔ က်ေနာ္တို႔ကို ပိုေလ့က်င့္ေပးတာပါ။ (တကယ္တမ္းက ရန္ကုန္ဘေဆြက လက္တည့္ ၿပီးသားပါ)။ ဦးေစာရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို က်ေနာ္တို႔ အေသးစိတ္ ေလ့လာရတယ္။ သူ ႐ံုးကို သြားဖို႔ အိမ္ကေန ဘယ္အခ်ိန္ ထြက္တယ္။ ဘယ္အခ်ိန္ ျပန္ေရာက္တယ္ စသျဖင့္ေပါ့။ ဦးေစာ အသက္ကို ရန္ရွာဖို႔ လုပ္တဲ့ေန႔က သူက သူ႔အနက္ေရာင္ ကားႀကီးထဲမွာ ဒ႐ုိင္ဘာေဘးက ထုိင္လုိက္လာတယ္။ က်ေနာ္တို႔ သူ႔ေနာက္က ကပ္လိုက္သြားတယ္။ ေနရာေကာင္းလဲ ေရာက္ေရာ၊ က်ေနာ္က သူ႔ကားကို ေက်ာ္တက္လုိက္တယ္။ အဲဒီ အခ်ိန္မွာ ရန္ကုန္ဘေဆြက ေသနတ္ခလုတ္ကို ဆြဲျဖဳတ္လိုက္တာပဲ။ ပထမ ပစ္ခ်က္က ဦးေစာ နဖူးကို ရွပ္မွန္သြားတယ္။ ဒါအေရးႀကီးဆံုး ပစ္ခ်က္ပဲ။ ရန္ကုန္ဘေဆြက ေနာက္တခ်က္ ထပ္ပစ္တယ္။ အဲဒါက ဦးေစာကို မထိဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ ဦးေစာက သူ႔ထုိင္ခံုေအာက္ ေလွ်ာခ်လိုက္လို႔ပဲ။ တတိယ အခ်က္ကေတာ့ မိုးေပၚ ေထာင္ပစ္လုိက္တာပါ။ ရန္ကုန္ဘေဆြက … "ေဟး၊ ကိုျမလိႈင္၊ ေမာင္းေျပးေပေတာ့" လို႔ ေအာ္ေျပာလိုက္တယ္။


က်ေနာ္ ဘယ္ေလာက္ျမန္ျမန္ ေမာင္းလိုက္လဲ မသိဘူး။ အိမ္ကို ဘယ္လို ျပန္ေရာက္လာမွန္းေတာင္ မသိေတာ့ဘူး။ ေသနတ္ကေတာ့ ဗိုလ္ေနဝင္းရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ေသနတ္ပါ။ ရန္ကုန္ဘေဆြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ၾကံတာကို ဦးေစာ လံုးဝ မသိခဲ့ပါဘူး။ ဒါကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ၄ ေယာက္၊ ဗိုလ္ေနဝင္း၊ ဗိုလ္ေအာင္ႀကီး၊ ရန္ကုန္ဘေဆြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ပဲ သိတာပါ။


ဦးေအာင္ဆန္း အသတ္မခံရမီ ၁၀ လ အလို ၁၉၄၆ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ ဦးေစာ အသက္ကို ရန္ရွာျခင္းႏွင့္ အခင္းျဖစ္ပြားရာတြင္ ျပည္သူ႔ ရဲေဘာ္မ်ား ပါဝင္ ပတ္သက္ေနပံုရျခင္းတို႔ကို လုပ္ၾကံမႈ အတြက္ ေစ့ေဆာ္ခ်က္ အျဖစ္ တရားဆိုင္ေနစဥ္ အတြင္းတြင္ပင္ ကိုးကားျခင္း ခံခဲ့ရေလသည္။


ေခတ္ၿပိဳင္ဂ်ာနယ္ ထုတ္ေဝသူ ဦးတင္ေမာင္ဝင္းသည္ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလထုတ္ ဂ်ာနယ္တြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ ထုတ္ေဝေသာ ကြၽႏု္ပ္၏ စာအုပ္ အေပၚတြင္ ျခံဳငံု ေရးသားရာ၌၊
"၎အျပင္ ဤဤ ထိုထို အႏွီသို႔ေသာ ေခါင္းေဆာင္တို႔၏ ေနာက္လိုက္ဆိုသူ အခ်ဳိ႕တို႔သည္ မိမိတို႔ ဆရာ၏ ႏိုင္ငံေရး ရန္သူဟု ထင္မွတ္သူမ်ား အေပၚ မိမိတို႔ဘာသာ မိမိတို႔ အစီအစဥ္ျဖင့္ ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ပူးေပါင္း ၾကံစည္မႈ ျပဳလာၾကသည္။ စာေရးဆရာ ရန္ကုန္ဘေဆြ ကိုယ္တိုင္က သူႏွင့္ ဦးျမလိႈင္တို႔သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္၊ ဦးတည္ခ်က္မ်ား အေပၚ အထင္အျမင္ မွားေစရန္ ခပ္႐ူး႐ူး၊ ခပ္ရမ္းရမ္း အျမတ္ထုတ္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားတြင္ ပါဝင္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ပိုင္း၌ ဘန္ေကာက္ရွိ မိတ္ေဆြ အဝန္းအဝုိင္း အတြင္းတြင္ ဖြင့္ဟ ဝန္ခံခဲ့ဖူးသည္" ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။


