၁၉၃၈ အမ်ိဳးသားေအာင္ပြဲေန႔က်င္းပေနပုံ
၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကိုလိုနီျပဳ အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည့္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ၏ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒ ေပၚထြက္လာသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ႏိုးၾကားတက္ႂကြေသာ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား ဦးေဆာင္ကာ စတင္ သပိတ္ေမွာက္ၾကေတာ့သည္။
ထိုအခါ ျမန္မာျပည္တဝန္းရွိ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ားပါ လိုက္ပါ သပိတ္ေမွာက္ၾကၿပီး ေက်ာင္းသားေတာ္လွန္ေရး တိုက္ပြဲႀကီး ဆင္ႏႊဲၾကေတာ့သည္။
ေက်ာင္းသား သပိတ္ႀကီး စတင္သည့္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ေန႔ကို အမ်ိဳးသား ေအာင္ပြဲေန႔ အျဖစ္ သက္မွတ္ၿပီး ႏွစ္စဥ္ က်င္းပခဲ့ေသာ္လည္း ယခုေနာက္ပိုင္းတြင္ ထိုေန႔ထူး ေန႔ျမတ္ႀကီးက ျမန္မာလူငယ္တို႔ အၾကား မွိန္ေဖ်ာ့ ေပ်ာက္ကြယ္ကာ ႐ံုးပိတ္ရက္တရက္ အျဖစ္သာ က်န္ရိွေတာ့သည္။
၁၉၂၃ ခုႏွစ္၊ ျမန္မာျပည္ ဒိုင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လက္ထက္တြင္ တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒကို လက္ခံႏိုင္ ေလာက္ေအာင္ ျပင္ေပးခဲ့ၿပီး သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ား တည္ေထာင္ ခဲ့ၾကသည့္ အမ်ိဳးသား ေက်ာင္းမ်ားကို အသိအမွတ္ ျပဳကာ အေထာက္အပံ့ ေပးလာခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားတို႔၏ ေအာင္ပြဲကား အံ့မခန္း ျဖစ္ခဲ့သည္ဟု ဆိုရေပ လိမ့္မည္။
ေက်ာင္းသား သပိတ္၏ ရလာဒ္အျဖစ္ တကၠသိုလ္တြင္ ေက်ာင္းသား ကိုယ္စားလွယ္ ေကာင္စီ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ ရခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ပါေမာကၡ ဦးေဖေမာင္တင္က ျမန္မာစာကို အားေပးၿပီး ျမန္မာစာေပ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကို အားထား ေဆာင္ရြက္ခဲ့သျဖင့္ ျမန္မာစာေပ ေလာကကို တေခတ္ဆန္းေစသည့္ စာေရးဆရာႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ဆရာႀကီး သိပၸံေမာင္ဝ၊ ဆရာႀကီးဇဝန၊ ဆရာႀကီးေဇာ္ဂ်ီ၊ ဆရာႀကီးမင္းသုဝဏ္ တို႔ကဲ့သို႔ေသာ စာေရးဆရာမ်ားလည္း တကၠသိုလ္မွ စတင္ေပၚထြက္ ခဲ့သည္။
ထို႔ျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရရန္ ႀကိဳးပမ္းရာတြင္ အေရးႀကီးေသာ အခန္းက႑မွ ပါဝင္ခဲ့သည့္ တမ်ိဳးသားလံုး၏ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံေရး ေလာကတြင္ ခ်န္လွပ္ထား၍ မျဖစ္ႏိုင္ေသာ သခင္ျမ၊ ဦးရာဇတ္ စသည့္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားကိုလည္း ထိုေက်ာင္းသား သပိတ္မွ စတင္သေႏၶတည္ ေမြးဖြားေပး လိုက္သည္ဟု ဆိုရမည္ ျဖစ္သည္။
