ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ဘ၀ပံုရိပ္ႏႇင့္ သူ၏ ဒႆန အျမင္မ်ား

ကန္ေတာ္မင္ ပန္းျခံတြင္ တရားေဟာခဲ့စဥ္

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏႇင့္ဇနီး ေဒၚခင္ၾကည္ မိသားစု

ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုေအာင္ဆန္း
၂၀၁၁ ခု ဇူလိုင္လ(၁၉)ရက္ အာဇာနည္ေန႕

''ႏႇစ္လရာသီ--အခါရာသီ ေရြ႕ေပမယ့္ အာဇာနည္ေန႔ကိုျဖင့္--မေမ့သင့္ပါၿပီ'' all india ေရဒီယိုမႇ ေမလႇၿမိဳင္၏ ေတးသီခ်င္း တစ္ပိုင္းတစ္စကို ၾကားလိုက္ရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ က်ဆံုးခ်ိန္က ကြၽန္ေတာ္မႇာ ေျခာက္ႏႇစ္၊ခုနစ္ႏႇစ္သားအရြယ္ ေရာက္ေနပါၿပီ။ ရြာတြင္ လူႀကီးမိဘမ်ားႏႇင့္ ရဟန္း သံဃာမ်ား မ်က္ရည္စက္လက္ ျဖစ္ေနပံုကို ယခု အႏႇစ္ ၆၀ ေက်ာ္လာသည့္တိုင္ ျပန္လည္ ျမင္ေယာင္ေနပါသည္။ သို႔အတြက္ Weekly Eleven မႇ တစ္ဆင့္ ျပည္သူတို႔ တင္ျပရန္ ဤေဆာင္းပါးကို ေရးရျခင္း ျဖစ္ေပသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို ၁၂၇၆ ခု တေပါင္းလဆန္း ၁ ရက္ (၁၃-၂-၁၉၁၅) ေန႔တြင္ မေကြးခ႐ိုင္ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕ ေရႇ႕ေနႀကီး ဦးဖာ၊ ေဒၚစု တို႔က ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ဇာတာ အမည္ (ေမာင္ထိန္လင္း) ျဖစ္ၿပီး သူ႔အစ္ကို ဦးေအာင္သန္း အမည္ႏႇင့္ လိုက္ဖက္ေအာင္ (ေအာင္ဆန္း)ဟုပင္ ေခၚခဲ့ၾကသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႇာ မင္းတုန္းမင္းႀကီး၏ အမတ္တစ္ဦး ျဖစ္ေသာ ခမ္းပတ္မင္းႀကီးႏႇင့္ သမားေတာ္ ဦးေက်ာ္ဇံ၊ ေတာင္တြင္း ရႇင္အဂၢသမာဓိ တို႔၏ မ်ဳိးဆက္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ၿဗိတိသွ်တို႔အား လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လႇန္ခဲ့ေသာ ဦးမင္းေရာင္ (ခ) ဗိုလ္လေရာင္မႇာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏႇင့္ အဖိုးေလး ေတာ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႇာ ငယ္စဥ္ကပင္ မဟုတ္မခံ၊ မမႇန္တာမလုပ္။ တစ္ဦးတည္း ငူတူတူ စဥ္းစားေနတတ္သူ ျဖစ္သည္။

