ကမၻာႀကီး၏အေႂကြးရွင္
တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ကမၻာ့စီးပြားေရးဒုတိယေနရာ၊ ဖြံ ့ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံေတြကို ကမၻာ့ဘဏ္ထက္ ေငြပိုေခ်းႏုိင္သည့္ ေႂကြးရွင္၊ အေမရိကန္ရဲ႕ အေရးႀကီးသည့္ေႂကြးရွင္ ျဖစ္လာသည္။ အေမရိကန္က ၁ ေဒၚလာသံုးတိုင္း ျပား ၄၀ ေႂကြးတင္ေနၿပီး အတိုးေငြအမ်ားစုကို ေႂကြးရွင္တ႐ုတ္အား ေပးေနရသည္။ အေမရိကန္၏ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ ေဒၚလာ ၁.၃ ထရီလီယံကို တ႐ုတ္ ၀ယ္ထားသည္။ အေမရိကန္က သူ၏ၿမီစားေနရာကို တ႐ုတ္ဆီ လႊဲလိုက္ရၿပီး သူကေတာ့ ၿမီရွင္ျဖစ္ေနရၿပီ။ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးတြင္ ေႂကြးရွင္အျဖစ္ႏွင့္ တ႐ုတ္ဘက္မွ ဖိအားေပးလာဖြယ္ရာ ရွိေနသည္။ တ႐ုတ္သည္ ႏိုင္ငံျခားအရံေငြ ေဒၚလာဘီလီယံ ၃ သန္းေက်ာ္ စုေဆာင္းထားႏိုင္သည္။ ၂၀၁၀ မွာ တ႐ုတ္စီးပြားေရးတိုးတက္မႈက တကမၻာလံုး၏ ငါးပံုတပံုနီးပါး ရွိခဲ့ေၾကာင္း IMF က ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ႏွစ္စဥ္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း၀န္းက်င္ တိုးတက္ေနသည္မို႔ စီးပြားေရးမဟာ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ ျဖစ္လာေတာ့ မည္ဟု ကၽြမ္းက်င္ သူမ်ားက ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။ ဓနအင္အား ႀကီးထြားမႈႏွင့္အတူ ႏုိင္ငံေရးၾသဇာ ခ်ဲ႕ထြင္ရန္လည္း ႀကိဳးပမ္းလာသည္။
တ႐ုတ္ျပည္ေကာင္းစားေရး၀ါဒ
တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသက္တမ္း အႏွစ္ ၉၀ ျပည့္ၿပီ။ ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရက စီးပြားေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ေပးထားၿပီး ႏုိင္ငံကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည္။ တ႐ုတ္စီးပြားေရးမူ၀ါဒသည္ အေမရိကန္၊ ဥေရာပ အေနာက္အုပ္စုတို႔ႏွင့္မတူ။ လက္၀ဲလား လက္ယာလား၊ အာဏာရွင္လား ဒီမိုကေရစီလား၊ လူ႔အခြင့္ေရးရွိမရွိ၊ အဂတိလိုက္စားမႈကင္းမကင္း၊ အလုပ္သမားဥပေဒေတြ ေကာင္း မေကာင္း စသည့္အခ်က္မ်ားကို ထည့္မတြက္ပါ။ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးကို ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမျပဳပါ။ တ႐ုတ္ျပည္ေကာင္းစားေရး၀ါဒအရ ကိုယ့္အတြက္ အျမတ္အစြန္းရလွ်င္ ဘယ္သူႏွင့္မဆိုလုပ္မည္၊ မရလွ်င္လည္း ဘာကိုမွ ငဲ့ကြက္ေနမည္မဟုတ္။ ထို႔ေၾကာင့့္ မည္သူေတြ မည္သို႔ေ၀ဖန္ေနပါေစ ႏိုင္ငံတကာမွ ျပစ္ဒဏ္ခတ္ထားသည့္ အာဖရိကမွ ဇင္ဘာေဘြႏွင့္ ဆူဒန္၊ အာရွမွ ျမန္မာလို ႏိုင္ငံမ်ိဳးႏွင့္ လုပ္သည္။ အေမရိကန္ အိမ္ေနာက္ေဖးေစ်းကြက္ လက္တင္အေမရိကႏွင့္ ကာေရဘီယံေဒသထဲထိ စီးပြားေရးခ်ဲ႕ထြင္သည္။
စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္ ရွာပံုေတာ္
