(Asia Times မွ 16 Sept 2011 ရက္စြဲပါ “ Pro- reform president shakes up Myanmar ” သတင္းေဆာင္ပါးကို yC မွဘာသာ ျပန္ဆိုသည္)
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယခင္က စစ္ဖက္အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား ရာစုႏွစ္ဝက္မွ် ထိန္းသိမ္းလာခဲ့ၾကသည့္ “အၾကြင္းမဲ့ အာဏာ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈ” ကို ယခု အရပ္သား တစ္ပိုင္းအစိုးရက ေျဖေလွ်ာ့ေပးေနျခင္းေၾကာင့္ အေျပာင္းအလဲက ဘယ္ေလာက္ စစ္မွန္သလဲ ဟူေသာ စိတ္ဝင္စားစရာ ေမးခြန္းႀကီး ေပၚထြက္လာ သည္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမွ အထင္ရွားဆံုး ႏိုင္ငံေရး အတိုက္ အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အေျပာင္းအလဲကို ယံုၾကည္ လက္ခံေၾကာင္း ျပသသည္။ “အတိတ္က ျဖစ္ခဲ့တာဟာ ၿပီးခဲ့ၿပီ၊ လက္ရွိ အေနအထားက လက္ရွိပဲေပါ႔။ အေျပာင္းအလဲတစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ရွိေနပါၿပီ” ဟု အသက္ ၆၆ ႏွစ္အရြယ္ ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္က တနလၤာေန႔တြင္ သတင္းေထာက္မ်ားကို ေျပာၾကားလိုက္သည္။
အေမရိကန္အစိုးရ၏ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ဒဲရက္မစ္ခ်ယ္ (Derek Mitchell) ႏွင့္ တနလၤာေန႔က ေတြ႕ဆံုမႈ အၿပီးတြင္ ႏိုဘယ္ဆုရွင္က “လက္ရွိအေနအထားေၾကာင့္ အေမရိကန္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ ကလည္း စိတ္ဝင္တစား ရွိေနၿပီဆိုေတာ့ ကၽြန္မတို႔ အျမင္ခ်င္း ဖလွယ္ခဲ့ၾကပါတယ္” ဟု ေျပာၾကားသည္။
မႏွစ္က ႏိုဝင္ဘာေရြးေကာက္ပြဲမ်ားအၿပီး၌ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လြတ္ေျမာက္ လာခဲ့ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အလားတူ ထပ္တူ ထပ္မွ် အေရးႀကီးေသာ ေတြ႕ဆံုမႈတစ္ခုကို တနဂၤေႏြေန႔က လက္ခံခဲ့ရာ ႏိုင္ငံ၏ လူသိမ်ား ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား မင္းကိုႏိုင္၏ မိသား စုႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သိရွိရသည္။
“ဒါဟာ မင္းကိုႏိုင္နဲ႔ သူ႔ရဲ႕မိသားစုကို စိတ္ဓါတ္ေရးရာ အားေပးတဲ့ ေတြ႕ဆံုမႈပါ” ဟု ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး အသင္း AAPP ၏ တြဲဘက္အတြင္းေရးမွဴး ကိုဘိုၾကည္က Inter Press Service IPS ႏွင့္ တယ္လီဖုန္း အင္တာဗ်ဴးတြင္ ေျပာၾကားသည္။
ေထာင္ဒဏ္ ၆၅ ႏွစ္ အျပစ္ေပးျခင္း ခံရေသာ အသက္ ၄၈ ႏွစ္ အရြယ္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ မင္းကိုႏိုင္၏ ျဖစ္ရပ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အစိုးရကို အတိုက္အခံ ဆန္႔က်င္မႈအတြက္ တန္ဖိုးႀကီးႀကီး ေပးဆပ္ေနရေသာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား၏ ဘဝကို ထင္ဟပ္ျပေနသည္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အက်ဥ္းေထာင္ႏွင့္ အက်ဥ္းစခန္း ၄၄ ခု၌ ထိန္းသိမ္းခံ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၁၉၉၆ ဦးခန္႔ ရွိေနသည္ဟု AAPP ၏ အဆိုအရ သိရသည္။
၁၉၆၂ တပ္မေတာ္ အာဏာသိမ္းပြဲ ေနာက္ပိုင္းမွစ၍ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားေၾကာင့္ မၾကာခဏ ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ်ခံေနရသည့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံတကာၾကက္ေျခနီေကာ္မတီ ICRC အား အက်ဥ္းေထာင္ ၃ ခု ကို ေလ့လာ စစ္ေဆးရန္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက ဇူလိုင္လအတြင္း ခြင့္ျပဳခဲ့ သည္မွာ နည္းပါးေသာ္လည္း သိသာထင္ရွားသည့္ ႏိုင္ငံေရး အေလွ်ာ့ေပးမႈမ်ား စတင္ထြက္ေပၚလာသည္။
အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း ေရႏွင့္ သန္႔ရွင္းေရး အေျခအေနမ်ား တိုးတက္မႈကို ၾကည့္ရႈသည့္ ICRC ၏ ခရီးစဥ္သည္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား မ်ားအား ေတြ႕ဆံုအကဲခတ္ခြင့္ကို ၆ ႏွစ္ၾကာ ပိတ္ပင္ထားခဲ့ၿပီး ယခုမွ ေပၚထြက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။
ၾသဂုတ္လအတြင္း၌မူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ သူမဦးေဆာင္ေသာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆန္႔က်င္ေရးအုပ္စုႏွင့္ မႏွစ္က ယူနီေဖာင္းခၽြတ္ အရပ္ဝတ္ ကပ်ာကယာ လဲကာ အာဏာရလာေသာ ယခုအစိုးရအဖြဲ႕ အၾကား ဆက္ဆံေရး တိုးတက္ေႏြးေထြးမႈကို တည္ေဆာက္ခဲ့ေလသည္။
ၾသဂုတ္လ ၁၉ ရက္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းမွ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ သူမႏွင့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္တို႔ ပထမဆံုးအႀကိမ္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ ဆင္းရဲမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ဖိုရမ္သို႔ သူမ ဆက္လက္တက္ေရာက္ခဲ့သည္။
ေဆြးေႏြးပြဲဖိုရမ္မွာ ေတြ႕ရတဲ့ ပြင့္လင္းမႈ အဆင့္ေၾကာင့္ လံုးဝကို အားတက္သြားတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆင္းရဲမြဲေတမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈေတြကို အကူအညီေပးဖို႔ ဆႏၵရွိေနပါတယ္ဟု ေဆြးေႏြးပြဲ တက္ေရာက္သူတစ္ဦး ျဖစ္သည့္ စီးပြားေရးပညာရွင္ ဦးေဇာ္ဦးက IPS သို႔ ေျပာၾကား သည္။ “ဒီကိစၥဟာ သူမနဲ႔ အစိုးရအၾကား အယူအဆေရး၊ ႏိုင္ငံေရး သေဘာကြဲလြဲမႈေတြ သိပ္မရွိပဲနဲ႔ အက်ိဳးတူနယ္ပယ္ရွာေတြ႕ႏိုင္မယ့္ က႑တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဦးေဇာ္ဦးက ဆိုသည္။
ထို႔အျပင္ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၈ အတြင္း ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ေဒၚလာ ၈ ဘီလ်ံဖိုး ေရာင္္းခ်ႏိုင္ခဲ့သည့္ သဘာဝဓါတ္ေငြ႕ အပါအဝင္ သယံဇာတမ်ား ၾကြယ္ဝေသာ ႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈက ဒုကၡေပးေနေၾကာင္း မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့သည့္အတြက္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အတြက္ အမွတ္ တက္သြားခဲ့သည္။
တိုင္းျပည္လူဦးေရ၏ ၃၃% (သို႔) လူဦးေရ ၁၉ သန္းခန္႔ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ သတ္မွတ္မ်ဥ္း၏ ေအာက္တြင္ ေရာက္ရွိေနေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ယခင္က အုပ္ခ်ဳပ္သူ အာဏာရွင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားစြာ အျမတ္ထြက္ၾကြယ္ဝသြားခဲ့သည္ ဟုလည္း ၾကားသိရသည္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကုလ သမဂၢ၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ညႊန္းကိန္းျပ ဇယားတြင္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၂ ႏိုင္ငံ အနက္ အဆင့္ ၁၃၈ သတ္မွတ္ျခင္းခံရသည္။
