(IPS သတင္းဌာနမွ၊ 27 Oct 2011 ရက္စြဲပါ၊ Christian Papesch ၏ "Political Prisoners Are Burma's Unsung Heros" ကုိ yangonchronicle မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)
ျမန္မာအစုိးရက ေအာက္တုိဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ အက်ဥ္းသား ၆၃၅၉ ဦးအား လႊတ္ေပးမည္ဟု ေၾကညာခဲ့ျခင္းသည္ စံခ်ိန္စံႏႈန္း ျပည့္မီမႈ မရွိသည့္ လူ႕အခြင့္အေရး မွတ္တမ္းတစ္ခုကုိ ေဖာ္က်ဴးလုိက္ႏုိင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ခန္႔မွန္းေျခ ၅၀၀ မွ ၂၀၀၀ အထိရွိေသာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား ဦးေရထဲမွ မည္၍မည္မွ် လြတ္ေျမာက္ခြင့္ရရွိမည္ဟူေသာ ကိစၥမွာ မေသခ်ာ မေရရာျဖစ္ေနဆဲပင္။ယင္းေၾကညာခ်က္ထြက္ေပၚလာၿပီး
ေနာက္တစ္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏုိင္ငံဟု နာမည္ေျပာင္းလဲထား သည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအစိုးရ က ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၂၀၀ ခန္႔အား ေဗြေဆာ္ဦး လႊတ္ေပးလုိက္သည္။ ယင္းႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၀၀ ခန္႔တြင္ အစိုးရေဝဖန္ေရးသမားႏွင့္ စြယ္စုံရ ဟာသအႏုပညာရွင္ ဇာဂနာ ေခၚ ဦးသူရလည္းပါဝင္လာသည္။ ၎သည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ဧရာဝတီတုိင္းေဒသသုိ႔ က်ေရာက္ခဲ့ေသာ နာဂစ္ ဆုိက္ကလုန္း မုန္တုိင္းေၾကာင့္ အုိးမဲ့ အိမ္မ့ဲျဖစ္သူ ဒုကၡသည္ေပါင္းမ်ားစြာကုိ ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထုိစဥ္က စစ္အစုိးရအေပၚ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဝဖန္ေျပာဆုိခဲ့သည္။ သုိ႔အတြက္ေၾကာင့္ ၅ လခန္႔အၾကာတြင္ ၎ကုိအစိုးရက ျပည္သူမ်ားအတြင္း မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္မႈျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၅၉ ႏွစ္ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။
ႏုိင္ငံတကာမွ တက္ၾကြစြာလႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ နယူးေယာက္အေျခစုိက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ (HRW) တုိ႔က ျမန္မာအစုိးရ၏ ကနဦးအက်ဥ္းသားမ်ား လႊတ္ေပးမႈအေပၚ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳ ႀကိဳဆုိခဲ့ၾကသည့္တုိင္ က်န္ရွိေနေသာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေဝဖန္မႈမ်ားကား ဆက္လက္ထြက္ ေပၚေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။
"လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ မိသားစုေတြအတြက္ေတာ့ အခုလုိ လႊတ္ေပးလုိက္မႈဟာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အဆင့္တစ္ခုလုိ႔ ေျပာရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ႀကီးမားတဲ့ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အရ ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အစိုးရအာဏာပုိင္ေတြအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ အားလုံးကုိ ျခြင္းခ်က္မရွိ လႊတ္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္" ဟု HRW အဖြဲ႕၏ အာရွေရးရာ ဒုတိယဒါရုိက္တာ Elaine Pearson က IPS သတင္းဌာနသုိ႔ေျပာၾကားသည္။
"တကယ္တမ္းေျပာၾကစတမ္းဆုိရင္ ဒါဟာ အင္မတန္ေသးငယ္တဲ့အဆင့္တစ္ခုပါပဲ။ အဲဒီ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြဆုိတာ စစ္တပ္အတြက္ ႏုိင္ငံေရးကစားဖုိ႔ ဓားစားခံေတြ မဟုတ္သလုိ အေလွ်ာ့အတင္းလုပ္ဖုိ႔ အေလးျပားေတြလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ သူတုိ႔အားလုံးဟာ မတရား အက်ဥ္းခ် ခံခဲ့ၾကရတာပါ"