ခုနစ္ႏႇစ္သား အရြယ္ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕ ဦးေသာဘိတထံ စာသင္ရာ ၁၂ ႏႇစ္သားတြင္ ေလးတန္းေအာင္သည္။ ထို႔ေနာက္ ေရနံေခ်ာင္း အ.ထ.က သို႔ ေျပာင္း၍ သင္ၾကားသည္။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးရႇိ ဗုဒၶဘာသာ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ပထမ စြဲသျဖင့္ ဆရာႀကီး ဦးေရႊခိုင္က ေရႊတံဆိပ္ဆု ေပးခဲ့သည္။
သခင္ေအာင္ဆန္း ဘ၀က ေရးခဲ့ေသာ (ႏိုင္ငံေရးအမ်ဳိးမ်ဳိး) ေဆာင္းပါးတြင္ 'ႏိုင္ငံေရးသည္ လူမႈသူမႈ ကိစၥအားလံုးပင္ ျဖစ္၏။ လူဟူ၍ ကမၻာတြင္ ျဖစ္လာသည့္အခါ လူတန္းစား အေလ်ာက္ လူလိုေန၊ လူလိုစား၊ လူလိုေသာက္၊ လူလိုလုပ္ခ်င္လာ၏။ လူလိုလုပ္ရန္ ႀကိဳးစားရင္း အထေျမာက္ ေအာင္ျမင္လာသည္။ ပိုမို က်ယ္ေျပာလာ၏။ လူႏႇင့္တိရစၧာန္ ကြဲျပားမႈမႇာ လူတြင္ တတ္သည့္အစြမ္း၊ ျမင္သည့္ အစြမ္း ရႇိျခင္းပင္ ျဖစ္သည္'ဟူ၍ ေရးခဲ့ . . .

ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ၈ တန္း ေရာက္ေသာ အခါ ဖခင္ ဦးဖာ ကြယ္လြန္ရႇာသည္။ ၁၉၃၂ ခုႏႇစ္တြင္ ၁၀ တန္း ေအာင္သျဖင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သို႔ တက္ခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္စာ၊ သမုိင္း History ႏႇင့္ Political Science ဘာသာဘြဲ႕ကို ရယူသည္။ တစ္ႏႇစ္တစ္တန္း ေအာင္ခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၃၅၊ ၃၆ ခုႏႇစ္မ်ားတြင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ လုပ္ငန္းမ်ား ႐ႈပ္ေထြးေနသျဖင့္ စာေမးပြဲ မေျဖလိုက္ရပါ။ ၁၉၃၇ ခုႏႇစ္က်မႇ ၀ိဇၨာဘြဲ႕ရသည္။ ကိုေအာင္ဆန္းသည္ တကၠသိုလ္ ေရာက္ခ်ိန္မႇ စၿပီး ပဲခူးေက်ာင္းေဆာင္၌ ေနထိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံေရး စာအုပ္မ်ားကို သဲသဲမဲမဲ ဖတ္မႇတ္ခဲ့သည္။

၁၉၃၅-၃၆ ခုႏႇစ္တြင္ သူသည္ တကၠသိုလ္ သမဂၢအဖြဲ႕ အမႈေဆာင္ E.C ျဖစ္လာၿပီး အိုးေ၀မဂၢဇင္းကို တာ၀န္ခံ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ (ေခြးသရမ္းႀကီး လြတ္ေနသည္) ေဆာင္းပါးေၾကာင့္ အိုးေ၀ အယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ဆန္းႏႇင့္ သမဂၢဦးႏု တို႔ကို ေက်ာင္းထုတ္ပစ္လိုက္သည္။ ၁၉၃၆ ခုႏႇစ္ ေဖေဖာ္ရီလတြင္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ တကၠသိုလ္သပိတ္ႀကီး ေပၚေပါက္လာရာ လူငယ္မ်ား ႏိုင္ငံေရး ႏိုးၾကားစ ျပဳလာသည္။ ကိုေအာင္ဆန္းႏႇင့္ ကိုႏုတို႔ နယ္ဆင္း၍ ခ႐ိုင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ား၌ သမဂၢအဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕သည္။ ၃၇/၃၈ ခုႏႇစ္တြင္ ကိုေအာင္ဆန္း တစ္ေယာက္ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ (ဗကသ)ဥကၠ႒ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