“အခုလို ဆင္းရဲမႈတိုက္ဖ်က္ေရးနဲ႔ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကို ထိပ္တန္းဦး စားေပး ေဆာင္ရြက္ လာတာဟာ ေမွ်ာ္လင့္မထားၾကတဲ့ ျဖစ္ရပ္ပါပဲ” ဟု ဦးေဇာ္ဦးက ဆိုသည္။ “အစိုးရက သူတို႔ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ စိမ္ေခၚမႈေတြနဲ႔ ျပႆနာေတြကို ဝန္ခံေျပာဆိုၿပီး ပြင့္လင္းတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကို က်င္းပေပးတဲ့ အျပင္ ဝန္ႀကီးေတြေတာင္မွ ပရိသတ္ရဲ႕ ေမးျမန္း စိမ္ေခၚမႈကို ႀကံဳေတြ႕ေနရပါၿပီ” ဟု ဦးေဇာ္ဦးက ဆက္လက္ေျပာၾကားသည္။ တပ္မေတာ္၏ ေျဗာင္က်က် ၾကားဝင္ စြက္ဖက္မႈအပါအဝင္ အျငင္းပြားစရာ အလြန္မ်ားျပားခဲ့ေသာ မႏွစ္က ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားအၿပီး ေခၚယူသည့္ လႊတ္ေတာ္က ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ခဲ့ေသာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စတင္မႈသည္ ႏိုင္ငံတကာ၏ လက္ခုပ္သံမ်ားကိုပင္ ရယူႏိုင္ခဲ့ေလသည္။
ယခင္ အာဏာရွင္အစိုးရကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်ကာ အေရးယူဒဏ္ခတ္ထားခဲ့ေသာ ဥေရာပသမဂၢ EU သည္ပင္ အေကာင္းဖက္မွ ရႈျမင္၍ တုန္႔ျပန္လ်က္ရွိေပသည္။ “ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပိုမို ပြင့္လင္းလာမယ့္ အခြင့္အလမ္းကို ကၽြန္မ ေတြ႕ျမင္ေနပါတယ္” ဟု အီးယူ၏ ႏိုင္ငံတကာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရး၊ လူသားျခင္း ကယ္ဆယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး ေကာ္မရွင္နာ မင္းႀကီး Kristalina Georgieva က ေျပာၾကားလိုက္သည္။
ျမန္မာ သမၼတသစ္က အာဏာလႊဲေျပာင္းရယူအၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမိန္႔ခြန္းကို ေျပာၾကားၿပီးေနာက္ ေစ့စပ္ ညိႇႏႈိင္းေဆြးေႏြးမည့္ အစီအစဥ္ မ်ားကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္တြင္ အီးယူက သံလြင္ခက္ ကမ္းလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ အီးယူက ျမန္မာႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးႏွင့္ တာဝန္ရွိသူအခ်ိဳ႕၏ ျပည္ဝင္ခြင့္ ပိတ္ထားျခင္းကို ဖယ္ရွားေပးခဲ့သလို ဥေရာပ ဝန္ႀကီးမ်ားလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာခြင့္ရေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူသားျခင္းစာနာတဲ့ အကူအညီေပးခြင့္ရမယ့္ ေနရာေတြ တိုးခ်ဲ႕ဖို႔ အာဏာပိုင္ေတြက ဆႏၵရွိေနတာေၾကာင့္ ကၽြန္မ အားတက္ သြားပါတယ္။ ဒီ ႏိုင္ငံထဲက အေငြ႔အသက္က အရင္နဲ႔မတူပဲ ကြဲျပားေနၿပီ။ အေျပာင္းအလဲကို ကိုယ္စားျပဳသူေတြ ရွိေနၿပီလို႔ ကၽြန္မတို႔ ယူဆတယ္ ” ဟု ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီး Kristalina Georgieva က ႏွစ္ရက္ၾကာ လူသားျခင္းစာနာမႈ ေလ့လာေရးမစ္ရွင္ အၿပီးတြင္ ဘန္ေကာက္၌ သတင္းေထာက္မ်ားကို ေျပာၾကားခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္လည္း ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအျဖစ္ ေထာင္က်ခဲ့ရေသာ ကိုဘိုၾကည္သို႔ တပ္မေတာ္ဖိႏွိပ္မႈ ဒဏ္ခံ သားေကာင္မ်ား အတြက္မူ ရင္ကို ထိမွန္မႈ သိပ္မရွိဟု ဆုိရမည္။ “အစိုးရအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပးၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္းက လူ႔အခြင့္အေရး ညႇင္းပန္းမႈေတြကို အဆံုးသတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီအေျပာင္းအလဲကသာ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ဖိအားေပးမႈကို ေလွ်ာ့ပါးေစၿပီး အစိုးရရဲ႕ ပံုရိပ္ကို