ဝမ္းနည္းစရာမွာ ေက်ာင္းသားထုက မတရားေသာ အမိန္႔ဥပေဒကို ဆန္႔က်င္ ေတာ္လွန္ရာမွ စတင္အေျခခံ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ေသာ အမ်ဳိးသား ေအာင္ပြဲေန႔ အေၾကာင္းကို ယခုေခတ္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား အမ်ားစုက လံုးဝနီးပါး မသိရွိေတာ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အေျခစိုက္ တကၠသိုလ္ပညာသင္ၾကားဆဲ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူ ၂၅ ဦး၊ ဘြဲ႕ရလူငယ္ ၁၀ ဦး ႏွင့္ အေျခခံပညာအဆင့္အထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့ရသည့္လူငယ္ ၁၀ ဦး စုစုေပါင္း ၄၅ ဦးကို အမ်ဳိးသားေအာင္ပဲြ ေန႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဧရာဝတီ မဂၢဇင္းက ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းခဲ့ရာ တကၠသိုလ္ပညာသင္ၾကားဆဲ လူငယ္ ၅ ဦးႏွင့္ ဘြဲ႕ရ လူငယ္ ၄ ဦးတို႔ကသာ အမ်ဳိးသားေန႔၏ အဓိပၸာယ္ကို သိရွိၿပီး က်န္လူငယ္မ်ားမွာ လုံး၀ မသိရွိေတာ့ေၾကာင္း ေျဖၾကားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
“တကၠသို္လ္မွာ အမ်ဳိးသားေန႔ အထိမ္းအမွတ္ပြဲ က်င္းပတာေတြေတာ့ မရွိေတာ့ဘူး။ တကယ္ဆိုရင္ လုပ္သင့္တယ္။ အဂၤလိပ္အစိုးရကို ပထမဆုံး စတင္ေတာ္လွန္ခဲ့တာ ေက်ာင္းသားေတြပဲ။ ေအာင္လည္း ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္။ အဂၤလိပ္အစိုးရကို အႏုနည္းနဲ႔ ပထမဆုံးအႏုိင္ရတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕တိုက္ပြဲပဲ” ဟု ရန္ကုန္ အေနာက္ပိုင္း တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသူတဦးက ေျပာသည္။
လႈိင္သာယာၿမိဳ႕နယ္မွ ကိုးတန္းအထိသာပညာသင္ၾကားခဲ့သူ အသက္ ၂၀ ႏွစ္အရြယ္လူငယ္တဦးကလည္း အမ်ဳိးသားေန႔ကို အလုပ္ပိတ္ရက္တခုအျဖစ္သာ နားလည္သည္ဟု ဆိုသည္။
“အမ်ဳိးသားေန႔ဆိုတာ ေက်ာင္းသားလူထုက အာဏာရွင္ အဂၤလိပ္အစုိးရရဲ႕ မတရားတဲ့ ဥပေဒကို အၾကမ္းမဖက္ အႏုနည္းနဲ႔ ဆန္႔က်င္ တုိက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံလြတ္လပ္ေရး ရတဲ့အထိ ေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပျဖစ္ေစခဲ့တဲ့ ေန႔တေန႔ပါ” ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ခံ စာေရးဆရာတစ္ဦးက ဆိုသည္။
ထိုသို႔ေသာ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ကို အေရးတယူ အထိမ္းအမွတ္ပြဲမ်ား က်င္းပျခင္းမျပဳဘဲ မ်က္ကြယ္ျပဳေနျခင္းမွာ အမ်ဳိးသားေန႔ စိတ္ဓာတ္မ်ား ယေန႔ေခတ္ ေက်ာင္းသား လူငယ္မ်ားထံ စီး၀င္ၿပီး အာဏာရွင္စနစ္ကို ဆန္႔က်င္လိုသည့္စိတ္ဓာတ္မ်ား အရွိန္ျမင့္ လာမည္ကို စိုးရိမ္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း သူက ဆက္လက္ သုံးသပ္သည္။
“အမ်ဳိးသားေန႔နဲ႔ ေက်ာင္းသားဆိုတာက ခြဲျခားလို႔မရဘူး။ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္က ေနာက္ဆုံး ျမန္မာႏုိင္ငံကို လြတ္လပ္ေရးရေစတဲ့အထိ ၀ံသာႏုစိတ္ဓာတ္ေတြ အုံႂကြေစခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေန႔ေခတ္ စစ္အစိုးရက အမ်ဳိးသားေန႔ကို မ်က္ကြယ္ျပဳေနတာ။ အမ်ဳိးသားေန႕အေၾကာင္းေျပာတိုင္း ေက်ာင္းသားထုရဲ႕ အာဏာရွင္စနစ္ဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ဓာတ္ေတြ ေတြ႕ရမွာပါ” ဟု ထုိစာေရးဆရာက ေျပာသည္။
အမ်ဳိးသားေန႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယေန႔ေခတ္အေျခအေနႏွင့္ ဆက္စပ္ေရးသားသည့္ စာမူမ်ားကို စာေပ