ဘန္ေကာက္အေျခစုိက္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား ရုပ္ရွင္ရုိက္ကူးေရးသမားတစ္ဦးျဖစ္ေသာ Jeanne Marie Hallacy တင္ဆက္သည့္ "Into the Current" အမည္ရ မွတ္တမ္းတင္ဇာတ္လမ္းတြင္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အထိ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္လက္ေအာက္သုိ႔ေရာက္ရွိခဲ့ေသာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံတြင္းမွ အဆုိပါ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအခ်ိဳ႕၏ ဘဝအေၾကာင္းကုိ သရုပ္ေဖာ္ထားသလုိ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ လူမႈေရး အေျခအေနအရပ္ရပ္ကုိလည္း ေဖာ္က်ဴးထားသည္။
"ဒီဇာတ္ကားရဲ႕ အဓိကစိန္ေခၚမႈကေတာ့ ကၽြန္မတုိ႔မွတ္မိသမွ်အေတြ႕အႀကံဳေတြအေပၚ အမွီျပဳရမယ္ဆုိတာ ကၽြန္မတို႔ သိထားတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ ပါပဲ" ဟု Jeanne Marie Hallacy က IPS ႏွင့္ ျပဳလုပ္ေသာ အင္တာဗ်ဴးတြင္ ေျပာၾကားသည္။
"အက်ဥ္းခ်ခံရတဲ့ သူေတြေထာင္ထဲမွာ သူတို႔ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ အင္မတန္နက္နက္နဲတဲ့ စိတ္ခံစားခ်က္နဲ႔ စိတ္လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳးေတြ ျပန္လည္ ျဖစ္ေပၚ ေစလာမယ့္ နည္းလမ္းရွာရတာဟာ ကၽြန္မတို႔အတြက္ စိန္ေခၚမႈႀကီးတစ္ခုျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ တကယ္ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရတာကုိ လက္ေတြ႕က်က် မ်က္ျမင္ ေတြ႕ရတာမ်ိဳး မပါဘဲလုပ္ရတာမို႔ပါ" ဟု သူမက ရွင္းျပသည္။ သုိ႔ေသာ္ ယခုလုိ လက္ေတြ႕မ်က္ျမင္ အေတြ႕အႀကံဳမ်ား နည္းပါးစြာျဖင့္ ရုိက္ကူးခဲ့မႈကပင္ Into the Current ဇာတ္လမ္း၌ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္ေသာ၊ ထိတ္လန္႔စရာေကာင္းေသာ သေဘာသဘာဝမ်ားကုိ ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ ယင္းဇာတ္ကားကုိ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ား ထုတ္ျပန္ေသာ ေၾကညာခ်က္အေပၚမူတည္၍ရုိက္ကူးခဲ့ရာ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္ေသာ စစ္အစိုးရ၏ ႏုိင္ငံေရး အၾကမ္းဖက္မႈမွာ ေပၚလြင္ လွသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ အက်ဥ္းေထာင္အသီးသီးတြင္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရေသာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားအနက္ ကုိသက္မွဴး ဆုိသူလည္း ပါဝင္ခဲ့သည္။ ၎သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံလုံး ဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္(ABFSU) ၌ အဖြဲ႕ဝင္ ျဖစ္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၇ ႏွစ္ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ခံခဲ့ရသည္။ အဆုိပါ ABFSU သည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ဒီမုိကေရစီေရး လူထုအုံၾကြမႈႀကီး ျဖစ္ေပၚေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္ခဲ့သည့္ အဖြဲ႕တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။
"ေထာင္ထဲမွာတုန္းက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕အနာဂတ္ ဘာျဖစ္လာမလဲဆုိတာမသိၾကဘူး။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဒီေထာင္ထဲကေန အေသထြက္ ရမလား၊ အရွင္ထြက္ခြင့္ ရမလား ဆုိတာမသိဘူး" ဟု ကုိသက္မူးက၎၏ အေတြ႕အႀကံဳကုိ ေျပာျပသည္။ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအမ်ားစုအတြက္ တစ္ေန႔လွ်င္ ရုပ္ပုိင္း ဆုိင္ရာသာမက စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာပါ ျပစ္ဒဏ္ေပးရန္ ေထာင္တြင္းအမိန္႔ထုတ္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္ဟု ဆုိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဒါရုိက္တာJeanne Marie ၏ Into the Current အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းမွ ကူညီပံ့ပုိးေပးခဲ့ၾကေသာ သတင္းစာဆရာမ်ားသည္လည္း ျပင္းထန္ေသာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားႏွင့္ ေန႔စဥ္ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ၾကရသည္။
