ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အမ်ားဆံုးေနထုိင္တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ အပါအ၀င္ မူစလင္ေတြ အျပင္ ခရစ္ယန္ေရာ၊ ဗုဒၶဘာသာ သံဃာေတြကိုပါ ဖိႏွိပ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ေနတဲ့ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ့ အခု အစီရင္ခံစာဟာ ဒီမိုကေရစီလမ္းကို ေလွ်ာက္လွမ္းေနတယ္ဆိုတဲ့ ေျပာၾကားခ်က္ေတြကို စိန္ေခၚေနတယ္လို႔ ျမန္မာ မူစလင္အစည္းအ႐ံုး အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ဦးေအာင္တင္ကေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အခုထိ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြ ေထာင္ အက်ခံေနရတာ ေတြ႔ရသလို ျမန္မာႏိုင္ငံက မူစလင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကိုလည္း အခုထိ အသိမွတ္ျပဳတာမ်ိဳး မေတြ႔ရေသးပါဘူး။”
မစၥတာ ေပါ့စ္နာေျပာသြားတာပါ။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာကို အထူးဦးစားေပးၿပီး အေလးအျမတ္ထားေၾကာင္း ျပသေနေပမယ့္ ၂၀၀၇ခုႏွစ္ သံဃာ အမ်ားအျပားကို ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ေတြ ခ်မွတ္ၿပီး နယ္ေ၀းအက်ဥ္းေထာင္ေတြ ပို႔တာရွိသလို အစီရင္ခံစာေရးသားတဲ့ ၂၀၁၀ ဇူလိုင္လ ၁ ရက္ကေန ဒီဇင္ဘာလကုန္ အတြင္း သံဃာအပါး ၂၅၆ ပါး အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ က်န္ေနေသးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သံဃာ့ဥေသွ်ာင္ျမန္မာ ရဟန္းေတာ္မ်ားအဖြဲ႔ အတြင္းေရးမႈး အရွင္ဂုဏိႆရကေတာ့ လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္မႈကို သင္ေပးတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္ေတြကို အက်ဥ္းခ်ထားတာ မသင့္ေလွ်ာ္ဘူးလို႔ မိန္႔ပါတယ္။
“ျမန္မာစစ္အစိုးရဖမ္းထားတာကေတာ့ျမန္မာႏိုင္ငံကို CPC လို႔ေခၚတဲ့ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အျပင္းအထန္ခ်ိဳးေဖါက္ေနတဲ့ ႏို္င္ငံထဲမွာ ဆက္လက္ထည့္သြင္းထားၿပီး ဒီႏွစ္အတြက္ ျမန္မာႏို္င္ငံအပါအ၀င္ စီပီစီ ရွစ္ႏို္င္ငံရဲ့ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ခ်ိဳးေဖါက္ေနမႈ အျပည့္အစံုကို အဂၤါေန႔ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားတယ္လို႔ အေမရိကန္ႏို္င္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားဆို္င္ရာ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး မိုက္ကယ္ ေပါ့စ္္စနာ(Michael Posner) ကေျပာပါတယ္။
ဒီႏွစ္အတြက္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္တဲ့ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ဆို္င္ရာ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာ ထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ကမာၻေပၚမွာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ အဆိုး၀ါးဆံုးခ်ိဳးေဖါက္တဲ့ ႏိုင္ငံစာရင္းမွာ မႏွစ္ကလိုပဲ ပါ၀င္ေနျပန္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂၀၀၇ခုႏွစ္ သံဃာ့ အေရးအခင္းေနာက္ပိုင္း ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြကို ပိုမုိဖိႏွိပ္လာၿပီး ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ သံဃာေတြ အက်ဥ္းက်ခံေနရဆဲ ျဖစ္သလို မူစလင္ေတြျဖစ္တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကိုလည္း အခုထိ အသိမွတ္မျပဳေသးပဲ ခရစ္ယန္ဘာသာ၀င္ တုိင္းရင္းသားေတြ အတြက္ဆိုလည္း အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္ ေတြ ဆံုးရံႈးမႈ ရွိေနတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က တင္ျပထားပါတယ္။
“ႏို္င္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကလင္တန္က အထူးစိတ္ပူဖို႔ေကာင္းတဲ့ ႏို္င္ငံအျဖစ္ ၈ ႏို္င္ငံကို သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီႏို္င္ငံေတြကေတာ့ ျမန္မာ၊ တရုတ္၊ အီရစ္ထရီးယား၊ အီရန္၊ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ ဆူဒန္နဲ႔ အူဇဘက္ကစ္စတန္ ႏိုင္ငံေတြပါ။ ဒီႏို္င္ငံေတြအားလံုးမွာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ မရွိတာ ႏွစ္ကာလ ၾကာျမင့္ေနၿပီျဖစ္သလို ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးလည္း ခ်ိဳးေဖါက္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြကို အစီရင္ခံစာမွာ အျပည့္အစံုေဖၚျပထားပါတယ္။”
အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အပိုင္းေလးပိုင္းခြဲ တင္ျပထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံတြင္း ေဒသအလိုက္ ဘာသာေရး ကိုးကြယ္မႈကို ဆန္းစစ္ထားသလို ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ၉၀ ရာခိုင္ႏံႈးရွိၿပီး ခရစ္ယန္နဲ႔ မူစလင္ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း စီေလာက္ရွိတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အစိုးရရဲ့ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေလးစားလိုက္နာမႈနဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေလးစား လိုက္နာမႈ အေျခေနေတြကိုပါခြဲျခားေဖၚျပထားပါတယ္။
ရာဂဏန္းရွိတယ္ေပါ့ ဘယ္သူ႔မွ အဆက္အသြယ္မမွီတဲ့ အတြက္ စာရင္းမျပဳႏိုင္ တာေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ဖမ္းထားရင္းနဲ႔ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ၂၀၀၇ခုႏွစ္က သံဃာေတာ္ေတြက ဦးေဆာင္ၿပီး ေမတၱာပို႔တယ္၊ လမ္းေလွ်ာက္တယ္။ ဒီကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သံဃာေတာ္ေတြေနတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြကို ပိတ္တာ၊ ၀ါတြင္း ကာလေတာင္ ကိုယ့္ေက်ာင္းကိုယ္ မျပန္ႏိုင္ဘူး။ ေတာက သံဃာ ၿမိဳ႕မတက္ႏို္င္ေအာင္ ၿမိဳ႕ကသံဃာ ေတာမျပန္ႏိုင္ေအာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးဒုကၡေပးတာရွိတယ္။
ဘာမွ အပစ္မရွိတဲ့ ဆရာေတာ္ေတြ ဦးဂမၻီယအပါအ၀င္ တျခားဆရာေတာ္သံဃာေတြကို ဖမ္းထားတာဟာ ဘာသာေရးကို အမ်ိဳးမ်ိဳး ပိတ္ပင္ တားဆီးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ဘာသာ သာသနာထြန္းကားတဲ့ တိုင္းျပည္မွာ ဒီလို ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ရွက္ဖို႔လည္းေကာင္းပါတယ္။ ဒါေတြကိုရပ္တန္းကရပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။”
“ျမန္မာျပည္မွာက မူစလင္ျဖစ္ျခင္းကိုက အစၥလာမ္ဘာသာ ကိုးကြယ္တယ္ဆိုတာနဲ႔ ဒီလူဟာ တုိင္းရင္းသားမဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ႏိုင္ငံသား မဟုတ္ေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးျဖစ္ေနတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒီ ႐ိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးေတြဆိုရင္ ႏိုင္ငံသားဟုတ္တယ္ မဟုတ္ဘူး ဆိုတဲ့ အဆင့္ထက္ေတာင္ မကေတာ့ဘဲနဲ႔ ဒီလူသားရဲ့ ျဖစ္တည္ခြင့္ေတြမွာပါ အဖိႏွိပ္ခံရတယ္။ ဥပမာ အရြယ္ေရာက္လို႔ အိမ္ေထာင္ျပဳခ်င္ရင္ ေတာင္မွ အိမ္ေထာင္ျပဳလို႔ မရတာ၊ သိန္းနဲ႔ ခ်ီတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ က်န္းမာေရးအတြက္ ေဆးကုမယ္ဆိုရင္ ေဆးကုလို႔မရ တေနရာက တေနရာသြား လို႔မရ၊ ပညာသင္လို႔ မရ၊ အလုပ္အကိုင္ ရွာေဖြလို႔မရ၊ သူတို႔ကို ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စီစစ္လို႔ မၿပီးႏိုင္ေသးဘူးလား။ ဒီကေန႔ ယူႏိုက္တက္ စတိတ္ကထုတ္ျပန္တဲ့ ဒီ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အဖိႏွိပ္ဆံုးႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာ ႏို္င္ငံဆက္လက္ပါရွိေနျခင္း သည္ပင္လွ်င္ ဒီကေန႔ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေနပါတယ္ ဆိုတဲ့ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရကို ေမးခြန္းထုတ္လိုက္တယ္ လို႔ေတာင္ ထင္မိပါတယ္။”
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ရွိၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရး တိုးတက္လာေစဖို႔ အေမရိကန္ အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ ျမန္မာအစိုးရ တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ။ NGO အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အခါသင့္တုိင္း ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေနသလို ၂၀၀၈ခုႏွစ္ ကစၿပီး အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္အမတ္ တြန္လန္းတို႔စ္ (Tom Lantos Block Burmese Junta Anti- Democratic Efforts Act) ရဲ့ JADE အက္ဥပေဒနဲ႔ ခ်မွတ္ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လု႔ိလည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