တိုးတက္ေစမွာပါ” ဟု ကိုဘိုၾကည္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယခင္က စစ္ဖက္အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား ရာစုႏွစ္ဝက္မွ် ထိန္းသိမ္းလာခဲ့ၾကသည့္ “အၾကြင္းမဲ့ အာဏာ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈ” ကို ယခု အရပ္သား တစ္ပိုင္းအစိုးရက ေျဖေလွ်ာ့ေပးေနျခင္းေၾကာင့္ အေျပာင္းအလဲက ဘယ္ေလာက္ စစ္မွန္သလဲ ဟူေသာ စိတ္ဝင္စားစရာ ေမးခြန္းႀကီး ေပၚထြက္လာ သည္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမွ အထင္ရွားဆံုး ႏိုင္ငံေရး အတိုက္ အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အေျပာင္းအလဲကို ယံုၾကည္ လက္ခံေၾကာင္း ျပသသည္။ “အတိတ္က ျဖစ္ခဲ့တာဟာ ၿပီးခဲ့ၿပီ၊ လက္ရွိ အေနအထားက လက္ရွိပဲေပါ႔။ အေျပာင္းအလဲတစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ရွိေနပါၿပီ” ဟု အသက္ ၆၆ ႏွစ္အရြယ္ ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္က တနလၤာေန႔တြင္ သတင္းေထာက္မ်ားကို ေျပာၾကားလိုက္သည္။
အေမရိကန္အစိုးရ၏ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ဒဲရက္မစ္ခ်ယ္ (Derek Mitchell) ႏွင့္ တနလၤာေန႔က ေတြ႕ဆံုမႈ အၿပီးတြင္ ႏိုဘယ္ဆုရွင္က “လက္ရွိအေနအထားေၾကာင့္ အေမရိကန္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ ကလည္း စိတ္ဝင္တစား ရွိေနၿပီဆိုေတာ့ ကၽြန္မတို႔ အျမင္ခ်င္း ဖလွယ္ခဲ့ၾကပါတယ္” ဟု ေျပာၾကားသည္။
မႏွစ္က ႏိုဝင္ဘာေရြးေကာက္ပြဲမ်ားအၿပီး၌ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လြတ္ေျမာက္ လာခဲ့ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အလားတူ ထပ္တူ ထပ္မွ် အေရးႀကီးေသာ ေတြ႕ဆံုမႈတစ္ခုကို တနဂၤေႏြေန႔က လက္ခံခဲ့ရာ ႏိုင္ငံ၏ လူသိမ်ား ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား မင္းကိုႏိုင္၏ မိသား စုႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သိရွိရသည္။
“ဒါဟာ မင္းကိုႏိုင္နဲ႔ သူ႔ရဲ႕မိသားစုကို စိတ္ဓါတ္ေရးရာ အားေပးတဲ့ ေတြ႕ဆံုမႈပါ” ဟု ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး အသင္း AAPP ၏ တြဲဘက္အတြင္းေရးမွဴး ကိုဘိုၾကည္က Inter Press Service IPS ႏွင့္ တယ္လီဖုန္း အင္တာဗ်ဴးတြင္ ေျပာၾကားသည္။
ေထာင္ဒဏ္ ၆၅ ႏွစ္ အျပစ္ေပးျခင္း ခံရေသာ အသက္ ၄၈ ႏွစ္ အရြယ္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ မင္းကိုႏိုင္၏ ျဖစ္ရပ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အစိုးရကို အတိုက္အခံ ဆန္႔က်င္မႈအတြက္ တန္ဖိုးႀကီးႀကီး ေပးဆပ္ေနရေသာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား၏ ဘဝကို ထင္ဟပ္ျပေနသည္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အက်ဥ္းေထာင္ႏွင့္ အက်ဥ္းစခန္း ၄၄ ခု၌ ထိန္းသိမ္းခံ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၁၉၉၆ ဦးခန္႔ ရွိေနသည္ဟု AAPP ၏ အဆိုအရ သိရသည္။
၁၉၆၂ တပ္မေတာ္ အာဏာသိမ္းပြဲ ေနာက္ပိုင္းမွစ၍ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားေၾကာင့္ မၾကာခဏ ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ်ခံေနရသည့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံတကာၾကက္ေျခနီေကာ္မတီ ICRC အား အက်ဥ္းေထာင္ ၃ ခု ကို ေလ့လာ စစ္ေဆးရန္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက ဇူလိုင္လအတြင္း ခြင့္ျပဳခဲ့ သည္မွာ နည္းပါးေသာ္လည္း သိသာထင္ရွားသည့္ ႏိုင္ငံေရး အေလွ်ာ့ေပးမႈမ်ား စတင္ထြက္ေပၚလာသည္။
အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း ေရႏွင့္ သန္႔ရွင္းေရး အေျခအေနမ်ား တိုးတက္မႈကို ၾကည့္ရႈသည့္ ICRC ၏ ခရီးစဥ္သည္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား မ်ားအား ေတြ႕ဆံုအကဲခတ္ခြင့္ကို ၆ ႏွစ္ၾကာ ပိတ္ပင္ထားခဲ့ၿပီး ယခုမွ ေပၚထြက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။
ၾသဂုတ္လအတြင္း၌မူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ သူမဦးေဆာင္ေသာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆန္႔က်င္ေရးအုပ္စုႏွင့္ မႏွစ္က ယူနီေဖာင္းခၽြတ္ အရပ္ဝတ္ ကပ်ာကယာ လဲကာ အာဏာရလာေသာ ယခုအစိုးရအဖြဲ႕ အၾကား ဆက္ဆံေရး တိုးတက္ေႏြးေထြးမႈကို တည္ေဆာက္ခဲ့ေလသည္။
ၾသဂုတ္လ ၁၉ ရက္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းမွ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ သူမႏွင့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္တို႔ ပထမဆံုးအႀကိမ္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ ဆင္းရဲမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ဖိုရမ္သို႔ သူမ ဆက္လက္တက္ေရာက္ခဲ့သည္။
ေဆြးေႏြးပြဲဖိုရမ္မွာ ေတြ႕ရတဲ့ ပြင့္လင္းမႈ အဆင့္ေၾကာင့္ လံုးဝကို အားတက္သြားတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆင္းရဲမြဲေတမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈေတြကို အကူအညီေပးဖို႔ ဆႏၵရွိေနပါတယ္ဟု ေဆြးေႏြးပြဲ တက္ေရာက္သူတစ္ဦး ျဖစ္သည့္ စီးပြားေရးပညာရွင္ ဦးေဇာ္ဦးက IPS သို႔ ေျပာၾကား သည္။ “ဒီကိစၥဟာ သူမနဲ႔ အစိုးရအၾကား အယူအဆေရး၊ ႏိုင္ငံေရး သေဘာကြဲလြဲမႈေတြ သိပ္မရွိပဲနဲ႔ အက်ိဳးတူနယ္ပယ္ရွာေတြ႕ႏိုင္မယ့္ က႑တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဦးေဇာ္ဦးက ဆိုသည္။
ထို႔အျပင္ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၈ အတြင္း ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ေဒၚလာ ၈ ဘီလ်ံဖိုး ေရာင္္းခ်ႏိုင္ခဲ့သည့္ သဘာဝဓါတ္ေငြ႕ အပါအဝင္ သယံဇာတမ်ား ၾကြယ္ဝေသာ ႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈက ဒုကၡေပးေနေၾကာင္း မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့သည့္အတြက္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အတြက္ အမွတ္ တက္သြားခဲ့သည္။
တိုင္းျပည္လူဦးေရ၏ ၃၃% (သို႔) လူဦးေရ ၁၉ သန္းခန္႔ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ သတ္မွတ္မ်ဥ္း၏ ေအာက္တြင္ ေရာက္ရွိေနေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ယခင္က အုပ္ခ်ဳပ္သူ အာဏာရွင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားစြာ အျမတ္ထြက္ၾကြယ္ဝသြားခဲ့သည္ ဟုလည္း ၾကားသိရသည္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကုလ သမဂၢ၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ညႊန္းကိန္းျပ ဇယားတြင္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၂ ႏိုင္ငံ အနက္ အဆင့္ ၁၃၈ သတ္မွတ္ျခင္းခံရသည္။