"သတင္းစာဆရာေတြနဲ႔ မီဒီယာေတြအတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ရပ္တည္လုပ္ကုိင္ဖုိ႔ဆုိတာ အင္မတန္ခက္ခဲတဲ့ အလုပ္တစ္ခုပါပဲ" ဟု ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းမွစ၍ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ ျပည္ဝင္ခြင့္ဗီဇာ မရရိွခဲ့ေသာ ဒါရုိက္တာ Jeanne Marie ကဆုိသည္။ "သတင္းတစ္ပုဒ္ေရးမိတဲ့အတြက္ ေထာင္ဒဏ္ ၆၅ ႏွစ္ထိ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ခံလုိက္ရတဲ့ ျမန္မာသတင္းစာဆရာေတြ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အဲဒီလုိ အဖမ္းခံလုိက္ရတဲ့ သတင္းစာဆရာေတြ အေပၚ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္တဲ့ သတင္းေတြလည္း ကၽြန္မတုိ႔ ရထားပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ ေျမေအာက္သတင္းကြန္ယက္အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြရရွိဖုိ႔ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံၾကရတာပါ"
အဆုိပါ အေၾကာင္းတရားေၾကာင့္ Jeanne Marie ၏ Into the Current ဇာတ္လမ္းတြင္ ၁၉၉၀ ျပည္ႏွစ္အတြင္း သူမရုိက္ကူးခဲ့ေသာ ပုံရိပ္မ်ားကုိ အမ်ားဆုံး အသုံးျပဳထားရသည္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ျမင္ကြင္းမ်ားကုိမူ လွ်ိဳ႕ဝွက္စြာရုိက္ကူး ရယူထားေသာ မွတ္တမ္းမ်ား၊ ပုဂၢိဳလ္ေရး ေၾကညာခ်က္မ်ား၊ မိသားစုဝင္မ်ား၏ ဓာတ္ပုံမ်ား၊ စာမ်ားႏွင့္ ဖမ္းဆီးအက်ဥ္းခ်ခံခဲ့ဖူးသူ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ကုိယ္တုိင္သီဆုိထားေသာ သီခ်င္းမ်ားကုိ ထည့္သြင္းထားသည္။ "လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕ ဇာတ္လမ္းေတြကုိ လူေတြကျပန္ေျပာျပတဲ့ ပုံစံမ်ိဳးေတြ ပါတယ္။ ဖခင္ သုိ႔မဟုတ္ မိခင္ ျဖစ္သူေတြ၊ သုိမဟုတ္ ညီအကို ေမာင္ႏွေတြ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံထားရသူေတြပါပဲ"
"တကယ္ေတာ့ ကိန္းဂဏန္းေတြေၾကာင့္ အူေၾကာင္ေၾကာင္ျဖစ္ေနရတာပါ" ဟု သူမက အေသးစိတ္ရွင္းျပရန္ အစခ်ီလုိက္သည္။ "တကယ္လုိ႔ ရွင္တုိ႔အေနနဲ႔ စာရင္းဇယားေပၚက ကိန္းဂဏန္းေတြကုိ ကုိးကားၿပီး ေျပာေနၾကမယ္ဆုိရင္ အမ်ားစုအတြက္ ဘာမွအဓိပၸာယ္မရွိပါဘူး။ တကယ္လုိ႔ ရွင္တို႔ အေနနဲ႔ သူရဲေကာင္းေတြျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အနည္းငယ္နဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ရဲစြမ္းသတၱိအေပၚ အေလးအနက္ အာရုံစုိက္ၾကဖုိ႔ႀကိဳးစားမယ္ဆုိရင္ က်န္တဲ့သူ အားလုံးကုိ ကိုယ္စားျပဳေျပာ ဆုိရာ ေရာက္ပါတယ္" ဟု သူမကဆုိသည္။
Into the Current ဇာတ္ကားတြင္ ပါဝင္ေသာ ျမန္မာႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အခန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အႏုတ္လကၡဏာေဆာင္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ သုိ႔ေသာ္ဇာတ္ကားတစ္ကားလုံး အဆုိးျမင္သည့္သေဘာမ်ိဳး အျပည့္အဝ လႊမ္းၿခံဳထားျခင္းေတာ့ မရွိေပ။ ေနာက္ဆုံးခန္းတြင္ ဇာတ္ေဆာင္ ဘုိၾကည္ (ယခင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း၊ လက္ရွိထုိင္းႏုိင္ငံတြင္ အေျခစုိက္ေနထုိင္ေနသူ) အေနျဖင့္ သူ၏ဇနီးႏွင့္ သမီးျဖစ္သူတုိ႔ႏွင့္ ျပန္လည္ ဆုံဆည္းခြင့္ ရရွိပုံကုိ ရုိက္ကူးထားသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား၏ မိသားစုမ်ားအေနျဖင့္ ပုံမွန္ဘဝမ်ိဳး ျပန္လည္မရရွိေသးသည့္တုိင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီမုိကေရစီေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပုိင္း ေကာင္းမြန္ေသာအနာဂတ္တစ္ခု ထြက္ေပၚ လာႏုိင္ေျခရွိ သည္ဟူေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ိဳးေတာ့ ရွိေနၿပီျဖစ္သည္။