စီးပြားေရးပညာသီအုိရီအရ တ႐ုတ္တြင္ လူအင္အား၊ ေျမအက်ယ္အ၀န္း၊ ဓနအင္အား၊ နည္းပညာေတြ အလံုအေလာက္ ရွိသည္။ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးယႏၱရားႀကီး ေမာင္းႏွင္ေရးအတြက္ ပံုမွန္ လိုအပ္ေနသည္က ေလာင္စာစြမ္းအင္ လံုၿခံဳေရးပင္။ သယံဇာတ ျပင္ပ ထြက္ရွာေရးဗ်ဴဟာ အရ ေက်ာက္မီးေသြး၊ ေရနံ၊ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕၊ တြင္းထြက္ဓါတ္သတၱဳမ်ိဳးစံုတို႔ကို ကမၻာပတ္၍ ရွာသည္။ ေရနံႏွင့္ တြင္းထြက္ႂကြယ္၀သည့္ အာဖရိက ေနရာေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို ေျခဆန္႔ထားၿပီးၿပီ။ ဇင္ဘာေဘြမွ တြင္းထြက္ဓါတ္သတၱဳ၊ ႏွစ္ျခမ္းကြဲ ေတာင္ပိုင္းဆူဒန္မွ ေရနံသိုက္၊ အေမရိကန္မထိရဲသည့္ အီရန္မွ ေရနံ၊ သယံဇာတ ႂကြယ္၀သည့္ အိမ္နီးခ်င္း ျမန္မာတို႔သည္ တ႐ုတ္အတြက္ စြမ္းအင္ေထာက္ပံ့ေရး ႏိုင္ငံမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏွင့္အတူ ျပည္ပမွ တင္သြင္းသည့္ေလာင္စာ လက္ရွိ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ လာမည့္ ၂၀၁၅ တြင္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း မီွခိုရန္ ရွိေနသည္။
ေဖာင္စီးရင္း ေရမငတ္ပါေစႏွင့္
ျမန္မာတြင္ ဓါတ္ေငြ႕သိုက္ ၂.၅၄ ထရီလီယံ ကုဗမီတာခန္႔ ရွိႏိုင္သည္။ တ႐ုတ္ရွိ လက္က်န္ဓါတ္ေငြ႕သိုက္ႏွင့္္ ပမာဏတူနီးပါး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မက္ေလာက္စရာ ျဖစ္ေနသည္။ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္အတြက္လည္း ဧရာ၀တီႏွင့္ သံလြင္ျမစ္ေပၚတြင္ ဆည္မ်ားေဆာက္၍ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္ယူႏုိင္သည္။ ေလာင္စာစြမ္းအင္သာမက ကၽြန္းႏွင့္ သစ္မာ၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ၊ ဓါတ္သတၱဳ၊ ကုန္ၾကမ္းမ်ဳိးစံု ေပါေခ်ာင္ေကာင္းရႏုိင္၍ တ႐ုတ္အတြက္ ရတနာသိုက္ ေတြ႕ထားသလိုပင္။ တ႐ုတ္သည္ ကုမၸဏီေပါင္း ၁၇၀၊ ေဒၚလာ ၁၂.၃ ဘီလီယံျဖင့္ ျမန္မာတြင္ အႀကီးမားဆံုး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ ျဖစ္ေနသည္။ တ႐ုတ္ထုတ္ကုန္ေစ်းကြက္အတြက္ အေရးပါသည့္ အက်ယ္အ၀န္းႏွင့္ လူဦးေရလည္း ျမန္မာတြင္ ရွိေနသည္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ ေမလခရီးစဥ္တြင္ တ႐ုတ္အစိုးရထံမွ ေငြေခ်းငွားျခင္းအပါအ၀င္ စီးပြားေရးသေဘာတူညီခ်က္ မ်ားစြာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ သည္။ ျမန္မာမွ ရႏိုင္ေသာ ေရရွည္အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို ရည္ေမွ်ာ္၍ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ၀မ္က်ားေဘာင္က မဟာဗ်ဴဟာမိတ္ေဆြအျဖစ္ ေျပာခဲ့ျခင္းျဖစ္မည္။
မဟာဗ်ဴဟာလမ္းဆံုေပၚက ရြာ
ကုန္းေျမႏွင့္ပင္လယ္ ပထ၀ီအားသာမႈက တ႐ုတ္ကို စီးပြားေရးႏွင့္ စစ္ေရး ဒုတိယႏိုင္ငံအျဖစ္ တြန္းပို႔ေပးခဲ့သည္။ ဗဟိုအာရွတြင္ တည္ရွိၿပီး ႀကီးမားျပန္႔ကားေသာ ကုန္းပိုင္းႏွင့္ ကမ္း႐ိုးတန္းေရမိုင္ ၉၀၀၀ ေက်ာ္ အေရွ႕တ႐ုတ္ပင္လယ္၊ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကို ပိုင္ထားသည္။ ယူနန္ျပည္နယ္မွ ျမန္မာကိုျဖတ္၍ အိႏၵိယသမုဒၵရာကို စိုးမိုးခ်င္သည္။ အေမရိကန္လို သမုဒၵရာ ၂ ခု ပိုင္ဆိုင္ခ်င္ေနသည္။ တ႐ုတ္အတြက္ ျမန္မာသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၊ ေတာင္အာရွ၊ ဥေရာပ၊ အာဖရိကတို႔ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရး လမ္းဆံုလမ္းခြ ျဖစ္ေနသည္။ ျမန္မာကိုျဖတ္၍ ကုန္စည္မ်ား