၁၉၆၉ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ အထိ လက္နက္ကုိင္ ေတာ္လွန္ေရးနည္း အရ ဦးႏု ဦးေဆာင္ၿပီး မဆလအား ေတာ္လွန္ရာတြင္ ကိုယ္တုိင္ပါဝင္ခဲ့သူ ျမဝတီ ဦးရဲေခါင္ (ယခု ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံ၊ ဆစ္ဒနီၿမိဳ႕တြင္ အေျခခ် ေနထိုင္ေနသူ) ကုိ ေမးျမန္းရာတြင္လည္း ေအာက္ပါအတုိင္း သူသိသမွ် စုံလင္စြာ ျပန္လည္ ေျပာျပခဲ့ပါသည္။


ဗိုလ္ေနဝင္းသည္ သူ႔ဘဝ ေရွ႕ေရးအတြက္ ျပႆနာ တရပ္ကုိ စဥ္းစားရာ၌ ကစားသမားပီပီ အမွား အမွန္ကုိ အဓိက မထားဘဲ အႏုိင္ အ႐ံႈးကုိသာ အၿမဲတမ္း အဓိက ထားတတ္သူျဖစ္၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း တပ္မွ ထြက္ကာ ႏုိင္ငံေရး နယ္ထဲသုိ႔ ဝင္ေရာက္သြားခ်ိန္တြင္ သူ၏ စဥ္းစားခန္း ဝင္ခဲ့သည္မွာ ဂဠဳန္ဦးေစာသည္ တခ်ိန္က နန္းရင္းဝန္ေဟာင္း တဦးျဖစ္လ်က္၊ သူ႔ကုိ အထင္ေသး၍ မရ၊ အကယ္၍ သူသည္ မေတာ္တဆ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးအရ ေဈးကစားခ်က္အား ၿပိဳင္ရာ၌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကဲ့သုိ႔ 'တႏွစ္အတြင္း လုံးဝ လြတ္လပ္ေရး' ဟု ေ႔ကးေၾကာ္သံ မေပးဘဲ ၿဗိတိသွ် အစုိးရအား 'ဒုိမီနီယန္' ေလွ်ာ့ေဈးေပးကာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္သြားခဲ့ေသာ္ ဦးတင္ထြဋ္သည္ သူ႔လူရင္း ျဖစ္႐ုံသာမက ပညာ အရည္အခ်င္း အားျဖင့္လည္း ၿဗိတိသွ် ပဋိညာဥ္ခံဝန္ထမ္း (ICS) ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီ အစုိးရတြင္ ဧကန္မုခ် ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီး ျဖစ္လာလိမ့္မည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗိုလ္ေနဝင္းသည္ ေရွ႕ဆက္ မေတြးေတာ့ဘဲ ရန္ကုန္ဘေဆြႏွင့္ လြန္စြာ ရင္းႏွီးေသာ ျမင္းျခံသား ဗိုလ္ႀကီး (ယပက္လက္) လွေယႊအား သြားေခၚခုိင္းလုိက္သည္။ ထုိ႔ေနာက္ (ျမဝတီ ရဲေခါင္ ျပန္ေျပာင္းေျပာျပသည့္ ရန္ကုန္ဘေဆြ၏ ေျပာဆိုခ်က္မွာ ေအာက္ပါ အတုိင္း ျဖစ္ပါသည္။ လုပ္ၾကံမႈေန႔ ညေနပုိင္းမွ စတင္၍ ျဖစ္သည္။)