"အစုိးရသစ္ရဲ႕ ျပႆနာက သူရဲ႕ဗ်ဴရုိကေရစီယႏၱရားက အင္မတန္ေႏွးေကြးေလးလံၿပီး အရည္အေသြး မရွိေသးတာပါပဲ။ သူတုိ႔ ေျပာင္းလဲလာမယ့္ အခ်ိန္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေစာင့္ေနၾကပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ သူတုိ႔ေျပာင္းလဲၿပီဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အားလုံး ျမန္မာျပည္ ျပန္သြားခ်င္ၾကမွာပါပဲ" ဟု ကုိသက္မွဴးက ရွင္းျပသည္။
မစၥ Elanie Pearson ကမူ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသတြင္ ဒုတိယအႀကီးဆုံးအဆင့္ရွိေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ခရီးရွည္ႀကီးႏွင္ရဦးမည္ဟု ရႈျမင္သည္။ "ကမာၻေပၚမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အဆုိးရြားဆုံး အေျခအေနမွာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေတြထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ပါဝင္ပါတယ္။ လက္ရွိ အစုိးရသစ္ အေနနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ႀကိဳးစား လုပ္ကုိင္ေနတာမ်ိဳး ကၽြန္မတုိ႔မေတြ႕ရေသးပါဘူး" ဟု သူမက ဆုိသည္။
Into the Current တြင္ ထပ္လဲလဲရည္ညႊန္းေဖာ္ျပထားသည့္ ဇာတ္သရုပ္လည္းျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အရုိးရွင္းဆုံးေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ သူမ၏ ဒီမုိကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးတြက္ အၾကမ္းမဖက္ေသာ နည္းလမ္းျဖင့္ ရုန္းကန္လႈပ္ရွားမႈမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ "ဇာတ္လမ္းထဲမွာ အဓိကေပးထားတဲ့ Message ကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အတုိက္အခံေတြရဲ႕လမ္းစဥ္က အၾကမ္းမဖက္ေသာ လမ္းစဥ္ ျဖစ္တယ္ ဆုိတဲ့အခ်က္ပါပဲ" ဟု ဒါရုိက္တာ Jeanne Marie ကဆုိသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ တစ္ႀကိမ္တစ္ခါမွ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်မခံခဲ့ဖူးေသာ္လည္း ႏွစ္ေပါင္း ၂၁ ႏွစ္တြင္ ၁၅ ႏွစ္တာၾကာမွ် ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ ထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရသူျဖစ္သည္။ ယင္းကိစၥသည္ပင္ ႏုိင္ငံေရးသမား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနျဖင့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးအမ်ားစုအၾကား ဖိႏွိပ္ ခ်ဳပ္ျခယ္မႈမ်ားကုိ တြန္းလွန္ေသာ အတုိက္အခံအင္အားစု၏ ျပယုဂ္တစ္ခု ျဖစ္ေစခဲ့သည္။
"ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၀၀ ေက်ာ္ကို လြတ္ေျမာက္ခြင့္ေပးလုိက္တာကုိ ကၽြန္မတုိ႔ ေတြ႕ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ထပ္ ၁၈၀၀ ေက်ာ္ လြတ္ေျမာက္ဖုိ႔ က်န္ေနပါေသးတယ္။ အဲဒီလုိ က်န္ရွိေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြဟာ အစိုးရကုိ ေဝဖန္ျပစ္တင္မိလုိ႔၊ အျငင္းပြားစရာ ေဆာင္းပါးေတြ ေရးသားမိလုိ႔၊ ဆႏၵျပမႈေတြမွာပါဝင္မိလုိ႔ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔တေတြဟာ ေထာင္ထဲမွာ ရွိမေနသင့္ပါဘူး။ သူတုိ႔ေတြဟာ ျမန္မာလူ႔အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာ ပါဝင္ပတ္သက္ ခြင့္ရရွိသင့္တဲ့သူေတြပါ" ဟု မစၥ Elanie Pearson က နိဂုံးခ်ဳပ္ေျပာဆုိသည္။