ကိုေအာင္ဆန္း (ခ) ထိန္လင္း

ႏိုင္ငံေရးဘ၀ေရာက္ခဲ့ရ

ထိုႏႇစ္မႇာ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းႏႇင့္ သခင္ျမတို႔ ဦးစီးေသာ ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးႀကီး ေပၚလာရာ ကိုေအာင္ဆန္းမႇာ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႇဴး ျဖစ္လာၿပီး (သခင္ေအာင္ဆန္း) အမည္ကို ရရႇိခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားထုက ၀ိုင္း၀န္း ေထာက္ခံသျဖင့္ တကၠသိုလ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕၏ ေကာ္မတီ၀င္ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္လာသည္။ ၁၉၃၉ ခုႏႇစ္က ေမာ္လၿမိဳင္၌ သခင္ညီလာခံႀကီး ျပဳလုပ္ေနစဥ္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ႀကီး စျဖစ္သည္။ ထိုအခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔က အဂၤလိပ္အခက္ - ဗမာအခ်က္ဟု ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ ကိုေအာင္ဆန္း၊ ကိုဗဟိန္း၊ သခင္သန္းထြန္း တုိ႔သည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ရမ္ဂါ ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ ကြန္ဂရက္ ညီလာခံသို႔ တက္ခဲ့သည္။ ညီလာခံမႇအျပန္ သခင္အားလံုးကို အစိုးရက ဖမ္း၀ရမ္း ထုတ္သည္။
ေအာင္ဆန္းကိုမိလွ်င္ ေငြ ၅ိ/- ဆုခ်မည္ဟု ဟသၤာတခ႐ိုင္ ရဲ၀န္ မစၥတာ ေဇဗီးယားက ေျပာင္ေလႇာင္ကာ ဆုေငြမ်ား ထုတ္သည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔က အဂၤလိပ္ထံ လက္၀ါးျဖန္႔ ေတာင္းခံေန႐ံုမႇျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးကို ရႏိုင္မည္ မဟုတ္။ လက္နက္ကိုင္ တိုက္ပြဲ၀င္မႇ ရမည္ဟု ဆံုးျဖတ္ၿပီး ဂ်ပန္ႏႇင့္ ေစ့စပ္ၾကည့္သည္။ ဂ်ပန္တို႔က ကူညီမည္ ဆိုသျဖင့္ ဗိုလ္ေတဇ (ခ) ကိုေအာင္ဆန္းတို႔ အဖြဲ႕ ဂ်ပန္ျပည္သို႔ ထြက္ခြာခဲ့ရာ ၂၄-၈-၁၉၄၀ ရက္ေန႔တြင္ အမြိဳင္သို႔ ေရာက္သည္။ ထိုႏႇစ္ ႏို၀င္ဘာလတြင္ တိုက်ဳိသို႔ သြားကာ လ်ိဳ႕၀ႇက္စကား ဆိုခဲ့ၾကသည္။ သေဘာတူညီခ်က္ ရသျဖင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္လာသည္။ ၁၉၄၁ ခုႏႇစ္ မတ္လ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္သို႔ ေခတၲ ျပန္ေရာက္ကာ မ်ဳိးခ်စ္ လူငယ္မ်ားကို တစ္သုတ္ၿပီး တစ္သုတ္ ေခၚထုတ္သြားရာ ဟိုင္နန္ကြၽန္းေပၚသို႔ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္လံုး ေရာက္ရႇိသြားသည္။

ဗိုလ္ေတဇႏႇင့္ သခင္လႇၿမိဳင္တို႔ ဦးေဆာင္၍ ဟိုင္နန္ကြၽန္းတြင္ စစ္ပညာမ်ား အပတ္တကုတ္ သင္ယူၿပီး ၁၉၄၁ ခုႏႇစ္မႇာပင္ ယိုးဒယားဘက္သို႔ ထြက္ခြာလာခဲ့သည္။ ဘန္ေကာက္သို႔ ေရာက္လွ်င္ ၂၆-၁၂-၁၉၄၁ ရက္ေန႔တြင္
ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္ မေတာ္ BIA (Burma Independence Army) ကို ဖြဲ႕စည္းကာ စစ္ေၾကာင္းမ်ား ခြဲ၍ ဂ်ပန္တပ္မ်ားႏႇင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျပန္၀င္လာခဲ့ၾကသည္။ ရန္ကုန္တိုင္း အေရႇ႕ေတာင္ဘက္မႇ စ၀င္သည္။
စစ္ႀကီးအတြင္း ၁၁-၁၂-၁၉၄၁ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဗံုးဒဏ္ခံရၿပီး လူ ၆၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးသြားသည္။