ဂဠဳန္ဦးေစာအား ေရွးဦးစြာ သုတ္သင္ ရွင္းလင္းရန္ အတြက္ သူႏွင့္ ကုိျမလိႈင္တုိ႔ သည္ စပတ္လမ္း တေနရာမွ ဂဠဳန္ေစာအား သူ၏ 'သူရိယ' သတင္းစာတုိက္ ႐ုံးေပၚမွ ဆင္းလာၿပီး ကားေပၚ တက္ခ်ိန္အထိ ေစာင့္၍ သူ႔ကားႏွင့္ မလွမ္းမကမ္းမွ ကပ္လုိက္ သြားၾကသည္။ ဂဠဳန္ဦးေစာ အၿမဲသြားေလ့ ရွိေသာ အိမ္ျပန္လမ္းမ်ား အတုိင္း လုိက္သြားရာမွ အခါအခြင့္ ေကာင္းမည့္ ရန္ကုန္ေထာင္ႀကီးႏွင့္ ျပည္လမ္းထိပ္ တေနရာတြင္ ရန္ကုန္ဘေဆြသည္ ထုိအခြင့္ေကာင္းကုိ လက္မလႊတ္ဘဲ သူက ကုိျမလိႈင္၏ ကားကုိ အရွိန္ေလွ်ာ့ေစ၍ သူ၏ လက္တြင္းမွ ေသနတ္ျဖင့္ ကားဒ႐ုိင္ဘာႏွင့္ ယွဥ္ထုိင္ၿပီး လုိက္ပါလာေသာ ဂဠဳန္ေစာ၏ ေနာက္ေစ့တည့္တည့္ကုိ ခ်ိန္ကာ ပထမအခ်က္ ပစ္ထည့္လုိက္သည္။ သုိ႔ေသာ္ လြန္စြာ အကင္းပါး၍ အၿမဲမျပတ္ သတိကပ္ေနေသာ ဂဠဳန္ေစာသည္ သူ႕ေရွ႕ ကားမွန္ထဲမွ 'ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္' စစ္ဝတ္စုံ ဝတ္ထားသည့္ လူႏွစ္ေယာက္ အနက္ ေခါင္းတုံးဆံေတာက္ႏွင့္ သူက သူ႔အား ေသနတ္ျဖင့္ ခ်ိန္လုိက္သည္ကုိ လွမ္းျမင္ရေသာ အခ်ိန္၌ပင္ ေသနတ္သံ တခ်က္ႏွင့္ အတူ သူ႔နဖူး ပူခနဲ ျဖစ္သြားသည္။ ထုိအခ်ိန္၌ပင္ သူသည္ ကားဖင္ထုိင္ခုံေဘး ဒ႐ုိင္ဘာ ရွိရာဘက္သုိ႔ သူ႔ကုိယ္ကုိ လွဲအခ် ေနာက္ထပ္ ေသနတ္သံ ၂ ခ်က္ ထပ္ထြက္လာသည္။ ဒ႐ုိင္ဘာကလည္း ကားကုိ ဘရိတ္အုပ္၍ ကားထဲ ငုံ႔ေနလုိက္သည္။ ကားမွန္ကြဲစမ်ားမွာ သူတုိ႔ ႏွစ္ဦးလုံးကုိ လြင့္စင္ ထိမွန္ၾကသည္။


"ကုိရဲေခါင္ရယ္၊ လူေတြရဲ႕ ကံဆုိတာ မွန္ပဲ မွန္သလားေတာ့ မေျပာတတ္ပါဘူး။ ခင္ဗ်ားလဲ က်ေနာ့္လက္ကုိ အသိသားပဲ၊ က်ေနာ္ ပစ္လုိက္တာကေတာ့ သူ႔ေနာက္ေစ့တည့္တည့္ကုိ ပစ္ထည့္ လုိက္တာပါပဲဗ်ာ။ ဒါေပမဲ့ သူက ကားမွန္ထဲမွာ က်ေနာ္ကုိ ျမင္လုိ႔ လွည့္အၾကည့္လုိက္မွာ က်ေနာ္ ပစ္လုိက္တဲ့ က်ည္ဟာ သူ႔ေနာက္ေစ့ကုိ မမွန္ဘဲ သူ႔နဖူးကုိ ရွပ္မွန္သြားတာပဲ" ဟု ႀကိတ္မႏုိင္ ခဲမရ ေျပာျပပါသည္။


ဤကား လြန္ခဲ့ေသာ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ခန္႔က ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္ဝင္ ဗိုလ္မွဴးေအာင္၊ စာေရးဆရာ ရန္ကုန္ဘေဆြႏွင့္ ေျမာင္းျမဘေဆြတုိ႔သည္ ယိုးဒယားႏုိင္ငံ ကလန္ဒန္ၿမိဳ႕ ၾသဇာျခံႀကီး အတြင္း လွ်ဳိ႕ဝွက္ ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ အသံလႊင့္ဌာနသုိ႔ ဥကၠ႒ႀကီး ဦးႏုႏွင့္ ေတြ႕ဆုံရန္အလာ၊ အသံလႊင့္ဌာန၌ ၃ ရက္မွ် ေနထုိင္ သြားၾကစဥ္ အတြင္း၊ က်ေနာ့္အား ရန္ကုန္ဘေဆြက စကားစပ္မိ၍ ေျပာျပခဲ့ဖူးေသာ ျဖစ္ေၾကာင္းကုန္စဥ္၊ ယုံခ်င္ယုံ မယုံခ်င္ေန၊ အတြင္းေရး သတင္းကေလးတကြက္ ျဖစ္သတည္း။


အျခား စြပ္စြဲခ်က္ တခုမွာ၊ ဝါရွင္တန္ဒီစီမွ ထုတ္လႊင့္ေသာ 'လြတ္လပ္ေသာ အာရွအသံ'၊ ျမန္မာပုိင္း အစီအစဥ္၊ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလႏွင့္ စက္တင္ဘာလ ထုတ္လႊင့္ခ်က္ (အမွတ္ ၁၁၂ ႏွင့္ ၁၁၃) တုိ႔၌ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ဖေလာ္ရီဒါနယ္တြင္ အေျခခ် ေနထိုင္ေနေသာ သတင္းစာ ဆရာႀကီး ေၾကးမံုဦးေသာင္း (ေခၚ) စာေရးဆရာ ေအာင္ဗလ၏ ေျပာၾကားခ်က္မ်ားတြင္ ေနဝင္း ပါဝင္ ပတ္သက္မႈ ရွိသည့္ အခ်ဳိ႕ အစိတ္အပုိင္းမ်ားကုိ ထုတ္ေဖာ္သြားခဲ့သည္။ ယင္းတုိ႔မွ သက္ဆုိင္သည္မ်ားကုိ ေအာက္တြင္ ေကာက္ႏုတ္ ေဖာ္ျပပါမည္။