ျမန္မာအစုိးရက ေအာက္တုိဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ အက်ဥ္းသား ၆၃၅၉ ဦးအား လႊတ္ေပးမည္ဟု ေၾကညာခဲ့ျခင္းသည္ စံခ်ိန္စံႏႈန္း ျပည့္မီမႈ မရွိသည့္ လူ႕အခြင့္အေရး မွတ္တမ္းတစ္ခုကုိ ေဖာ္က်ဴးလုိက္ႏုိင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ခန္႔မွန္းေျခ ၅၀၀ မွ ၂၀၀၀ အထိရွိေသာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား ဦးေရထဲမွ မည္၍မည္မွ် လြတ္ေျမာက္ခြင့္ရရွိမည္ဟူေသာ ကိစၥမွာ မေသခ်ာ မေရရာျဖစ္ေနဆဲပင္။ယင္းေၾကညာခ်က္ထြက္ေပၚလာၿပီး
ေနာက္တစ္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏုိင္ငံဟု နာမည္ေျပာင္းလဲထား သည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအစိုးရ က ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၂၀၀ ခန္႔အား ေဗြေဆာ္ဦး လႊတ္ေပးလုိက္သည္။ ယင္းႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၀၀ ခန္႔တြင္ အစိုးရေဝဖန္ေရးသမားႏွင့္ စြယ္စုံရ ဟာသအႏုပညာရွင္ ဇာဂနာ ေခၚ ဦးသူရလည္းပါဝင္လာသည္။ ၎သည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ဧရာဝတီတုိင္းေဒသသုိ႔ က်ေရာက္ခဲ့ေသာ နာဂစ္ ဆုိက္ကလုန္း မုန္တုိင္းေၾကာင့္ အုိးမဲ့ အိမ္မ့ဲျဖစ္သူ ဒုကၡသည္ေပါင္းမ်ားစြာကုိ ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထုိစဥ္က စစ္အစုိးရအေပၚ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဝဖန္ေျပာဆုိခဲ့သည္။ သုိ႔အတြက္ေၾကာင့္ ၅ လခန္႔အၾကာတြင္ ၎ကုိအစိုးရက ျပည္သူမ်ားအတြင္း မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္မႈျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၅၉ ႏွစ္ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။
ႏုိင္ငံတကာမွ တက္ၾကြစြာလႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ နယူးေယာက္အေျခစုိက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ (HRW) တုိ႔က ျမန္မာအစုိးရ၏ ကနဦးအက်ဥ္းသားမ်ား လႊတ္ေပးမႈအေပၚ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳ ႀကိဳဆုိခဲ့ၾကသည့္တုိင္ က်န္ရွိေနေသာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေဝဖန္မႈမ်ားကား ဆက္လက္ထြက္ ေပၚေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။
"လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ မိသားစုေတြအတြက္ေတာ့ အခုလုိ လႊတ္ေပးလုိက္မႈဟာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အဆင့္တစ္ခုလုိ႔ ေျပာရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ႀကီးမားတဲ့ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အရ ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အစိုးရအာဏာပုိင္ေတြအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ အားလုံးကုိ ျခြင္းခ်က္မရွိ လႊတ္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္" ဟု HRW အဖြဲ႕၏ အာရွေရးရာ ဒုတိယဒါရုိက္တာ Elaine Pearson က IPS သတင္းဌာနသုိ႔ေျပာၾကားသည္။
"တကယ္တမ္းေျပာၾကစတမ္းဆုိရင္ ဒါဟာ အင္မတန္ေသးငယ္တဲ့အဆင့္တစ္ခုပါပဲ။ အဲဒီ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြဆုိတာ စစ္တပ္အတြက္ ႏုိင္ငံေရးကစားဖုိ႔ ဓားစားခံေတြ မဟုတ္သလုိ အေလွ်ာ့အတင္းလုပ္ဖုိ႔ အေလးျပားေတြလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ သူတုိ႔အားလုံးဟာ မတရား အက်ဥ္းခ် ခံခဲ့ၾကရတာပါ"