“အခုလို ဆင္းရဲမႈတိုက္ဖ်က္ေရးနဲ႔ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကို ထိပ္တန္းဦး စားေပး ေဆာင္ရြက္ လာတာဟာ ေမွ်ာ္လင့္မထားၾကတဲ့ ျဖစ္ရပ္ပါပဲ” ဟု ဦးေဇာ္ဦးက ဆိုသည္။ “အစိုးရက သူတို႔ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ စိမ္ေခၚမႈေတြနဲ႔ ျပႆနာေတြကို ဝန္ခံေျပာဆိုၿပီး ပြင့္လင္းတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကို က်င္းပေပးတဲ့ အျပင္ ဝန္ႀကီးေတြေတာင္မွ ပရိသတ္ရဲ႕ ေမးျမန္း စိမ္ေခၚမႈကို ႀကံဳေတြ႕ေနရပါၿပီ” ဟု ဦးေဇာ္ဦးက ဆက္လက္ေျပာၾကားသည္။ တပ္မေတာ္၏ ေျဗာင္က်က် ၾကားဝင္ စြက္ဖက္မႈအပါအဝင္ အျငင္းပြားစရာ အလြန္မ်ားျပားခဲ့ေသာ မႏွစ္က ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားအၿပီး ေခၚယူသည့္ လႊတ္ေတာ္က ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ခဲ့ေသာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စတင္မႈသည္ ႏိုင္ငံတကာ၏ လက္ခုပ္သံမ်ားကိုပင္ ရယူႏိုင္ခဲ့ေလသည္။
ယခင္ အာဏာရွင္အစိုးရကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်ကာ အေရးယူဒဏ္ခတ္ထားခဲ့ေသာ ဥေရာပသမဂၢ EU သည္ပင္ အေကာင္းဖက္မွ ရႈျမင္၍ တုန္႔ျပန္လ်က္ရွိေပသည္။ “ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပိုမို ပြင့္လင္းလာမယ့္ အခြင့္အလမ္းကို ကၽြန္မ ေတြ႕ျမင္ေနပါတယ္” ဟု အီးယူ၏ ႏိုင္ငံတကာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရး၊ လူသားျခင္း ကယ္ဆယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး ေကာ္မရွင္နာ မင္းႀကီး Kristalina Georgieva က ေျပာၾကားလိုက္သည္။
ျမန္မာ သမၼတသစ္က အာဏာလႊဲေျပာင္းရယူအၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမိန္႔ခြန္းကို ေျပာၾကားၿပီးေနာက္ ေစ့စပ္ ညိႇႏႈိင္းေဆြးေႏြးမည့္ အစီအစဥ္ မ်ားကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္တြင္ အီးယူက သံလြင္ခက္ ကမ္းလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ အီးယူက ျမန္မာႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးႏွင့္ တာဝန္ရွိသူအခ်ိဳ႕၏ ျပည္ဝင္ခြင့္ ပိတ္ထားျခင္းကို ဖယ္ရွားေပးခဲ့သလို ဥေရာပ ဝန္ႀကီးမ်ားလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာခြင့္ရေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူသားျခင္းစာနာတဲ့ အကူအညီေပးခြင့္ရမယ့္ ေနရာေတြ တိုးခ်ဲ႕ဖို႔ အာဏာပိုင္ေတြက ဆႏၵရွိေနတာေၾကာင့္ ကၽြန္မ အားတက္ သြားပါတယ္။ ဒီ ႏိုင္ငံထဲက အေငြ႔အသက္က အရင္နဲ႔မတူပဲ ကြဲျပားေနၿပီ။ အေျပာင္းအလဲကို ကိုယ္စားျပဳသူေတြ ရွိေနၿပီလို႔ ကၽြန္မတို႔ ယူဆတယ္ ” ဟု ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီး Kristalina Georgieva က ႏွစ္ရက္ၾကာ လူသားျခင္းစာနာမႈ ေလ့လာေရးမစ္ရွင္ အၿပီးတြင္ ဘန္ေကာက္၌ သတင္းေထာက္မ်ားကို ေျပာၾကားခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္လည္း ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအျဖစ္ ေထာင္က်ခဲ့ရေသာ ကိုဘိုၾကည္သို႔ တပ္မေတာ္ဖိႏွိပ္မႈ ဒဏ္ခံ သားေကာင္မ်ား အတြက္မူ ရင္ကို ထိမွန္မႈ သိပ္မရွိဟု ဆုိရမည္။ “အစိုးရအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပးၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္းက လူ႔အခြင့္အေရး ညႇင္းပန္းမႈေတြကို အဆံုးသတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီအေျပာင္းအလဲကသာ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ဖိအားေပးမႈကို ေလွ်ာ့ပါးေစၿပီး အစိုးရရဲ႕ ပံုရိပ္ကို တိုးတက္ေစမွာပါ” ဟု ကိုဘိုၾကည္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