ဦးေအာင္ဆန္း၏ လုံျခံဳေရးကုိ ကာကြယ္ရန္ တာဝန္ ေပးထားေသာ အထူးအေစာင့္ ႏွစ္ဦးသည္ အၿမဲတေစ ဦးေအာင္ဆန္း၏ လက္တကမ္းတြင္ ရွိပါလ်က္ အခင္းျဖစ္ပြားေသာ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္ေန႔ နံနက္က မရွိၾကဘဲ ေပ်ာက္ကြယ္ ေနၾကသည္မွာ ဗိုလ္မွဴးေနဝင္း၏ အစီအစဥ္ဟု မုခ် ယုံၾကည္ရေလသည္။


ထုိအေစာင့္တုိ႔မွာ ဗိုလ္ေနဝင္း၏ လူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကုိ လွ်ဳိ႕ဝွက္ သက္ေတာ္ေစာင့္မ်ား အျဖစ္ တာဝန္ ေပးလုိပါသည္၊ စိတ္ခ်ရေသာ ရဲေဘာ္မ်ား ေပးပါဟု ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက ဗိုလ္ေနဝင္းထံ ေတာင္းရာမွ ရရွိခဲ့သည္။


ဗိုလ္မွဴး ေနဝင္း ေပးေသာ သက္ေတာ္ေစာင့္ ၂ ဦးျဖစ္သူ ရဲေဘာ္ ဘတုပ္ႏွင့္ ရဲေဘာ္ ရဲျမင့္တုိ႔သည္ ေသနတ္ပစ္ လက္ေျဖာင့္ၾကသည္။ ေျခာက္လုံးျပဴးႏွင့္ ပစၥတုိ(လ္) ၁၀ ခ်က္ ပစ္လွ်င္ ၈ ခ်က္တုိ႔သည္ ပစ္မွတ္တုိ႔၏ ဗဟုိသုိ႔ ထိမွန္ေအာင္ ပစ္ႏုိင္သူမ်ား ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ေနဝင္း၏ ရာသက္ပန္ လူယုံေတာ္၏ ဖ်ာပုံေျပာက္က်ားတပ္မွ ေျပာက္က်ားဗိုလ္၏ လက္စြဲမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။


ထုိေန႔က ေရွာင္ေနၾကေသာ သက္ေတာ္ေစာင့္ ၂ ဦးသည္လည္း ေပ်ာက္သြားသည္။ ရက္အနည္းငယ္ၾကာမွ အေလာင္း ေတြ႕ၾကရသည္။ အလံနီ သူပုန္တုိ႔က သတ္သည္ဟု အမႈ ပိတ္လုိက္သည္။

တက္ေခတ္ နတ္ဆိုးမ်ားလား၊

သခင္႐ႈေမာင္၊ (ခ) ဗိုလ္ေနဝင္း၊ ျပည္ၿမိဳ႕ အနီးရွိ ေပါင္းတလည္ၿမိဳ႕၌ ၁၉၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ကို႐ႈေမာင္သည္ ဂ်ပ္ဆင္ ေကာလိပ္တြင္ တက္ေရာက္ ပညာသင္ၾကားခြင့္ ရခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၃၁ ခုႏွစ္တြင္ ဘြဲ႕မရဘဲ ေက်ာင္းထြက္ခဲ့ရၿပီး၊ ယခင္ခ်ာခ်ီလမ္း (ယခု ကိုယ့္မင္းကိုယ္ခ်င္းလမ္း) ရွိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ဆင္ေျခဖုံး ရပ္ကြက္ စာတုိက္ခြဲတခုတြင္ အငယ္တန္းစာေရးေလး ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုသို႔ စာတိုက္စာေရး၊ ထုိ႔ေနာက္ သခင္ဗစိန္၊ သခင္ထြန္းအုပ္တုိ႔၏ ေနာက္လုိက္ ဘဝမွ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ဝင္ ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္မွ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ အထိ ျမန္မာ့ အမ်ဳိးသား တပ္မေတာ္၏ စစ္ဦးစီးမွဴး ျဖစ္သည္။