ဗိုလ္ေတဇ၏ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဘ၀

အဂၤလိပ္တပ္မ်ား ရန္ကုန္မႇ ဆုတ္ခြာသြားရာ ၈-၃-၁၉၄၂ ရက္ေန႔တြင္ B.I.A ဦးစီး ဂ်ပန္တပ္မ်ားက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို သိမ္းယူခဲ့သည္။ ထိုႏႇစ္ ဇူလိုင္လ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ B.I.A ကို B.D.A (Burma Defence Army) အျဖစ္ ျပင္ဆင္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ဗိုလ္ေတဇမႇာ ဗိုလ္မႇဴးႀကီးမႇ စစ္ဦးစီး ေသနာပတိခ်ဳပ္ ျဖစ္လာသည္။ BIA တပ္မေတာ္တြင္ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အႀကီးအက်ယ္ ဖ်ားနာခဲ့သည္။ အလံျပဘုရားလမ္း စစ္ေဆး႐ံု၌ တက္ေရာက္ ကုသေနစဥ္ သူနာျပဳ ဆရာမႀကီး ေဒၚခင္ၾကည္ႏႇင့္ ေမတၲာမွ်ၿပီး ၁၉၄၂ ခုႏႇစ္ ေမလတြင္ လက္ထပ္လိုက္ၾကသည္။ သားႏႇစ္ဦး၊ သမီးတစ္ဦး ထြန္းကားခဲ့သည္။

၁၉၄၃ ခု မတ္လတြင္ ေဒါက္တာ ဗေမာ္ႏႇင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို ဂ်ပန္ျပည္သို႔ ေခၚကာ ဂ်ပန္ဘုရင္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္အား ေမဂ်ာဂ်င္နရယ္ အဆင့္ တိုးျမႇင့္ေပးလိုက္သည္။ ၁-၈-၁၉၄၃ ရက္ေန႔တြင္ ဗမာႏိုင္ငံကို လြတ္လပ္ေရးေပးေၾကာင္း ဂ်ပန္က ေၾကညာခဲ့သည္။

ဂ်ပန္ လြတ္လပ္ေရးမႇာ အတုအေယာင္ ျဖစ္သျဖင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ဖက္ဆစ္ကို ေတာ္လႇန္ရန္ ထိုႏႇစ္ ၾသဂုတ္လမႇာပင္ ဖက္ဆစ္တိုက္ဖ်က္ေရး ျပည္သူ႔လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕ (ဖ၊တ၊ ပ၊ လ)ကို ဖြဲ႕စည္းသည္။ ေနာင္အခါ ဖ၊ တ၊ ပ၊ လ မႇာ (ဖ၊ ဆ၊ ပ၊ လ) အဖြဲ႕ႀကီး ျဖစ္လာၿပီး ၂၇-၃-၁၉၄၅ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဦးစီး ဗမာ့တပ္မေတာ္က ဂ်ပန္မ်ားကို ေတာ္လႇန္ေရး လုပ္ခဲ့သည္။ ထိုေတာ္လႇန္ေရးတြင္ ျမန္မာတို႔က အႏိုင္ရရႇိခဲ့သည္။

ထိုသို႔ ဂ်ပန္ကို ေအာင္ျမင္စြာ ေမာင္းထုတ္လိုက္ႏိုင္သျဖင့္ အဂၤလိပ္တို႔က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို အထင္ႀကီးလာသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေမာင့္ဘက္တန္ႏႇင့္ ဘုရင္ခံ ဆာေဒၚမံစမစ္ တို႔က ဗိုလ္ခ်ဳပ္အား ဘုရင္ခံ၏ အတိုင္ပင္ ေကာင္စီတြင္
ရာထူးႀကီး ေပးေသာ္လည္း လက္မခံခဲ့ပါ။ ၃-၅-၁၉၄၅ ရက္ေန႔တြင္ အဂၤလိပ္တို႔ ရန္ကုန္ ျပန္၀င္လာၿပီး (ကက္စ္ဘီ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး)ကို စတင္ခဲ့သည္။ ထိုႏႇစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ေနသူရိန္ အစည္းအေ၀းႀကီးကို က်င္းပကာ ၿဗိတိသွ်ကို ဆန္႔က်င္ခဲ့သည္။
ဂ်ပန္ကို ေအာင္ျမင္စြာ ေမာင္းထုတ္လိုက္ႏိုင္ သျဖင့္ အဂၤလိပ္ တို႔က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို အထင္ႀကီးလာသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေမာင့္ဘက္တန္ႏႇင့္ ဘုရင္ခံ ဆာေဒၚမံစမစ္ တို႔က ဗိုလ္ခ်ဳပ္အား ဘုရင္ခံ၏ အတိုင္ပင္ ေကာင္စီတြင္ ရာထူးႀကီး ေပးေသာ္လည္း လက္မခံခဲ့ပါ . . .