ဘန္ေကာက္အေျခစုိက္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား ရုပ္ရွင္ရုိက္ကူးေရးသမားတစ္ဦးျဖစ္ေသာ Jeanne Marie Hallacy တင္ဆက္သည့္ "Into the Current" အမည္ရ မွတ္တမ္းတင္ဇာတ္လမ္းတြင္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အထိ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္လက္ေအာက္သုိ႔ေရာက္ရွိခဲ့ေသာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံတြင္းမွ အဆုိပါ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအခ်ိဳ႕၏ ဘဝအေၾကာင္းကုိ သရုပ္ေဖာ္ထားသလုိ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ လူမႈေရး အေျခအေနအရပ္ရပ္ကုိလည္း ေဖာ္က်ဴးထားသည္။
"ဒီဇာတ္ကားရဲ႕ အဓိကစိန္ေခၚမႈကေတာ့ ကၽြန္မတုိ႔မွတ္မိသမွ်အေတြ႕အႀကံဳေတြအေပၚ အမွီျပဳရမယ္ဆုိတာ ကၽြန္မတို႔ သိထားတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ ပါပဲ" ဟု Jeanne Marie Hallacy က IPS ႏွင့္ ျပဳလုပ္ေသာ အင္တာဗ်ဴးတြင္ ေျပာၾကားသည္။
"အက်ဥ္းခ်ခံရတဲ့ သူေတြေထာင္ထဲမွာ သူတို႔ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ အင္မတန္နက္နက္နဲတဲ့ စိတ္ခံစားခ်က္နဲ႔ စိတ္လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳးေတြ ျပန္လည္ ျဖစ္ေပၚ ေစလာမယ့္ နည္းလမ္းရွာရတာဟာ ကၽြန္မတို႔အတြက္ စိန္ေခၚမႈႀကီးတစ္ခုျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ တကယ္ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရတာကုိ လက္ေတြ႕က်က် မ်က္ျမင္ ေတြ႕ရတာမ်ိဳး မပါဘဲလုပ္ရတာမို႔ပါ" ဟု သူမက ရွင္းျပသည္။ သုိ႔ေသာ္ ယခုလုိ လက္ေတြ႕မ်က္ျမင္ အေတြ႕အႀကံဳမ်ား နည္းပါးစြာျဖင့္ ရုိက္ကူးခဲ့မႈကပင္ Into the Current ဇာတ္လမ္း၌ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္ေသာ၊ ထိတ္လန္႔စရာေကာင္းေသာ သေဘာသဘာဝမ်ားကုိ ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ ယင္းဇာတ္ကားကုိ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ား ထုတ္ျပန္ေသာ ေၾကညာခ်က္အေပၚမူတည္၍ရုိက္ကူးခဲ့ရာ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္ေသာ စစ္အစိုးရ၏ ႏုိင္ငံေရး အၾကမ္းဖက္မႈမွာ ေပၚလြင္ လွသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ အက်ဥ္းေထာင္အသီးသီးတြင္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရေသာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားအနက္ ကုိသက္မွဴး ဆုိသူလည္း ပါဝင္ခဲ့သည္။ ၎သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံလုံး ဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္(ABFSU) ၌ အဖြဲ႕ဝင္ ျဖစ္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၇ ႏွစ္ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ခံခဲ့ရသည္။ အဆုိပါ ABFSU သည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ဒီမုိကေရစီေရး လူထုအုံၾကြမႈႀကီး ျဖစ္ေပၚေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္ခဲ့သည့္ အဖြဲ႕တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။
"ေထာင္ထဲမွာတုန္းက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕အနာဂတ္ ဘာျဖစ္လာမလဲဆုိတာမသိၾကဘူး။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဒီေထာင္ထဲကေန အေသထြက္ ရမလား၊ အရွင္ထြက္ခြင့္ ရမလား ဆုိတာမသိဘူး" ဟု ကုိသက္မူးက၎၏ အေတြ႕အႀကံဳကုိ ေျပာျပသည္။ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအမ်ားစုအတြက္ တစ္ေန႔လွ်င္ ရုပ္ပုိင္း ဆုိင္ရာသာမက စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာပါ ျပစ္ဒဏ္ေပးရန္ ေထာင္တြင္းအမိန္႔ထုတ္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္ဟု ဆုိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဒါရုိက္တာJeanne Marie ၏ Into the Current အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းမွ ကူညီပံ့ပုိးေပးခဲ့ၾကေသာ သတင္းစာဆရာမ်ားသည္လည္း ျပင္းထန္ေသာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားႏွင့္ ေန႔စဥ္ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ၾကရသည္။