၁၉၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည့္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ကျပားျဖစ္သူ ငယ္နာမည္ ႐ႈေမာင္ (ေခၚ) ဦးေနဝင္းသည္ ဦးႏုထက္ ၄ ႏွစ္ငယ္ၿပီး ဦးေအာင္ဆန္းထက္ ၅ ႏွစ္ႀကီးသူ ျဖစ္သည္။ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ အဖြဲ႕ဝင္ ျဖစ္ပင္ ျဖစ္ေသာ္ျငားလည္း ဦးေနဝင္းသည္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္၊ ေနာက္ပိုင္းက်မွသာ ယွဥ္ၿပိင္သူမ်ားကို ရက္ရက္စက္စက္ ဖယ္ရွားၿပီး ထိပ္ပိုင္းေနရာသို႔ မရမေန စတင္ တက္လွမ္းလာႏုိင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ ကြန္ျမဴနစ္မ်ား၊ ျပည္သူ႔ ရဲေဘာ္မ်ား ေတာခိုသြားၿပီး အမွတ္ (၁) ႏွင့္ အမွတ္ (၃) ဗမာ့ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား ပုန္ကန္ထ႔ကသည့္ အခ်ိန္တြင္ ဗိုလ္ေနဝင္း၏ အမွတ္ (၄) ဗမာ့ လက္နက္ကိုင္တပ္သည္ အစိုးရ အတြက္ တခုတည္းေသာ မီွခိုအားထားရာ အဓိကမ႑ိဳင္ ႀကီးျဖစ္လာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ႏုိင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးကို တျပည္လံုး ျဖန္႔က်က္ထားႏုိင္ရန္ အတြက္ ဦးတင္ထြဋ္၏ ျပည္ေထာင္စု အရန္ တပ္ဖြဲ႕မ်ား ကဲ့သို႔ေသာ တပ္ဖြဲ႕ အသစ္မ်ားကိုထူေထာင္ခဲ့ရသည္။


ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ အထိ တပ္မေတာ္၏ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ကာ၊ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ စစ္တပ္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာကို သိမ္းယူခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အထိ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီ၏ ဥကၠ႒ အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္မွ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္ အထိ ဆိုရွယ္လစ္ႏိုင္ငံ သမၼတ အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ အထိ ျမန္မာ့ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ၏ ဥကၠ႒ အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ၿပိဳင္ဝံ့သူ မရွိ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။


႐ႈေမာင္သည္ အငယ္တန္း စာေရးေလး အျဖစ္ အလုပ္လုပ္ဖက္ ေဒၚတင္တင္ကုိ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္လည္တြင္ လက္ထပ္ခဲ့ၿပီး သား ၂ ဦး ထြန္းကားခဲ့သည္။ သူတုိ႔ ကြဲၿပီးေနာက္ မနာလို ဝန္တုိၿပီး ေဒါသႏွင့္ အာဃာတတရား ႀကီးမားလွသည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေနဝင္း အျဖစ္ မစၥစ္ ေကတီေတာင္ႀကီး (ခ) ေကတီဘသန္း (ခ) ခင္ေမသန္းကုိ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ အေစာပုိင္းတြင္ လက္ထပ္ခဲ့သည္။ သူ႔တြင္ သမီး သုံးဦး ပါရွိလာခဲ့ၿပီး ေနဝင္းႏွင့္ သမီး ၂ ေယာက္၊ သား ၁ ေယာက္ ရရွိခဲ့သည္။ သူသည္ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္လည္တြင္ ေဒၚၾကာဆန္ဟု ေခၚေသာ ရခုိင္ အမ်ဳိးသမီး တဦးကုိ ဇနီးမယား ျပဳခဲ့သည္ဟု ေကာလာဟလ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္မွ ဘုရင္ မင္းတုန္းမင္း၏ ျမစ္ေတာ္သူ ဂြၽန္႐ုိ႔စ္ ဘယ္လာမီ (June Rose Bellamy) (ခ) ရတနာနတ္မယ္ကုိ ၁၉၇၅/၇၆ ခုႏွစ္တြင္ တရားဝင္ လက္ထပ္ခဲ့ျပန္သည္။ ယင္းအိမ္ေထာင္မွာလည္း ေခတၲမွ်သာ ခံၿပီး အိမ္တြင္း ရန္ျဖစ္မႈ အတြင္း ေဆးလိပ္ျပာ ဖန္ခြက္ျဖင့္ ပစ္ေပါက္မႈျဖင့္ အဆုံးသတ္ သြားခဲ့သည္။ မည္သူက စပစ္ေပါက္သည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ သတင္းျပန္႔ပြားမႈ အတြင္း ဝိဝါဒ ကြဲလြဲမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ေနာက္ဆုံး သိရွိရသည့္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားမႈမွာ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ သမုိင္းဌာနမွ သုေတသန ကထိက ေဒၚနီနီျမင့္ႏွင့္ ျဖစ္သည္။ သူ႔ႏွင့္ ကြဲၿပီး ျပန္လည္ လက္ထပ္ျပန္သည့္ အတြက္ ယင္းကုိ ႏွစ္ႀကိမ္ဟု တြက္လွ်င္ စုစုေပါင္း (၆) ႀကိမ္ ရွိသည္။