၁၉၄၆ ခုႏႇစ္တြင္ ဆာဟူးဘတ္ရန္႔ ဘုရင္ခံျဖစ္လာရာ အမႈထမ္းေပါင္းစံု သပိတ္ႀကီး ေပၚလာၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ တို႔၏ ဖဆပလ ယာယီ အစိုးရ တက္လာသည္။ ေနာက္တစ္ႏႇစ္ ၁၇-၁-၁၉၄၇ ရက္ ေန႔စြဲတြင္ အဂၤလန္၌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏႇင့္ မစၥတာ အက္တလီတို႔ လြတ္လပ္ေရး အႀကိဳ လက္မႇတ္ ေရးထိုးခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ ျမန္မာျပည္ ျပန္ေရာက္ေသာ အခါ တုိင္းရင္းသား ညီညြတ္ေရး အတြက္ ၄၇ ခု ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ပင္လံုညီလာခံကို က်င္းပသည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔ဘက္မႇ မစၥတာ ေဗာ့တြန္မေလ တက္သည္။

၁၉၄၇ ခု ဧၿပီလတြင္ ပထမဆံုး အႀကိမ္ ေရြးေကာက္ပြဲႀကီးကို က်င္းပရာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ပင္ အႏိုင္ရခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး လြတ္လပ္ေရး အျမန္ရေအာင္ ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏႇင့္ အာဇာနည္
ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားကို ၁၉-၇-၁၉၄၇ ရက္ေန႔က ဦးေစာ အဖြဲ႕က လုပ္ၾကံလိုက္သည္။ သို႔ႏႇင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ အသက္ ၃၃ ႏႇစ္ အရြယ္မႇာပင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ေၾကာင္း ၀မ္းနည္းစြာ တင္ျပရပါသည္။

ပင္လုံညီလာခံမႇ ေဗာ့တြန္မေလႏႇင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္

ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ ႏိုင္ငံဒႆန အျမင္မ်ား

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႇာ မ်ဳိးခ်စ္ ႏိုင္ငံေရးသမား တစ္ဦး ျဖစ္သကဲ့သို႔ စာေရးေကာင္းသူ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။ သူ၏လူမႈေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အေတြးအေခၚမ်ားမႇာ ကြၽန္ဘ၀ ေရာက္ေနေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္ အလြန္ တန္ဖိုး ရႇိသည္။ သခင္ေအာင္ဆန္း ဘ၀က ေရးခဲ့ေသာ (ႏိုင္ငံေရး အမ်ဳိးမ်ဳိး) ေဆာင္းပါးတြင္ ''ႏိုင္ငံေရးသည္ လူမႈသူမႈ ကိစၥအားလံုးပင္ ျဖစ္၏။ လူဟူ၍ ကမၻာတြင္ ျဖစ္လာသည့္ အခါ လူတန္းစား အေလ်ာက္ လူလိုေန၊ လူလိုစား၊ လူလိုေသာက္၊ လူလိုလုပ္ခ်င္လာ၏။ လူလိုလုပ္ရန္ ႀကိဳးစားရင္း အထေျမာက္ ေအာင္ျမင္လာသည္။ ပိုမို က်ယ္ေျပာလာ၏။ လူႏႇင့္တိရစၧာန္ ကြဲျပားမႈမႇာ လူတြင္ တတ္သည့္ အစြမ္း၊ ျမင္သည့္ အစြမ္း ရႇိျခင္းပင္ ျဖစ္သည္'' ဟူ၍ ေရးခဲ့သည္။ဗမာ့ႏိုင္ငံေရး၀ါဒႏႇင့္ စပ္လ်ဥ္းၿပီး ''ဗမာျပည္မႇာဆိုရင္ အုပ္စိုးၾကတဲ့ လူမ်ားရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးက တစ္မ်ဳိး (နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ကို အမႇီျပဳေနသည္) အုပ္စိုးခံရေသာ ဗမာ လူမ်ဳိးမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးက တစ္မ်ဳိး (လြတ္လပ္ရန္ အေျခခံသည္) လြတ္လပ္ေရး လုိခ်င္သည္ ဆိုရာမႇာလည္း ဗမာေတြ ငတ္ျပတ္ေနရာမႇ ၀၀လင္လင္ စားခ်င္လို႔၊ ကုသိုလ္လုပ္ခ်င္လို႔ပင္ ျဖစ္သည္''ဟု ရႇင္းလင္း ေရးသားခဲ့ပါသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ လုပ္ၾကံ မခံရမီ ငါးရက္အလို ၁၄-၇-၁၉၄၇ ရက္ေန႔က အတြင္း၀န္႐ံုး၌ စာေပပညာရႇင္မ်ားႏႇင့္ ေျပာခဲ့ပံုမႇာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ ဒႆနအျမင္ကို ထင္လင္းေစပါသည္။ သူက ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိအား ''ကြၽန္ေတာ္လည္း ႏိုင္ငံေရးက ထြက္မႇာပါပဲ ဆရာ။ ထြက္ၿပီးေတာ့ စာေရးမယ္ၾကံတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ေက်ာင္းမႇာေနတုန္းက ပါဠိေရာ ျမန္မာစာကိုပါ ယူခဲ့တယ္။ ျမန္မာစာမႇာ အမႇတ္ ေကာင္းေကာင္း ရတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ႀကိဳးစားရင္ ဒစ္စ္စေတးရႇင္းေတာင္ ရမႇာပဲ'' ဟုေျပာခဲ့ပံုမႇာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ ၀ါသနာကို ေဖာ္ညႊန္းေနေပသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ အဂၤလိပ္ဘာသာ၊ ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ေဆာင္းပါး ၁၆ ပုဒ္ ေရးခဲ့သည္။ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရး၊ သမုိင္းေရး၊ စစ္ စာေပ စံုလႇ၏။ ပဲခူးကေ၀၊ အညာသားေလး၊ ေမာင္ေအာင္ဆန္း၊ သခင္ေအာင္ဆန္း ကေလာင္ အမည္မ်ားကို အသံုးျပဳခဲ့သည္။ (Burma and Buddhism) ေဆာင္းပါးကို အဂၤလိပ္လိုေရးခဲ့သည္။ ဘာသာေရးပိုင္း အစံုအလင္ ပါသည္။ ကာလာမသုတၲန္ (Kalama Suta)ကို ကိုးကား၍ ေရးခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘုရားက 'ၾကားရ႐ံုျဖင့္ မယံုၾကည္ရန္၊ ျမင္ရ႐ုံျဖင့္လည္း မယုံၾကည္ရန္၊ ေရႇးဆရာမ်ား ေျပာခဲ့႐ုံမွ်ျဖင့္လည္း မယုံၾကည္ရန္ ေဟာဖူးေၾကာင္းကို ''Lord Buddha Said; Do not believe in anything because you have heard; Do not believe in tradition by they have been handed down; Do not belive in anything, because it is rumoured and spoken by many''ဟူ၍ ရႇင္းလင္း ေရးသားခဲ့ပါသည္။

ေမာင္ေအာင္ဆန္း အမည္ျဖင့္ ေရးေသာ ၀ိဟာရေဆာင္းပါးတြင္ ''သတၲ၊ သခၤါရ၊ ၾသကာသ ေလာကႀကီးသည္ကား ငါတို႔အားလံုး အဖိုး မျဖတ္ႏုိင္ေသာ ၀ိဇၨာပညာကို သင္ရာ ၾကားရာ၊ မႇတ္ရာ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းႀကီး အစစ္ပင္တည္း။