တင္ပို႔ႏိုင္လွ်င္ မလကၠာေရလက္ၾကားကို သံုးရန္မလို၊ ကီလိုမီတာ ၃၀၀၀ ခရီးက်ဳံ႕သြားမည္။ အာဖရိကႏွင့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွ ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႕ကို ျမန္မာမွတဆင့္ သယ္ယူႏိုင္မည္။ ေမလခရီးစဥ္အတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေက်ာက္ျဖဴမွ ယူနန္ျပည္နယ္၊ ေရႊလီအထိ မိုင္ ၅၀၀ ေက်ာ္ ခရီးကို ၃ ႏွစ္အၿပီး ရထားလမ္းေဖါက္လုပ္ရန္ သေဘာတူထားသည္။ ေက်ာက္ျဖဴမွ ေရႊလီ ဓါတ္ေငြ႕ပိုက္လိုင္းကိုလည္း ၂၀၁၃ ၿပီးစီးေအာင္ သြယ္တန္းမည္။ ေက်ာက္ျဖဴေရနက္ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ ေက်ာက္ျဖဴ-ေရႊလီ ရထားလမ္းသည္ တ႐ုတ္ကုန္သြယ္ေရးအတြက္ အျမတ္အစြန္းမ်ားစြာ ရွာေပးႏုိင္သည္။ တ႐ုတ္၏ ေလာင္ စာေထာက္ပို႔လမ္းေၾကာင္း အတြက္ ပါကစၥတန္ႏွင့္ ျမန္မာက ေျခကုတ္စခန္းေတြ ျဖစ္ေနသည္။ တ႐ုတ္၏ စြမ္းအင္လံုၿခံဳေရးမူ၀ါဒအရ ပါကစၥတန္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရးထက္ ျမန္မာႏွင့္ ဆက္ဆံေရးက ပို၍ အေရးပါေနသည္။
အာရွနဂါး ပုလဲကံုးဗ်ဴဟာ
အေနာက္ကမာၻျခမ္းကို အေမရိကန္ႀကီးစိုးခဲ့သလို အေရွ႕ကမာၻျခမ္းအမ်ားစုကို တ႐ုတ္က ႀကီးစိုးႏုိင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနသည္။ ဗဟိုအာရွ၊ အိႏိၵယပင္လယ္၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၊ အေနာက္ဖက္ပစိဖိတ္တို႔တြင္ ႏုိင္ငံေရး၊ စစ္ေရး၊ စီးပြားေရးအရ တ႐ုတ္ၾသဇာ ခ်ဲ႕ထြင္လာသည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ တ႐ုတ္စစ္သံုးစရိတ္ ေဒၚလာ ၁၅၀ ဘီလီယံအထက္ ရွိႏိုင္ေၾကာင္း စစ္ေရးေလ့လာသူေတြ သံုးသပ္သည္။ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ဗီယက္နမ္၊ မေလးရွား၊ စကၤာပူ၊ ၾသစေၾတးလ်တို႔က ေရတပ္ေလတပ္ ကာကြယ္ေရးတိုးခ်ဲ႕မႈ လုပ္ခဲ့သည္။ စစ္ေရးအရ တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယ-အေနာက္အုပ္စုအၾကား အားၿပိဳင္မႈတြင္ ျမန္မာသည္ မဟာဗ်ဴဟာေဒသ ျဖစ္ေနသည္။ အကယ္၍ မလကၠာေရလက္ၾကား ပိတ္ဆို႔ခံရေသာ္ ျမန္မာေရပိုင္နက္ကို ေျခကုတ္ ယူကာ ေနာက္ေဖးေပါက္ ျဖတ္လမ္းအျဖစ္ သံုးႏုိင္သည္။ တ႐ုတ္၏ အိႏၵိယသမုဒၵရာထိန္းခ်ဳပ္ေရး ပုလဲကံုးဗ်ဴဟာ (တ႐ုတ္ျပည္မမွ ပါရွန္းပင္လယ္ေကြ႕တေလွ်ာက္ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာအရ ပူးတြဲျခင္းႏွင့္ ဆိပ္ကမ္းတည္ေဆာက္ျခင္း) တြင္ ျမန္မာသည္ တစ္စိတ္တစ္ေဒသျဖစ္သည္။
ကၽြဲႏွစ္ေကာင္ၾကားက ေျမဇာပင္မျဖစ္ေစရ
တ႐ုတ္လူဦးေရ သန္းေပါင္း ၁၃၀၀ ႏွင့္ အိႏၵိယလူဦးေရ သန္းေပါင္း ၁၂၀၀ အာရွ၏ ႀကီးႏွစ္ႀကီးၾကားထဲတြင္ ျမန္မာလူဦးေရ သန္း ၆၀ ခန္႔က ၾကားညႇပ္ေနသည္။ ျမန္မာက တ႐ုတ္တစ္ႏုိင္ငံတည္း မဟာမိတ္မူကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်င့္သံုးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ထိန္းညႇိသည့္သေဘာျဖင့္ ေက်ာက္ျဖဴဆိပ္ကမ္းကို တ႐ုတ္သို႔ေပးသလို စစ္ေတြဆိပ္ကမ္းကို အိႏၵိယသို႔ ေပးထားသည္။ ယခု သမတဦးသိန္းစိန္က ေဒၚလာ ၃.