၂၀၀၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ သမက္ႏွင့္ ေျမး ၃ ေယာက္ ျဖစ္ေသာ ေအးေဇာ္ဝင္းႏွင့္ သားသုံးဦး ျဖစ္သူ ေအးေနဝင္း၊ ေက်ာ္ေနဝင္း၊ ဇြဲေနဝင္းတုိ႔မွာ မေအာင္ျမင္ေသာ အာဏာသိမ္းရန္ ၾကံစည္မႈျဖင့္ ဖမ္းဆီး ခံခဲ့ၾကရသည္။ ထိုသို႔ ႏုိင္ငံေတာ္ သစၥာေဖာက္မႈျဖင့္ ဖမ္းဆီးျခင္း ခံၾကရၿပီးေနာက္ ဦးေနဝင္းႏွင့္ သမီးျဖစ္သူ ခင္စႏၵာဝင္းတို႔ ကုိယ္တုိင္သည္ပင္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံခဲ့ရသည္။ ႏုိင္ငံေတာ္ အာဏာကုိသိမ္းရန္ ပူးေပါင္း ၾကံစည္မႈျဖင့္ တရားစြဲခံရသူ ၄ ဦးကုိ ၉ လၾကာ ႏုိင္ငံေတာ္ ပုန္ကန္မႈျဖင့္ စစ္ေဆး တရားစီရင္ကာ ေသဒဏ္ အျပစ္ေပးခဲ့သည္။ သူတုိ႔အား စီရင္မည့္ရက္ကုိ မသတ္မွတ္ေသးေသာ္လည္း သူတုိ႔မွာ ေသဒဏ္က်ခံရန္ ေထာင္တြင္း တေနရာတြင္ ရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေနာက္ အာဏာရွင္အုိႀကီးမွွာ အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ေနစဥ္ ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေနအိမ္၌ပင္ ေသဆံုးသြားသည္။



ဗိုလ္ေအာင္ႀကီး၊ အၿငိမ္းစား ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္၊ ၁၉၁၉ ခုႏွစ္၊ ျပည္ခ႐ိုင္ ေပါင္းတည္ၿမိဳ႕တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ တ႐ုတ္-ျမန္မာ မိသားစုမွ ဆင္းသက္ခဲ့သည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ မတိုင္မီ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈ၌ ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚႏွင့္ ဖ်ာပံုခ႐ိုင္ အတြင္း ဗိုလ္ေနဝင္း၏ လက္႐ံုး အရာရွိ တဦး အျဖစ္ ပါဝင္ လုပ္ကိုင္လာခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ လြတ္လပ္ေရး ရအံ့ဆဲဆဲ တပ္မေတာ္ကို ျပန္လည္ ဖြဲ႕စည္းလိုက္ေသာ အခါ အမွတ္ (၄) ဗမာ့ ေသနတ္ကိုင္ တပ္ရင္းတြင္ ဗိုလ္ေနဝင္း၏ လက္ေအာက္ အရာရွိအျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ဆိုရွယ္လစ္ ပါတီ၏ စည္း႐ံုးေရးမွဴး ျဖစ္ခဲ့ၿပီး၊ ၁၉၅၈-၆၀ ခုႏွစ္၊ အိမ္ေစာင့္ အစိုးရ အဖြဲ႕တြင္ အဓိက ေနရာမ်ားကို ရခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီဝင္ ျဖစ္လာၿပီး၊ ဒုကာကြယ္ေရး စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္၊ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ စက္မႈဝန္ႀကီး ျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္တြင္ သူ၏ လက္ေတြ႕ကိုသာ အေရးထားေသာ ေပၚလစီမ်ားေၾကာင့္ အစိုးရ အဖြဲ႕မွ ထုတ္ပယ္ျခင္း ခံရၿပီး၊ ၁၉၆၅ မွ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္၊ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ေထာင္က်ခဲ့သည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ စီးပြားေရးေပၚလစီ၊ လူ႕အခြင့္အေရး ဆံုး႐ႈံးမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အိတ္ဖြင့္ ေဝဖန္စာမ်ားကို ေနဝင္းထံသို႔ ေရးသားေပးပို႔ျခင္း၊ ထိုစာမ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖန္႔ေဝခဲ့ျခင္း အားျဖင့္ လူထု အံု႔ကမႈတြင္ ၾသဇာ လႊမ္းမိုးခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ထိန္းသိမ္းခံရၿပီး ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ကာ ဒီမုိကေရစီ လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ပါဝင္ခဲ့ျပန္သည္။ စက္တင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ မွတ္ပံုတင္ခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ထိုပါတီမွ ဒီဇင္ဘာလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ႏႈတ္ထြက္ခဲ့ၿပီး ျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို ဒီဇင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၀ ပါတီစံုး အေထြေထြ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ ႐ႈံးနိမ့္သြားၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ႏိုင္ငံေရး၌ ပါဝင္ လႈပ္ရွားႏိုင္ျခင္း မရွိေတာ့ေပ။