. . . ရာဇ၀င္ အစံုစံုကို ၾကည့္မည္ ဆိုလွ်င္ ပထမ လူ႐ိုင္းေခတ္၊ ထို႔ေနာက္ အိမ္ေထာင္ယာခ် ျပဳေသာေခတ္၊ ေနာက္တစ္ဦးႏႇင့္တစ္ဦး ကူးလူးဆက္ဆံ၊ ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြား၊ ေလာဘမီး၊ ေဒါသမီး ေတာက္ေလာင္ေသာ ေခတ္ျဖစ္၏။ သို႔ျဖင့္ မင္းက်င့္တရား ဆယ္ပါး၊ သဂၤဟတရား ေလးပါး စေသာ ၀တၲရားမ်ားကို ထမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈ မရႇိ။ ပ်က္ကြက္သျဖင့္ ေ၀သႏၲရာမင္းႀကီး တိုင္းျပည္မႇ ထြက္သြားရသည္။ သီဟဗာဟု မင္းသား တိုင္းျပည္မႇ အႏႇင္ခံလိုက္ရ၏' စသည္ျဖင့္ အကိုးအေထာက္ႏႇင့္ တကြ ေရးသားခဲ့သည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ 'ေအာင္ဆန္းႏႇင့္ စာေပေဆာင္းပါး'တြင္ လူထုလူတန္းစား အသီးသီးကို ဤသို႔ လံႈ႔ေဆာ္ခဲ့သည္။

''ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပဳစုရမယ့္ စာေပ အေရးအသားဟာ ဒီသေဘာတရားမ်ားနဲ႔ ျပည့္စံုတဲ့ စာေပမ်ဳိး ျဖစ္ရမယ္။ ဒါမႇလည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ စာေပဟာ ကမၻာ့အဆင့္အတန္းကို မီမယ္။ ကမၻာ့အဆင့္မီမႇ က်ပ္ျပည့္ဒင္ျပည့္ တန္ဖိုး ရႇိမယ္။ ယဥ္ေက်းမႈ စနစ္ႀကီးလည္း ခ်က္ခ်င္း တိုးတက္လာလိမ့္မယ္။ ယဥ္ေက်းမႈ စနစ္ႀကီး တိုးတက္ေျပာင္းလဲျခင္း မရႇိဘဲႏႇင့္ ေခတ္ေျပာင္း၊ စနစ္ေျပာင္း တိုးတက္ေရး မေအာင္ျမင္ႏိုင္ဘူး။''

''တစ္ကမၻာလံုးဟာ ယခုအခါ ေခတ္ေျပာင္းေနခ်ိန္ ျဖစ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔လည္း ကမၻာႀကီးနဲ႔အတူ ေခတ္ေနာက္မက်န္ေအာင္ အမီလိုက္ၾကစို႔။ ကမၻာ့ဇာတ္ခံုႀကီးမႇာ ကမၻာ့ေတးသံစံုေတြကို လုိက္ၿပီး ကႏုိင္တဲ့ ကမၻာႀကီး ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီး ျပဳျပင္ၾကစို႔။ လက္၀ယ္ရႇိတဲ့ လုပ္ငန္း တာ၀န္ေတြ အလိုက္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အလုပ္လုပ္ၾကစို႔။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အားလံုး စစ္သားေရာ၊ ႏုိင္ငံေရးသမားေရာ၊ စာေရးဆရာ၊ သတင္းစာ ဆရာမ်ားပါ ဗမာတစ္မ်ဳိးလံုး . . . ေခတ္ေျပာင္း အလုပ္ကို တူၿပိဳင္ၿပိဳင္ လုပ္ကိုင္ၾကပါစို႔''ဟူ၍ ေရးသားခဲ့ေၾကာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ စာေပ သေဘာတရားမ်ားကို နိဂံုးခ်ဳပ္ တင္ျပရပါသည္။

ေရးသားသူ....နီၿငိမ္း (အညာတကၠသိုလ္)
က်မ္းကိုး
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ စာေပလက္ရာ (ျမဟန္)
ျမန္မာ့ေရးရာသုတပေဒသာ
ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း အတြဲ (၁၅)