၆ ဘီလီယံတန္ ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္း ရပ္တံ့လိုက္ေသာအခါ ထမင္းလုတ္ ပုတ္ခ်ခံရသလို တ႐ုတ္ခံစားလိုက္ရသည္။ သို႔ေသာ္ မိတ္ပ်က္ရေလာက္ေအာင္ေတာ့ မျဖစ္၊ အစားထိုးေပးျခင္းျဖင့္ ေျဖ သိမ့္ေပးႏုိင္သည္။ ျမန္မာအတြက္လည္း တစ္ႏုိင္ငံတည္း မဟာမိတ္မူမွ အေမရိကန္၊ ဥေရာပ၊ အေနာက္အုပ္စုတို႔ႏွင့္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ဆက္ဆံႏုိင္ေၾကာင္း အခ်က္ျပလိုက္ရာေရာက္သည္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန က ျမန္မာအစိုးရတြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုသူမ်ား ပါရွိေၾကာင္းႏွင့္ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ သည့္ အလားအလာျမင္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုလာသည္။ ဒီမိုကရက္တစ္ကမာၻက ျမန္မာအေပၚ အျပဳသေဘာေဆာင္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ျပည္သူ႔ဆႏၵအား အေလးထားခဲ့သည့္ သမတဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ ျပည္သူတို႔ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကသည္။ ျမစ္ဆံုေအာင္ပြဲသည္ ဒီမိုကေရစီဘက္အေရြ႕၏ ေကာင္းက်ိဳးတစ္ခုဟုေျပာလွ်င္ ရႏုိင္သည္။
ၿပိဳင္တူတြန္းလွ်င္ ေရြ႕ႏိုင္ပါသည္
ကမၻာေက်ာ္ တ႐ုတ္စစ္သူႀကီး ဆြန္ဇူးက စစ္မတိုက္ဘဲ အႏိုင္ရေအာင္ တိုက္ႏိုင္ျခင္းဟာ အေကာင္းဆံုး စစ္ဗ်ဴဟာဟု ေျပာခဲ့သည္။ အေမရိကန္ပင္ မကင္းႏုိင္ေသာ တ႐ုတ္ကို မိမိတို႔က မ်က္ကန္းမ်ဳိးခ်စ္စိတ္ျဖင့္ ယွဥ္၍မရပါ။ သံုးတတ္လွ်င္ေဆး၊ မသံုးတတ္လွ်င္ေဘးမို႔ ခ်စ္ၾကည္ေရးလည္းမပ်က္၊ ႏုိင္ငံအတြက္လည္း အက်ဳိးရွိေအာင္ ဦးေႏွာက္ႀကီးႀကီးျဖင့္ စဥ္းစားရပါမည္။ ဘံုအက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ယွဥ္လွ်င္ သေဘာထားကြဲသူတို႔အၾကား ႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္အေျခခံျဖင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေၾကာင္း ျမစ္ဆံုေအာင္ပြဲက သက္ေသခံေနသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ အစိုးရႏွင့္ အတိုက္အခံတို႔အၾကား ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေျဖရွင္းရန္ ဘုံသေဘာတူညီခ်က္ ရႏိုင္သည္။ ရန္ဘက္အျမင္ေဖ်ာက္၍ အျပန္အလွန္ အသိအမွတ္ျပဳသည့္ ၿပိဳင္ဘက္အျဖစ္ အျမင္ေျပာင္းၾကည့္ႏုိင္လွ်င္ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလမ္း ပြင့္သြားမည္။ ဤအပိုင္းကို အတြင္းစည္းဟု တင္စားခ်င္သည္။ တ႐ုတ္၏ လႊမ္းမိုးမႈကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ထိန္းညႇိရန္အတြက္ အျပဳသေဘာေဆာင္လာေသာ ဒီမိုကရက္တစ္ကမာၻႏွင့္လည္း မိတ္ဖြဲ႕ရန္ လိုအပ္သည္။ ဤအပိုင္းကို အျပင္စည္းဟု တင္စားခ်င္သည္။ ဒီမိုကေရစီအိုင္ကြန္ျဖစ္ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အတြင္းစည္း၊ အျပင္စည္း ႏွစ္ခုလံုးတြင္ အေရးအပါဆံုးျဖစ္သည္ကို မေမ့ပါႏွင့္။ အတြင္းစည္းႏွင့္ အျပင္စည္းခ်၍ ႏြံထဲ၌ ကၽြံေနေသာ ႏိုင္ငံကို ႏွလံုးသားခ်င္းထပ္ကာ ကၽြႏု္ပ္တို႔ ၿပိဳင္တူတြန္းရပါမည္။ ခ်ဳပ္ေျပာရလွ်င္ ဗ်ဴဟာေျမာက္ လႈပ္ရွားသူတို႔မည္သည္ သစ္တစ္ပင္ခ်င္းစီကို ျမင္ေအာင္ၾကည့္တတ္သလို သစ္ေတာတစ္ခုလံုးကိုလည္း ၿခံဳငံုၾကည့္တတ္ရပါသည္။
*****
ေရးသားသူ.... ႐ိုး႐ိုးလူ(ရုိးမ၃)
တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ကမၻာ့စီးပြားေရးဒုတိယေနရာ၊ ဖြံ ့ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံေတြကို ကမၻာ့ဘဏ္ထက္ ေငြပိုေခ်းႏုိင္သည့္ ေႂကြးရွင္၊ အေမရိကန္ရဲ႕ အေရးႀကီးသည့္ေႂကြးရွင္ ျဖစ္လာသည္။ အေမရိကန္က ၁ ေဒၚလာသံုးတိုင္း ျပား ၄၀ ေႂကြးတင္ေနၿပီး အတိုးေငြအမ်ားစုကို ေႂကြးရွင္တ႐ုတ္အား ေပးေနရသည္။ အေမရိကန္၏ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ ေဒၚလာ ၁.၃ ထရီလီယံကို တ႐ုတ္ ၀ယ္ထားသည္။ အေမရိကန္က သူ၏ၿမီစားေနရာကို တ႐ုတ္ဆီ လႊဲလိုက္ရၿပီး သူကေတာ့ ၿမီရွင္ျဖစ္ေနရၿပီ။ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးတြင္ ေႂကြးရွင္အျဖစ္ႏွင့္ တ႐ုတ္ဘက္မွ ဖိအားေပးလာဖြယ္ရာ ရွိေနသည္။ တ႐ုတ္သည္ ႏိုင္ငံျခားအရံေငြ ေဒၚလာဘီလီယံ ၃ သန္းေက်ာ္ စုေဆာင္းထားႏိုင္သည္။ ၂၀၁၀ မွာ တ႐ုတ္စီးပြားေရးတိုးတက္မႈက တကမၻာလံုး၏ ငါးပံုတပံုနီးပါး ရွိခဲ့ေၾကာင္း IMF က ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ႏွစ္စဥ္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း၀န္းက်င္ တိုးတက္ေနသည္မို႔ စီးပြားေရးမဟာ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ ျဖစ္လာေတာ့ မည္ဟု ကၽြမ္းက်င္ သူမ်ားက ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။ ဓနအင္အား ႀကီးထြားမႈႏွင့္အတူ ႏုိင္ငံေရးၾသဇာ ခ်ဲ႕ထြင္ရန္လည္း ႀကိဳးပမ္းလာသည္။
တ႐ုတ္ျပည္ေကာင္းစားေရး၀ါဒ
တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသက္တမ္း အႏွစ္ ၉၀ ျပည့္ၿပီ။ ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရက စီးပြားေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ေပးထားၿပီး ႏုိင္ငံကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည္။ တ႐ုတ္စီးပြားေရးမူ၀ါဒသည္ အေမရိကန္၊ ဥေရာပ အေနာက္အုပ္စုတို႔ႏွင့္မတူ။ လက္၀ဲလား လက္ယာလား၊ အာဏာရွင္လား ဒီမိုကေရစီလား၊ လူ႔အခြင့္ေရးရွိမရွိ၊ အဂတိလိုက္စားမႈကင္းမကင္း၊ အလုပ္သမားဥပေဒေတြ ေကာင္း မေကာင္း စသည့္အခ်က္မ်ားကို ထည့္မတြက္ပါ။ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးကို ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမျပဳပါ။ တ႐ုတ္ျပည္ေကာင္းစားေရး၀ါဒအရ ကိုယ့္အတြက္ အျမတ္အစြန္းရလွ်င္ ဘယ္သူႏွင့္မဆိုလုပ္မည္၊ မရလွ်င္လည္း ဘာကိုမွ ငဲ့ကြက္ေနမည္မဟုတ္။ ထို႔ေၾကာင့့္ မည္သူေတြ မည္သို႔ေ၀ဖန္ေနပါေစ ႏိုင္ငံတကာမွ ျပစ္ဒဏ္ခတ္ထားသည့္ အာဖရိကမွ ဇင္ဘာေဘြႏွင့္ ဆူဒန္၊ အာရွမွ ျမန္မာလို ႏိုင္ငံမ်ိဳးႏွင့္ လုပ္သည္။ အေမရိကန္ အိမ္ေနာက္ေဖးေစ်းကြက္ လက္တင္အေမရိကႏွင့္ ကာေရဘီယံေဒသထဲထိ စီးပြားေရးခ်ဲ႕ထြင္သည္။
စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္ ရွာပံုေတာ္