စိန္လြင္ (အၿငိမ္းစား ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္)၊ "သားသတ္သမား" ဟု အမုန္းခံရသူ။ သူ၏ သခင္ အာဏာရွင္ ေနဝင္းႏွင့္ နီးစပ္သူျဖစ္ၿပီး ဘဝတေလွ်ာက္လုံး ယုံၾကည္ စိတ္ခ်ရသူ တဦးအေနျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳ ခ်ီးျမႇင့္ခံရေသာ စြယ္စုံရ ပုဂၢိဳလ္တဦး အျဖစ္ သစၥာရွိစြာ အမႈေတာ္ ထမ္းခဲ့သည္။ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္မွ စ၍ ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး မ်ဳိးခ်စ္ ဗမာ့ တပ္မေတာ္မွ ဗမာ့ တပ္မေတာ္ အသစ္တြင္ အရာရွိျဖစ္ရန္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း အရာရွိ ေ႐ြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႕က သူ႔ကုိ မေ႐ြးခ်ယ္ခဲ့ေခ်။ သို႔ေသာ္လည္း စိန္လြင္က ရဲေဘာ္ အျဖစ္ စာရင္းသြင္းခဲ့ၿပီး အမွတ္ (၄) ဗ်ဴးရစ္ဖ္ (4th Bur:f) တပ္ရင္းမွဴး ျဖစ္သူ ဗုိလ္မွဴး ေနဝင္း၏ ကုိယ္ပုိင္ အမႈထမ္း အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္ဟု ယုံၾကည္ရသည္။ ထုိ႔ေနာက္ အရာရွိ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

၁၉၅၁ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လတြင္ ပထမဆုံး နာမည္ႀကီးဖုိ႔ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ထုိစဥ္က ဒု-ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေအးေမာင္၏ ကြပ္ကဲမႈေအာက္တြင္ ကရင္ျပည္နယ္ လိႈင္းဘြဲ႕ အနီး ေကအဲန္ဒီအုိ စခန္းကုိ ဝုိင္းရာတြင္ သူပါဝင္ခဲ့ၿပီး တုိက္ပြဲအတြင္း ကရင္ေခါင္းေဆာင္ ေစာဘဦးႀကီးကုိ အေသရမိသည္။ ထုိ႔ေနာက္ အေဖႀကီး၏ သစၥာေတာ္ခံ ေနာက္လုိက္ႏွင့္ လူသတ္သမား အျဖစ္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္လတြင္ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသား ရာေပါင္းမ်ားစြာကုိ အေသပစ္ခ်ခဲ့ေသာ တပ္စုမ်ားကုိ သူ ကြပ္ကဲခဲ့သည္။ သမုိင္းဝင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အအုံကုိလည္း ေဖာက္ခြဲ ၿဖိဳခ်ခဲ့သည္။ သူ႔အေနျဖင့္ ေသြးလႊမ္းမႈ အမ်ဳိးမ်ဳိး အတြက္ တာဝန္ရွိခဲ့ၿပီး ဦးသန္႔ ဈာပန ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ျဖစ္ရမႈႏွင့္ ရွစ္ေလးလုံး ရက္စက္မႈမ်ားက သူ႔အတြက္ နာမည္ အပ်က္ရဆုံးမ်ား ျဖစ္ခဲ့သည္။


ေနဝင္းက သူ႔ကုိ သူ၏ ယုတ္မာရက္စက္ေသာ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား အတြက္ ေကာင္းစြာ ခ်ီးျမႇင့္သည့္ အေနျဖင့္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတႏွင့္ မဆလ ပါတီ ဥကၠ႒ အျဖစ္ တာဝန္ေပးခဲ့သည္။ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔တြင္ တတိုင္းတျပည္လံုး အႏွံ႔ ျပည္သူ သန္းေပါင္းမ်ားစြာသည္ လမ္းမမ်ားေပၚသို႔ ထြက္၍ စစ္အုပ္စုိးမႈ ရပ္စဲရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ ျပည္သူလူထု အတြက္ ၂၆ ႏွစ္ၾကာ ဖိႏွိပ္ခံခဲ့ရမႈသည္ လံုေလာက္ခဲ့ၿပီ။ စထြက္သည္ႏွင့္ စိန္လြင္က ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း တံု႔ျပန္သည့္ အေနျဖင့္ ဆႏၵျပမႈမ်ားအား ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ခတ္ လူစုခြဲရန္ ေျချမန္တပ္မ (၂၂) မွ စစ္သားမ်ားကို ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ ဆႏၵျပေနသူ လူအုပ္ႀကီးမ်ားထဲသို႔ စစ္တပ္က လက္လြတ္စပယ္ ပစ္ခတ္ခဲ့မႈေၾကာင့္ လူသံုးေထာင္ (၃,၀၀၀) ထက္မနည္း ေသေၾကခဲ့ရသည္။ ထိုသို႔ ရွစ္ေလးလံုး ျပည္သူ႔ အေရးေတာ္ပံု အတြင္း သူ၏ ျပည္သူလူထု အေပၚ လူမဆန္စြာ ရမ္းကား သတ္ျဖတ္မႈမ်ားေၾကာင့္ "ရန္ကုန္မွ သားသတ္သမား" အမည္ျဖင့္ ကမာၻေက်ာ္ခဲ့ရသည္။ ျပည္သူလူထု၏ ဒီေရအလား ဆန္႔က်င့္ အံု႔ကမႈမ်ားေၾကာင့္ စိန္လြင္၏ သမၼတ သက္တမ္းသည္ ၁၈ ရက္သာ သက္တမ္း တည္ၿမဲခဲ့ၿပီး၊ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ တာဝန္ အားလံုးမွ ႏႈတ္ထြက္ ေပးခဲ့ရသည္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ သူ႔ဆရာသခင္ အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္သဖြယ္ ခံရၿပီးေနာက္ မၾကာမီပင္ သူလည္း တရားမဝင္ ရရွိေနေသာ ခံစားခြင့္မ်ား၊ ၾသဇာ အာဏာမ်ား ဆုံး႐ႈံးခဲ့ၿပီး မျဖစ္စေလာက္ေသာ စစ္တပ္ ပင္စင္ လစာေလးျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးစြာ ရွင္သန္ ေနခဲ့ရသည္။ သူ၏ အစာအိမ္ေရာဂါ အတြက္ စင္ကာပူတြင္ ကုသမႈ ခံယူၿပီး အျပန္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၉ ရက္ေန႔ အသက္ ၈၁ ႏွစ္ အ႐ြယ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ေသဆုံးသည္