အဂၤါ, 13 စက္တင္ဘာ 2011 RFA
“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အခုထိ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြ ေထာင္ အက်ခံေနရတာ ေတြ႔ရသလို ျမန္မာႏိုင္ငံက မူစလင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကိုလည္း အခုထိ အသိမွတ္ျပဳတာမ်ိဳး မေတြ႔ရေသးပါဘူး။”
မစၥတာ ေပါ့စ္နာေျပာသြားတာပါ။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာကို အထူးဦးစားေပးၿပီး အေလးအျမတ္ထားေၾကာင္း ျပသေနေပမယ့္ ၂၀၀၇ခုႏွစ္ သံဃာ အမ်ားအျပားကို ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ေတြ ခ်မွတ္ၿပီး နယ္ေ၀းအက်ဥ္းေထာင္ေတြ ပို႔တာရွိသလို အစီရင္ခံစာေရးသားတဲ့ ၂၀၁၀ ဇူလိုင္လ ၁ ရက္ကေန ဒီဇင္ဘာလကုန္ အတြင္း သံဃာအပါး ၂၅၆ ပါး အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ က်န္ေနေသးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သံဃာ့ဥေသွ်ာင္ျမန္မာ ရဟန္းေတာ္မ်ားအဖြဲ႔ အတြင္းေရးမႈး အရွင္ဂုဏိႆရကေတာ့ လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္မႈကို သင္ေပးတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္ေတြကို အက်ဥ္းခ်ထားတာ မသင့္ေလွ်ာ္ဘူးလို႔ မိန္႔ပါတယ္။
“ျမန္မာစစ္အစိုးရဖမ္းထားတာကေတာ့ျမန္မာႏိုင္ငံကို CPC လို႔ေခၚတဲ့ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အျပင္းအထန္ခ်ိဳးေဖါက္ေနတဲ့ ႏို္င္ငံထဲမွာ ဆက္လက္ထည့္သြင္းထားၿပီး ဒီႏွစ္အတြက္ ျမန္မာႏို္င္ငံအပါအ၀င္ စီပီစီ ရွစ္ႏို္င္ငံရဲ့ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ခ်ိဳးေဖါက္ေနမႈ အျပည့္အစံုကို အဂၤါေန႔ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားတယ္လို႔ အေမရိကန္ႏို္င္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားဆို္င္ရာ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး မိုက္ကယ္ ေပါ့စ္္စနာ(Michael Posner) ကေျပာပါတယ္။
ဒီႏွစ္အတြက္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္တဲ့ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ဆို္င္ရာ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာ ထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ကမာၻေပၚမွာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ အဆိုး၀ါးဆံုးခ်ိဳးေဖါက္တဲ့ ႏိုင္ငံစာရင္းမွာ မႏွစ္ကလိုပဲ ပါ၀င္ေနျပန္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂၀၀၇ခုႏွစ္ သံဃာ့ အေရးအခင္းေနာက္ပိုင္း ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြကို ပိုမုိဖိႏွိပ္လာၿပီး ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ သံဃာေတြ အက်ဥ္းက်ခံေနရဆဲ ျဖစ္သလို မူစလင္ေတြျဖစ္တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကိုလည္း အခုထိ အသိမွတ္မျပဳေသးပဲ ခရစ္ယန္ဘာသာ၀င္ တုိင္းရင္းသားေတြ အတြက္ဆိုလည္း အခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္ ေတြ ဆံုးရံႈးမႈ ရွိေနတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က တင္ျပထားပါတယ္။
“ႏို္င္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကလင္တန္က အထူးစိတ္ပူဖို႔ေကာင္းတဲ့ ႏို္င္ငံအျဖစ္ ၈ ႏို္င္ငံကို သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီႏို္င္ငံေတြကေတာ့ ျမန္မာ၊ တရုတ္၊ အီရစ္ထရီးယား၊ အီရန္၊ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ ဆူဒန္နဲ႔ အူဇဘက္ကစ္စတန္ ႏိုင္ငံေတြပါ။ ဒီႏို္င္ငံေတြအားလံုးမွာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ မရွိတာ ႏွစ္ကာလ ၾကာျမင့္ေနၿပီျဖစ္သလို ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးလည္း ခ်ိဳးေဖါက္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြကို အစီရင္ခံစာမွာ အျပည့္အစံုေဖၚျပထားပါတယ္။”
အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အပိုင္းေလးပိုင္းခြဲ တင္ျပထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံတြင္း ေဒသအလိုက္ ဘာသာေရး ကိုးကြယ္မႈကို ဆန္းစစ္ထားသလို ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ၉၀ ရာခိုင္ႏံႈးရွိၿပီး ခရစ္ယန္နဲ႔ မူစလင္ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း စီေလာက္ရွိတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အစိုးရရဲ့ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေလးစားလိုက္နာမႈနဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေလးစား လိုက္နာမႈ အေျခေနေတြကိုပါခြဲျခားေဖၚျပထားပါတယ္။
ရာဂဏန္းရွိတယ္ေပါ့ ဘယ္သူ႔မွ အဆက္အသြယ္မမွီတဲ့ အတြက္ စာရင္းမျပဳႏိုင္ တာေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ဖမ္းထားရင္းနဲ႔ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ၂၀၀၇ခုႏွစ္က သံဃာေတာ္ေတြက ဦးေဆာင္ၿပီး ေမတၱာပို႔တယ္၊ လမ္းေလွ်ာက္တယ္။ ဒီကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သံဃာေတာ္ေတြေနတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြကို ပိတ္တာ၊ ၀ါတြင္း ကာလေတာင္ ကိုယ့္ေက်ာင္းကိုယ္ မျပန္ႏိုင္ဘူး။ ေတာက သံဃာ ၿမိဳ႕မတက္ႏို္င္ေအာင္ ၿမိဳ႕ကသံဃာ ေတာမျပန္ႏိုင္ေအာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးဒုကၡေပးတာရွိတယ္။
ဘာမွ အပစ္မရွိတဲ့ ဆရာေတာ္ေတြ ဦးဂမၻီယအပါအ၀င္ တျခားဆရာေတာ္သံဃာေတြကို ဖမ္းထားတာဟာ ဘာသာေရးကို အမ်ိဳးမ်ိဳး ပိတ္ပင္ တားဆီးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ဘာသာ သာသနာထြန္းကားတဲ့ တိုင္းျပည္မွာ ဒီလို ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ရွက္ဖို႔လည္းေကာင္းပါတယ္။ ဒါေတြကိုရပ္တန္းကရပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။”
“ျမန္မာျပည္မွာက မူစလင္ျဖစ္ျခင္းကိုက အစၥလာမ္ဘာသာ ကိုးကြယ္တယ္ဆိုတာနဲ႔ ဒီလူဟာ တုိင္းရင္းသားမဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ႏိုင္ငံသား မဟုတ္ေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးျဖစ္ေနတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒီ ႐ိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးေတြဆိုရင္ ႏိုင္ငံသားဟုတ္တယ္ မဟုတ္ဘူး ဆိုတဲ့ အဆင့္ထက္ေတာင္ မကေတာ့ဘဲနဲ႔ ဒီလူသားရဲ့ ျဖစ္တည္ခြင့္ေတြမွာပါ အဖိႏွိပ္ခံရတယ္။ ဥပမာ အရြယ္ေရာက္လို႔ အိမ္ေထာင္ျပဳခ်င္ရင္ ေတာင္မွ အိမ္ေထာင္ျပဳလို႔ မရတာ၊ သိန္းနဲ႔ ခ်ီတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ က်န္းမာေရးအတြက္ ေဆးကုမယ္ဆိုရင္ ေဆးကုလို႔မရ တေနရာက တေနရာသြား လို႔မရ၊ ပညာသင္လို႔ မရ၊ အလုပ္အကိုင္ ရွာေဖြလို႔မရ၊ သူတို႔ကို ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စီစစ္လို႔ မၿပီးႏိုင္ေသးဘူးလား။ ဒီကေန႔ ယူႏိုက္တက္ စတိတ္ကထုတ္ျပန္တဲ့ ဒီ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အဖိႏွိပ္ဆံုးႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာ ႏို္င္ငံဆက္လက္ပါရွိေနျခင္း သည္ပင္လွ်င္ ဒီကေန႔ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေနပါတယ္ ဆိုတဲ့ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရကို ေမးခြန္းထုတ္လိုက္တယ္ လို႔ေတာင္ ထင္မိပါတယ္။”
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ရွိၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရး တိုးတက္လာေစဖို႔ အေမရိကန္ အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ ျမန္မာအစိုးရ တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ။ NGO အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အခါသင့္တုိင္း ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေနသလို ၂၀၀၈ခုႏွစ္ ကစၿပီး အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္အမတ္ တြန္လန္းတို႔စ္ (Tom Lantos Block Burmese Junta Anti- Democratic Efforts Act) ရဲ့ JADE အက္ဥပေဒနဲ႔ ခ်မွတ္ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လု႔ိလည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
အဂၤါ, 13 စက္တင္ဘာ 2011 RFA