စီးပြားေရးပညာသီအုိရီအရ တ႐ုတ္တြင္ လူအင္အား၊ ေျမအက်ယ္အ၀န္း၊ ဓနအင္အား၊ နည္းပညာေတြ အလံုအေလာက္ ရွိသည္။ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးယႏၱရားႀကီး ေမာင္းႏွင္ေရးအတြက္ ပံုမွန္ လိုအပ္ေနသည္က ေလာင္စာစြမ္းအင္ လံုၿခံဳေရးပင္။ သယံဇာတ ျပင္ပ ထြက္ရွာေရးဗ်ဴဟာ အရ ေက်ာက္မီးေသြး၊ ေရနံ၊ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕၊ တြင္းထြက္ဓါတ္သတၱဳမ်ိဳးစံုတို႔ကို ကမၻာပတ္၍ ရွာသည္။ ေရနံႏွင့္ တြင္းထြက္ႂကြယ္၀သည့္ အာဖရိက ေနရာေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို ေျခဆန္႔ထားၿပီးၿပီ။ ဇင္ဘာေဘြမွ တြင္းထြက္ဓါတ္သတၱဳ၊ ႏွစ္ျခမ္းကြဲ ေတာင္ပိုင္းဆူဒန္မွ ေရနံသိုက္၊ အေမရိကန္မထိရဲသည့္ အီရန္မွ ေရနံ၊ သယံဇာတ ႂကြယ္၀သည့္ အိမ္နီးခ်င္း ျမန္မာတို႔သည္ တ႐ုတ္အတြက္ စြမ္းအင္ေထာက္ပံ့ေရး ႏိုင္ငံမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏွင့္အတူ ျပည္ပမွ တင္သြင္းသည့္ေလာင္စာ လက္ရွိ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ လာမည့္ ၂၀၁၅ တြင္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း မီွခိုရန္ ရွိေနသည္။
ေဖာင္စီးရင္း ေရမငတ္ပါေစႏွင့္
ျမန္မာတြင္ ဓါတ္ေငြ႕သိုက္ ၂.၅၄ ထရီလီယံ ကုဗမီတာခန္႔ ရွိႏိုင္သည္။ တ႐ုတ္ရွိ လက္က်န္ဓါတ္ေငြ႕သိုက္ႏွင့္္ ပမာဏတူနီးပါး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မက္ေလာက္စရာ ျဖစ္ေနသည္။ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္အတြက္လည္း ဧရာ၀တီႏွင့္ သံလြင္ျမစ္ေပၚတြင္ ဆည္မ်ားေဆာက္၍ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္ယူႏုိင္သည္။ ေလာင္စာစြမ္းအင္သာမက ကၽြန္းႏွင့္ သစ္မာ၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ၊ ဓါတ္သတၱဳ၊ ကုန္ၾကမ္းမ်ဳိးစံု ေပါေခ်ာင္ေကာင္းရႏုိင္၍ တ႐ုတ္အတြက္ ရတနာသိုက္ ေတြ႕ထားသလိုပင္။ တ႐ုတ္သည္ ကုမၸဏီေပါင္း ၁၇၀၊ ေဒၚလာ ၁၂.၃ ဘီလီယံျဖင့္ ျမန္မာတြင္ အႀကီးမားဆံုး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ ျဖစ္ေနသည္။ တ႐ုတ္ထုတ္ကုန္ေစ်းကြက္အတြက္ အေရးပါသည့္ အက်ယ္အ၀န္းႏွင့္ လူဦးေရလည္း ျမန္မာတြင္ ရွိေနသည္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ ေမလခရီးစဥ္တြင္ တ႐ုတ္အစိုးရထံမွ ေငြေခ်းငွားျခင္းအပါအ၀င္ စီးပြားေရးသေဘာတူညီခ်က္ မ်ားစြာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ သည္။ ျမန္မာမွ ရႏိုင္ေသာ ေရရွည္အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို ရည္ေမွ်ာ္၍ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ၀မ္က်ားေဘာင္က မဟာဗ်ဴဟာမိတ္ေဆြအျဖစ္ ေျပာခဲ့ျခင္းျဖစ္မည္။
မဟာဗ်ဴဟာလမ္းဆံုေပၚက ရြာ
ကုန္းေျမႏွင့္ပင္လယ္ ပထ၀ီအားသာမႈက တ႐ုတ္ကို စီးပြားေရးႏွင့္ စစ္ေရး ဒုတိယႏိုင္ငံအျဖစ္ တြန္းပို႔ေပးခဲ့သည္။ ဗဟိုအာရွတြင္ တည္ရွိၿပီး ႀကီးမားျပန္႔ကားေသာ ကုန္းပိုင္းႏွင့္ ကမ္း႐ိုးတန္းေရမိုင္ ၉၀၀၀ ေက်ာ္ အေရွ႕တ႐ုတ္ပင္လယ္၊ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကို ပိုင္ထားသည္။ ယူနန္ျပည္နယ္မွ ျမန္မာကိုျဖတ္၍ အိႏၵိယသမုဒၵရာကို စိုးမိုးခ်င္သည္။ အေမရိကန္လို သမုဒၵရာ ၂ ခု ပိုင္ဆိုင္ခ်င္ေနသည္။ တ႐ုတ္အတြက္ ျမန္မာသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၊ ေတာင္အာရွ၊ ဥေရာပ၊ အာဖရိကတို႔ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရး လမ္းဆံုလမ္းခြ ျဖစ္ေနသည္။ ျမန္မာကိုျဖတ္၍ ကုန္စည္မ်ား