နိဂုံး

၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ႏုိင္ငံေရးသမား တဦး တေယာက္တည္း၏ အာဏာေလာဘရမက္ကို ေက်နပ္မႈ ေပးေစႏိုင္ရန္ အတြက္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ စစ္ေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ျပည္သူမ်ား အေပၚ ဆြဲေဆာင္မႈ ထက္ျမက္လွသည့္ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ႀကီး တဦးႏွင့္ အတူ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီ ကြၽန္သေပါက္ လက္ေအာက္ခံ ဘဝမွ လြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ ဘဝသို႔ ကူးေျပာင္းေနသည့္ စပ္ကူးမတ္ကူး ကာလ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေရွ႕တန္း အခန္းက႑မွ ပါဝင္ ေခါင္းေဆာင္မႈ ေပးႏိုင္သည့္ အျခားဉာဏ္ပညာ အရွိန္အဝါ ထက္ျမက္လွသည့္ ေခါင္းေဆာင္ ေျခာက္ဦးႏွင့္ ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္း သားေကာင္း ရတနာ ၂ ဦးတို႔ အသက္ ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရသည္။ ဤသည္ကား "အေတာ္ဆုံးသူမ်ားမွာ သူတုိ႔ ကံၾကမၼာကုိ ၿမဲေအာင္ မတတ္ႏုိင္ၾက။ သူေတာ္ေပါင္း၊ ႏုေ႔ကေကာင္း၍ သူယုတ္မာ သက္ဆုိးရွည္သည္" ျဖစ္ပါေလသတည္း။


ထိုလုပ္ၾကံမႈႀကီးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေျဖ တစံုတရာ ေပးရန္ထက္ 'ဂဠဳန္ ဦးေစာေနာက္မွာ ဘယ္သူေတြ ရွိပါလိမ့္' ဟူေသာ အေတြးႏွင့္ သို႔ေလာ သို႔ေလာ ေမးခြန္းမ်ား ထပ္မံ ေပၚေပါက္ေကာင္း ေပၚေပါက္လာေစႏိုင္သည့္ ဦးေအာင္ခင္ သုေတသနျပဳ ထုတ္ေဖာ္ ေရးသားထားသည့္ (တတိယအႀကိမ္ တည္းျဖတ္ ထုတ္ေဝသည့္) "ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို ဘယ္သူသတ္သလဲ" စာအုပ္မွေန စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေကာက္ႏႈတ္ ေဖာ္ျပ လိုက္ပါသည္။ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေလ့လာ ဖတ္႐ႈလုိသူမ်ား အေနျဖင့္ ဒီကြန္ရက္ စာမ်က္ႏွာေပၚမွာ လႊင့္တင္ထားၿပီး ျဖစ္သည့္ 'ျမန္မာ eBook မ်ား' (ဝါ) 'အတၴဳပၸတၲိမ်ား' ၏ က႑ခြဲ တခုျဖစ္သည့္ 'အတၴဳပၸတၲိ စာေပမ်ား' ထဲရွိ "ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို ဘယ္သူသတ္သလဲ" စာအုပ္ကို ဆြဲယူ ဖတ္႐ႈႏိုင္ပါသည္။

ရင္းျမစ္.. ဴမန္မာ့ သတင္းဆက္သၾယ္ေရး နည္းပညာအဖၾဲႚ

ထုတ္ႏႈတ္ ကူးယူေဖာ္ျပခဲ့သည့္ စာအုပ္။

'ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို ဘယ္သူသတ္သလဲ'၊ ဦးခင္ေအာင္၊

အဂၤလိပ္ဘာသာမွ ျမန္မာဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုသူ၊ ေဒါက္တာတင့္ေဝႏွင့္ ေဒါက္တာေအးေက်ာ္၊

စာတည္းျဖတ္သူ၊ ျမဝတီရဲေခါင္၊

၂၀၀၄ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာ၊ တတိယအႀကိမ္ ျပဳျပင္တည္းျဖတ္ ထုတ္ေဝျခင္း၊

ထုတ္ေဝသူ၊ ေဒၚခင္မ်ဳိးေအး၊ ေခတ္ၿပိဳင္ ဂ်ာနယ္တိုက္။