"သတင္းစာဆရာေတြနဲ႔ မီဒီယာေတြအတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ရပ္တည္လုပ္ကုိင္ဖုိ႔ဆုိတာ အင္မတန္ခက္ခဲတဲ့ အလုပ္တစ္ခုပါပဲ" ဟု ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းမွစ၍ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ ျပည္ဝင္ခြင့္ဗီဇာ မရရိွခဲ့ေသာ ဒါရုိက္တာ Jeanne Marie ကဆုိသည္။ "သတင္းတစ္ပုဒ္ေရးမိတဲ့အတြက္ ေထာင္ဒဏ္ ၆၅ ႏွစ္ထိ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ခံလုိက္ရတဲ့ ျမန္မာသတင္းစာဆရာေတြ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အဲဒီလုိ အဖမ္းခံလုိက္ရတဲ့ သတင္းစာဆရာေတြ အေပၚ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္တဲ့ သတင္းေတြလည္း ကၽြန္မတုိ႔ ရထားပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ ေျမေအာက္သတင္းကြန္ယက္အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြရရွိဖုိ႔ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံၾကရတာပါ"
အဆုိပါ အေၾကာင္းတရားေၾကာင့္ Jeanne Marie ၏ Into the Current ဇာတ္လမ္းတြင္ ၁၉၉၀ ျပည္ႏွစ္အတြင္း သူမရုိက္ကူးခဲ့ေသာ ပုံရိပ္မ်ားကုိ အမ်ားဆုံး အသုံးျပဳထားရသည္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ျမင္ကြင္းမ်ားကုိမူ လွ်ိဳ႕ဝွက္စြာရုိက္ကူး ရယူထားေသာ မွတ္တမ္းမ်ား၊ ပုဂၢိဳလ္ေရး ေၾကညာခ်က္မ်ား၊ မိသားစုဝင္မ်ား၏ ဓာတ္ပုံမ်ား၊ စာမ်ားႏွင့္ ဖမ္းဆီးအက်ဥ္းခ်ခံခဲ့ဖူးသူ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ကုိယ္တုိင္သီဆုိထားေသာ သီခ်င္းမ်ားကုိ ထည့္သြင္းထားသည္။ "လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕ ဇာတ္လမ္းေတြကုိ လူေတြကျပန္ေျပာျပတဲ့ ပုံစံမ်ိဳးေတြ ပါတယ္။ ဖခင္ သုိ႔မဟုတ္ မိခင္ ျဖစ္သူေတြ၊ သုိမဟုတ္ ညီအကို ေမာင္ႏွေတြ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံထားရသူေတြပါပဲ"
"တကယ္ေတာ့ ကိန္းဂဏန္းေတြေၾကာင့္ အူေၾကာင္ေၾကာင္ျဖစ္ေနရတာပါ" ဟု သူမက အေသးစိတ္ရွင္းျပရန္ အစခ်ီလုိက္သည္။ "တကယ္လုိ႔ ရွင္တုိ႔အေနနဲ႔ စာရင္းဇယားေပၚက ကိန္းဂဏန္းေတြကုိ ကုိးကားၿပီး ေျပာေနၾကမယ္ဆုိရင္ အမ်ားစုအတြက္ ဘာမွအဓိပၸာယ္မရွိပါဘူး။ တကယ္လုိ႔ ရွင္တို႔ အေနနဲ႔ သူရဲေကာင္းေတြျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အနည္းငယ္နဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ရဲစြမ္းသတၱိအေပၚ အေလးအနက္ အာရုံစုိက္ၾကဖုိ႔ႀကိဳးစားမယ္ဆုိရင္ က်န္တဲ့သူ အားလုံးကုိ ကိုယ္စားျပဳေျပာ ဆုိရာ ေရာက္ပါတယ္" ဟု သူမကဆုိသည္။
Into the Current ဇာတ္ကားတြင္ ပါဝင္ေသာ ျမန္မာႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အခန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အႏုတ္လကၡဏာေဆာင္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ သုိ႔ေသာ္ဇာတ္ကားတစ္ကားလုံး အဆုိးျမင္သည့္သေဘာမ်ိဳး အျပည့္အဝ လႊမ္းၿခံဳထားျခင္းေတာ့ မရွိေပ။ ေနာက္ဆုံးခန္းတြင္ ဇာတ္ေဆာင္ ဘုိၾကည္ (ယခင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း၊ လက္ရွိထုိင္းႏုိင္ငံတြင္ အေျခစုိက္ေနထုိင္ေနသူ) အေနျဖင့္ သူ၏ဇနီးႏွင့္ သမီးျဖစ္သူတုိ႔ႏွင့္ ျပန္လည္ ဆုံဆည္းခြင့္ ရရွိပုံကုိ ရုိက္ကူးထားသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား၏ မိသားစုမ်ားအေနျဖင့္ ပုံမွန္ဘဝမ်ိဳး ျပန္လည္မရရွိေသးသည့္တုိင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီမုိကေရစီေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပုိင္း ေကာင္းမြန္ေသာအနာဂတ္တစ္ခု ထြက္ေပၚ လာႏုိင္ေျခရွိ သည္ဟူေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ိဳးေတာ့ ရွိေနၿပီျဖစ္သည္။