တင္ပို႔ႏိုင္လွ်င္ မလကၠာေရလက္ၾကားကို သံုးရန္မလို၊ ကီလိုမီတာ ၃၀၀၀ ခရီးက်ဳံ႕သြားမည္။ အာဖရိကႏွင့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွ ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႕ကို ျမန္မာမွတဆင့္ သယ္ယူႏိုင္မည္။ ေမလခရီးစဥ္အတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေက်ာက္ျဖဴမွ ယူနန္ျပည္နယ္၊ ေရႊလီအထိ မိုင္ ၅၀၀ ေက်ာ္ ခရီးကို ၃ ႏွစ္အၿပီး ရထားလမ္းေဖါက္လုပ္ရန္ သေဘာတူထားသည္။ ေက်ာက္ျဖဴမွ ေရႊလီ ဓါတ္ေငြ႕ပိုက္လိုင္းကိုလည္း ၂၀၁၃ ၿပီးစီးေအာင္ သြယ္တန္းမည္။ ေက်ာက္ျဖဴေရနက္ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ ေက်ာက္ျဖဴ-ေရႊလီ ရထားလမ္းသည္ တ႐ုတ္ကုန္သြယ္ေရးအတြက္ အျမတ္အစြန္းမ်ားစြာ ရွာေပးႏုိင္သည္။ တ႐ုတ္၏ ေလာင္ စာေထာက္ပို႔လမ္းေၾကာင္း အတြက္ ပါကစၥတန္ႏွင့္ ျမန္မာက ေျခကုတ္စခန္းေတြ ျဖစ္ေနသည္။ တ႐ုတ္၏ စြမ္းအင္လံုၿခံဳေရးမူ၀ါဒအရ ပါကစၥတန္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရးထက္ ျမန္မာႏွင့္ ဆက္ဆံေရးက ပို၍ အေရးပါေနသည္။
အာရွနဂါး ပုလဲကံုးဗ်ဴဟာ
အေနာက္ကမာၻျခမ္းကို အေမရိကန္ႀကီးစိုးခဲ့သလို အေရွ႕ကမာၻျခမ္းအမ်ားစုကို တ႐ုတ္က ႀကီးစိုးႏုိင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနသည္။ ဗဟိုအာရွ၊ အိႏိၵယပင္လယ္၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၊ အေနာက္ဖက္ပစိဖိတ္တို႔တြင္ ႏုိင္ငံေရး၊ စစ္ေရး၊ စီးပြားေရးအရ တ႐ုတ္ၾသဇာ ခ်ဲ႕ထြင္လာသည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ တ႐ုတ္စစ္သံုးစရိတ္ ေဒၚလာ ၁၅၀ ဘီလီယံအထက္ ရွိႏိုင္ေၾကာင္း စစ္ေရးေလ့လာသူေတြ သံုးသပ္သည္။ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ဗီယက္နမ္၊ မေလးရွား၊ စကၤာပူ၊ ၾသစေၾတးလ်တို႔က ေရတပ္ေလတပ္ ကာကြယ္ေရးတိုးခ်ဲ႕မႈ လုပ္ခဲ့သည္။ စစ္ေရးအရ တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယ-အေနာက္အုပ္စုအၾကား အားၿပိဳင္မႈတြင္ ျမန္မာသည္ မဟာဗ်ဴဟာေဒသ ျဖစ္ေနသည္။ အကယ္၍ မလကၠာေရလက္ၾကား ပိတ္ဆို႔ခံရေသာ္ ျမန္မာေရပိုင္နက္ကို ေျခကုတ္ ယူကာ ေနာက္ေဖးေပါက္ ျဖတ္လမ္းအျဖစ္ သံုးႏုိင္သည္။ တ႐ုတ္၏ အိႏၵိယသမုဒၵရာထိန္းခ်ဳပ္ေရး ပုလဲကံုးဗ်ဴဟာ (တ႐ုတ္ျပည္မမွ ပါရွန္းပင္လယ္ေကြ႕တေလွ်ာက္ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာအရ ပူးတြဲျခင္းႏွင့္ ဆိပ္ကမ္းတည္ေဆာက္ျခင္း) တြင္ ျမန္မာသည္ တစ္စိတ္တစ္ေဒသျဖစ္သည္။
ကၽြဲႏွစ္ေကာင္ၾကားက ေျမဇာပင္မျဖစ္ေစရ
တ႐ုတ္လူဦးေရ သန္းေပါင္း ၁၃၀၀ ႏွင့္ အိႏၵိယလူဦးေရ သန္းေပါင္း ၁၂၀၀ အာရွ၏ ႀကီးႏွစ္ႀကီးၾကားထဲတြင္ ျမန္မာလူဦးေရ သန္း ၆၀ ခန္႔က ၾကားညႇပ္ေနသည္။ ျမန္မာက တ႐ုတ္တစ္ႏုိင္ငံတည္း မဟာမိတ္မူကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်င့္သံုးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ထိန္းညႇိသည့္သေဘာျဖင့္ ေက်ာက္ျဖဴဆိပ္ကမ္းကို တ႐ုတ္သို႔ေပးသလို စစ္ေတြဆိပ္ကမ္းကို အိႏၵိယသို႔ ေပးထားသည္။ ယခု သမတဦးသိန္းစိန္က ေဒၚလာ ၃.