စိစစ္ေရးက သတိထားျဖဳတ္ပယ္ေၾကာင္းလည္း လစဥ္ထုတ္ စာေပမဂၢဇင္းတေစာင္မွ အယ္ဒီတာ တဦးက ေျပာသည္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္က အာဏာရွင္စနစ္ကို ဆန္႔က်င္သည့္ ျပည္လုံးကၽြတ္ ေတာ္လွန္ေရးႀကီးမတိုင္မီ အေစာပိုင္း ကာလမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေရးႀကီးေသာ အထိန္းအမွတ္ေန႔မ်ားကို အတန္အသင့္ ႀကီးက်ယ္စြာ က်င္းပ ေပးခဲ့ေသးသည္။ ယင္းေနာက္ပိုင္းတြင္ေတာ့ လက္ရွိစစ္အစိုးရက ျမန္မာ့သမိုင္းကို တျဖည္းျဖည္း မွိန္ေဖ်ာ့ေအာင္ ျပဳလုပ္လာရာ လူငယ္မ်ားအေနႏွင့္ ထိုေန႔ရက္မ်ားကို တန္ဖိုးထားရေကာင္းမွန္း မသိေအာင္ပင္ ျဖစ္ခဲ့သည္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ မတိုင္မီက ေက်ာင္းသခၤန္းစာမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသားေအာင္ပြဲေန႔အေၾကာင္း အေသးစိတ္ ထည့္သြင္း သင္ၾကားခဲ့သည့္အျပင္ အထိမ္းအမွတ္ စာေပ၊ ပန္းခ်ီ၊ ပိုစတာ ၿပိဳင္ပြဲမ်ား က်င္းပေပးျခင္း၊ ေက်ာင္းတြင္း က်ပန္း စကားေျပာၿပိိဳင္ပြဲမ်ား က်င္းပေပးျခင္း၊ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ေပးျခင္း၊ သမိုင္း ဆရာ ဆရာမမ်ားက အားတက္ သေရာ သင္ၾကားေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးခဲ့ေသာေၾကာင့္ ထိုေခတ္ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား၏ စိတ္တြင္း၌ အမ်ိဳးသား ေအာင္ပြဲေန႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ခိုင္ခိုင္မာမာ စြဲထင္ေနခဲ့ၾကရသည္။
ထို႔ျပင္ ကေလးဖတ္စာေစာင္မ်ား ျဖစ္ေသာ ေရႊေသြး၊ ေတဇ စသည္တို႔၏ မ်က္ႏွာဖံုးမ်ားတြင္ ပန္းခ်ီ ဦးဘၾကည္ ကဲ့သို႔ေသာ ျမန္မာ့ပန္းခ်ီေက်ာ္ႀကီးမ်ား၏ သ႐ုပ္ေဖာ္ပံုမ်ား၊ ဇာတ္လမ္းမ်ားျဖင့့္ အမ်ိဳးသားေန႔အေၾကာင္းကို ကေလးငယ္မ်ားပင္ သိရွိေစခဲ့သည္။
ယေန႔ေခတ္တြင္ေတာ့ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ ဦးစားေပး ႐ုန္းကန္ေနရေသာ မိဘ၊ ဆရာတို႔မွာ မိမိတို႔၏ သားသမီးမ်ား တပည့္မ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္မ်ားအေၾကာင္း အခ်ိန္ေပးေျပာဆိုရန္ အလြန္ အားနည္းေနေပၿပီ။
ငယ္ရြယ္ႏုပ်ိဳေသာ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားမွာလည္း ၎တို႔ကိုယ္တိုင္ မသိရွိေတာ့ေသာ အေၾကာင္းအရာ မ်ားကို ေက်ာင္းသားမ်ားအား လက္ဆင့္ကမ္းရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေပ။
“မ်က္ျဖဴစိုက္ေလ ဆရာႀကိဳက္ေလေပါ့။ အစိုးရကလည္း လူငယ္ေတြ မ်ားမ်ားသိမွာ စိုးရိမ္ေနတာနဲ႔ .. လက္ရွိ လူႀကီးေတြ၊ ဆရာ ဆရာမေတြက ေနာက္လူငယ္ေတြကို မေျပာျပႏိုင္တာနဲ႔ အေတာ္ပဲေလ” ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေန စာေရးဆရာမ တဦးကေျပာသည္။
၁၉၂၁ ခုႏွစ္က မႏၱေလးတြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ န၀မအႀကိမ္ေျမာက္ ဂ်ီစီဘီေအ အသင္းႀကီး၏ ျပည္လုံးကၽြတ္ ညီလာခံႀကီးတြင္ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ စတင္ေသာ တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ ၁၀ ရက္ေန႔ကုိ အမ်ဳိးသားေန႔အျဖစ္ အတည္ျပဳသတ္မွတ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ယခုနွစ္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ေန႔ (ႏုိ၀င္ဘာလ ၂၂ ရက္) တြင္က်ေရာက္မည့္ အမ်ဳိးသားေန႔ သည္ ၈၈ ႀကိမ္ေျမာက္ ျဖစ္သည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ ရန္ကုန္အေျခစိုက္ ဧရာဝတီသတင္းေထာက္ ေအာင္သက္ဝိုင္းမွ ျဖည့္စြက္ သတင္းေပးပို႔သည္။
ရင္းျမစ္..။ဧရာဝတီ
(၂၁.နုိဝင္ဘာ ၂၀၀၈)တြင္ေဖာ္ျပထားေသာေဆာင္းပါးအားျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္းသာ
ျဖစ္္သည္..။