"အစုိးရသစ္ရဲ႕ ျပႆနာက သူရဲ႕ဗ်ဴရုိကေရစီယႏၱရားက အင္မတန္ေႏွးေကြးေလးလံၿပီး အရည္အေသြး မရွိေသးတာပါပဲ။ သူတုိ႔ ေျပာင္းလဲလာမယ့္ အခ်ိန္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေစာင့္ေနၾကပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ သူတုိ႔ေျပာင္းလဲၿပီဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အားလုံး ျမန္မာျပည္ ျပန္သြားခ်င္ၾကမွာပါပဲ" ဟု ကုိသက္မွဴးက ရွင္းျပသည္။
မစၥ Elanie Pearson ကမူ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသတြင္ ဒုတိယအႀကီးဆုံးအဆင့္ရွိေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ခရီးရွည္ႀကီးႏွင္ရဦးမည္ဟု ရႈျမင္သည္။ "ကမာၻေပၚမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အဆုိးရြားဆုံး အေျခအေနမွာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေတြထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ပါဝင္ပါတယ္။ လက္ရွိ အစုိးရသစ္ အေနနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ႀကိဳးစား လုပ္ကုိင္ေနတာမ်ိဳး ကၽြန္မတုိ႔မေတြ႕ရေသးပါဘူး" ဟု သူမက ဆုိသည္။
Into the Current တြင္ ထပ္လဲလဲရည္ညႊန္းေဖာ္ျပထားသည့္ ဇာတ္သရုပ္လည္းျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အရုိးရွင္းဆုံးေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ သူမ၏ ဒီမုိကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးတြက္ အၾကမ္းမဖက္ေသာ နည္းလမ္းျဖင့္ ရုန္းကန္လႈပ္ရွားမႈမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ "ဇာတ္လမ္းထဲမွာ အဓိကေပးထားတဲ့ Message ကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အတုိက္အခံေတြရဲ႕လမ္းစဥ္က အၾကမ္းမဖက္ေသာ လမ္းစဥ္ ျဖစ္တယ္ ဆုိတဲ့အခ်က္ပါပဲ" ဟု ဒါရုိက္တာ Jeanne Marie ကဆုိသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ တစ္ႀကိမ္တစ္ခါမွ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်မခံခဲ့ဖူးေသာ္လည္း ႏွစ္ေပါင္း ၂၁ ႏွစ္တြင္ ၁၅ ႏွစ္တာၾကာမွ် ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ ထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရသူျဖစ္သည္။ ယင္းကိစၥသည္ပင္ ႏုိင္ငံေရးသမား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနျဖင့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးအမ်ားစုအၾကား ဖိႏွိပ္ ခ်ဳပ္ျခယ္မႈမ်ားကုိ တြန္းလွန္ေသာ အတုိက္အခံအင္အားစု၏ ျပယုဂ္တစ္ခု ျဖစ္ေစခဲ့သည္။
"ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၀၀ ေက်ာ္ကို လြတ္ေျမာက္ခြင့္ေပးလုိက္တာကုိ ကၽြန္မတုိ႔ ေတြ႕ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ထပ္ ၁၈၀၀ ေက်ာ္ လြတ္ေျမာက္ဖုိ႔ က်န္ေနပါေသးတယ္။ အဲဒီလုိ က်န္ရွိေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြဟာ အစိုးရကုိ ေဝဖန္ျပစ္တင္မိလုိ႔၊ အျငင္းပြားစရာ ေဆာင္းပါးေတြ ေရးသားမိလုိ႔၊ ဆႏၵျပမႈေတြမွာပါဝင္မိလုိ႔ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔တေတြဟာ ေထာင္ထဲမွာ ရွိမေနသင့္ပါဘူး။ သူတုိ႔ေတြဟာ ျမန္မာလူ႔အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာ ပါဝင္ပတ္သက္ ခြင့္ရရွိသင့္တဲ့သူေတြပါ" ဟု မစၥ Elanie Pearson က နိဂုံးခ်ဳပ္ေျပာဆုိသည္။