၆ ဘီလီယံတန္ ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္း ရပ္တံ့လိုက္ေသာအခါ ထမင္းလုတ္ ပုတ္ခ်ခံရသလို တ႐ုတ္ခံစားလိုက္ရသည္။ သို႔ေသာ္ မိတ္ပ်က္ရေလာက္ေအာင္ေတာ့ မျဖစ္၊ အစားထိုးေပးျခင္းျဖင့္ ေျဖ သိမ့္ေပးႏုိင္သည္။ ျမန္မာအတြက္လည္း တစ္ႏုိင္ငံတည္း မဟာမိတ္မူမွ အေမရိကန္၊ ဥေရာပ၊ အေနာက္အုပ္စုတို႔ႏွင့္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ဆက္ဆံႏုိင္ေၾကာင္း အခ်က္ျပလိုက္ရာေရာက္သည္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန က ျမန္မာအစိုးရတြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုသူမ်ား ပါရွိေၾကာင္းႏွင့္ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ သည့္ အလားအလာျမင္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုလာသည္။ ဒီမိုကရက္တစ္ကမာၻက ျမန္မာအေပၚ အျပဳသေဘာေဆာင္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ျပည္သူ႔ဆႏၵအား အေလးထားခဲ့သည့္ သမတဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ ျပည္သူတို႔ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကသည္။ ျမစ္ဆံုေအာင္ပြဲသည္ ဒီမိုကေရစီဘက္အေရြ႕၏ ေကာင္းက်ိဳးတစ္ခုဟုေျပာလွ်င္ ရႏုိင္သည္။
ၿပိဳင္တူတြန္းလွ်င္ ေရြ႕ႏိုင္ပါသည္
ကမၻာေက်ာ္ တ႐ုတ္စစ္သူႀကီး ဆြန္ဇူးက စစ္မတိုက္ဘဲ အႏိုင္ရေအာင္ တိုက္ႏိုင္ျခင္းဟာ အေကာင္းဆံုး စစ္ဗ်ဴဟာဟု ေျပာခဲ့သည္။ အေမရိကန္ပင္ မကင္းႏုိင္ေသာ တ႐ုတ္ကို မိမိတို႔က မ်က္ကန္းမ်ဳိးခ်စ္စိတ္ျဖင့္ ယွဥ္၍မရပါ။ သံုးတတ္လွ်င္ေဆး၊ မသံုးတတ္လွ်င္ေဘးမို႔ ခ်စ္ၾကည္ေရးလည္းမပ်က္၊ ႏုိင္ငံအတြက္လည္း အက်ဳိးရွိေအာင္ ဦးေႏွာက္ႀကီးႀကီးျဖင့္ စဥ္းစားရပါမည္။ ဘံုအက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ယွဥ္လွ်င္ သေဘာထားကြဲသူတို႔အၾကား ႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္အေျခခံျဖင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေၾကာင္း ျမစ္ဆံုေအာင္ပြဲက သက္ေသခံေနသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ အစိုးရႏွင့္ အတိုက္အခံတို႔အၾကား ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေျဖရွင္းရန္ ဘုံသေဘာတူညီခ်က္ ရႏိုင္သည္။ ရန္ဘက္အျမင္ေဖ်ာက္၍ အျပန္အလွန္ အသိအမွတ္ျပဳသည့္ ၿပိဳင္ဘက္အျဖစ္ အျမင္ေျပာင္းၾကည့္ႏုိင္လွ်င္ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလမ္း ပြင့္သြားမည္။ ဤအပိုင္းကို အတြင္းစည္းဟု တင္စားခ်င္သည္။ တ႐ုတ္၏ လႊမ္းမိုးမႈကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ထိန္းညႇိရန္အတြက္ အျပဳသေဘာေဆာင္လာေသာ ဒီမိုကရက္တစ္ကမာၻႏွင့္လည္း မိတ္ဖြဲ႕ရန္ လိုအပ္သည္။ ဤအပိုင္းကို အျပင္စည္းဟု တင္စားခ်င္သည္။ ဒီမိုကေရစီအိုင္ကြန္ျဖစ္ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အတြင္းစည္း၊ အျပင္စည္း ႏွစ္ခုလံုးတြင္ အေရးအပါဆံုးျဖစ္သည္ကို မေမ့ပါႏွင့္။ အတြင္းစည္းႏွင့္ အျပင္စည္းခ်၍ ႏြံထဲ၌ ကၽြံေနေသာ ႏိုင္ငံကို ႏွလံုးသားခ်င္းထပ္ကာ ကၽြႏု္ပ္တို႔ ၿပိဳင္တူတြန္းရပါမည္။ ခ်ဳပ္ေျပာရလွ်င္ ဗ်ဴဟာေျမာက္ လႈပ္ရွားသူတို႔မည္သည္ သစ္တစ္ပင္ခ်င္းစီကို ျမင္ေအာင္ၾကည့္တတ္သလို သစ္ေတာတစ္ခုလံုးကိုလည္း ၿခံဳငံုၾကည့္တတ္ရပါသည္။
*****
ေရးသားသူ.... ႐ိုး႐ိုးလူ(ရုိးမ၃)
