ကရင္နီျပည္ ဖားေဆာင္းၿမိဳ႕နယ္ ေမာ္ခ်ီးေဒသ အတြင္းက အုိးအိမ္မဲ့
ေရႊ႕ေျပာင္း ဒုကၡသည္ IDP ေက်းရြာေတြျဖစ္တဲ့ ပယ္ခီးရြာနဲ႔ ပဟိုးရြာေတြက
ငါးႏွစ္ေအာက္ကေလးငယ္ေတြ ၾကက္ညွာေခ်ာင္းဆိုးေရာဂါ ကူးစက္ခံေနၾကရၿပီး
အဲ့ဒီထဲက ကေလးငယ္အခ်ိဳ႕ဟာ မ်က္လံုးအတြင္းသုိ႔ ေသြးယိုစီးတဲ့ေ၀ဒနာ
ခံစားေနၾကရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
အမွတ္ ၂ ခရိုင္မွ ၾကက္ညွာေခ်ာင္းဆိုးေရာဂါ ခံစားေနရေသာ ကေလးငယ္တဦး (ဓါတ္ပံု-ေကတီ)
ေအာက္တိုဘာလ ၁၄ ရက္က စၿပီး ၎ေက်းရြာမ်ားမွာရိွတဲ့ ငါးႏွစ္ေအာက္ကေလးငယ္
၄၀ ေလာက္ဟာ အဆက္မျပတ္ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ အသက္ရႈေမာျခင္း၊
ပ်ိဳ႕အန္ျခင္းတို႔မွတဆင့္ မ်က္လံုးထဲထိ ေသြးယိုစီးမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့အတြက္
ကုသမႈေႏွာင့္ေႏွးပါက အသက္အႏၱာရာယ္ကိုပါ ထိခိုက္လာႏိုင္တယ္လို႔
ကရင္နီက်န္းမာေရးဌာနက ဆိုပါတယ္။
"ဒီ(ၾကက္ညာေခ်ာင္းဆိုး)ေရာဂါက ဘက္တီးရီးယား ပိုးတမ်ဳိးေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္ ဒီေရာဂါဟာ အလြန္မွ ကူးစက္လြယ္ၿပီးေတာ့ လူအသက္ ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္” လို႔ ကရင္နီ က်န္းမာေရးဌာနမွ field coordinator ေဆးမွဴး ဖိလစ္က ေျပာပါတယ္။
ေမာ္ခ်ီးေဒသက ေက်းရြာအမ်ားစုဟာ အိုးအိမ္မဲ့ေရႊ႕ေျပာင္းေနရတဲ့ IDP ေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ ကရင္နီက်န္းမာေရးလုပ္သားေတြက တအိမ္တက္တအိမ္ဆင္း ကုသမႈ၊ က်န္းမာေရး ပညာေပးမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးၾကေပမယ္လုိ႔ က်န္းမာေရး လုပ္သားဦးေရနဲ႔ လူနာဦးေရမမွ်တတဲ့ အခက္အခဲ ႀကံဳေတြ႔ ေနၾကရတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
ႏွစ္ပတ္ေက်ာ္ၾကာ ျဖစ္ပြားလာတဲ့ ၾကက္ညွာေခ်ာင္းဆိုးေရာဂါကို ထိေရာက္စြာ ကာကြယ္၊ ကုသႏုိင္ရန္ ကရင္နီ က်န္းမာေရးလုပ္သားမ်ားက ေဆာင္ရြက္ေနသလုိ ကုသမႈနဲ႔ ပညာေပးမႈတို႔ ပိုမိုထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ IDP ေဒသေတြမွာ က်န္းမာေရး ေဆးေပးခန္း center ေတြေသေသခ်ာခ်ာ ထားရွိဖို႔လိုပါတယ္လို႔ ေဆးမွဴး ဖိလစ္က ေျပာပါတယ္။
ပယ္ခီးနဲ႔ ပဟိုးေက်းရြာကေန ေမာ္ခ်ီးကို အနည္းဆံုး ၅ နာရီေလာက္အထိ လမ္းေလွ်ာက္ရတဲ့အတြက္ ေမာ္ခ်ီးေဆးရံုမွာ လာေရာက္ကုသရာမွာ အခက္အခဲ ေတြ ေတြ႕ရတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူတို႔ရြာနဲ႔ ပိုနီးတဲ့ ေမာ္ခ်ီးေအာက္ရြာက လိုခါးလို ေဆးရံုမွာလည္း ဆရာဝန္မရိွတဲ့အတြက္ အခက္အခဲ ျဖစ္ၾကရတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
"က်ေနာ္တို႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကုသႏိုင္ဖို႔ အဓိက ေဆးဝါး လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရိွရမယ္ ၿပီးေတာ့ ေဆးလုပ္သားေတြလဲ ရိွရမယ္ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကူးစက္ႏိုင္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီလူနာေတြ သီးသန္႔ထားၿပီး စားဖို႔ေနဖို႔ အေဆာက္အဦးေတြလဲ ရိွရပါမယ္" လုိ႔ ေဆးမွဴး ဖိလစ္က ေျပာပါတယ္။
ၾကက္ညွာေခ်ာင္းဆိုးေရာဂါဟာ ကာကြယ္ေဆးရိွေပမဲ့ လက္လွမ္းမီွတဲ့ က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈေတြ မေပးႏိုင္တဲ့အတြက္ အခုလို အျဖစ္မ်ားၿပီး ကာကြယ္ေဆး အသံုးမျပဳႏိုင္ေသးတဲ့ အေျခအေနမွာရွိေနပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ ကိုယ္ခံအားနည္းတဲ့ သက္ႀကီးရြယ္အိုနဲ႔ ကေလးေတြကို ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့လူနာနဲ႔ သီးသန္႔ထားျခင္းအားျဖင့္ ကူးစက္မႈကို အတိုင္းတာ တခုအထိ ကာကြယ္ၿပီးသား ျဖစ္တယ္လို႔လဲ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။
ေမာ္ခ်ီးေဒသက ေက်းရြာသားမ်ားဟာ အဓိက ေတာင္ယာစပါး စိုက္ပ်ဳိးၾကၿပီး ယခုအခ်ိန္ဟာ ရိတ္သိမ္းခ်ိန္ျဖစ္တဲ့အတြက္ စုေဝးၿပီး ပညာေပးေရး လုပ္ဖို႔ ခက္ခဲတဲ့အျပင္ မိဘေတြအေနနဲ႔လည္း မိမိတို႔ ကေလးေတြရဲ့ က်န္းမာေရးကို ဂရုစိုက္ဖို႔အတြက္ အခ်ိန္ေတြေပးဖို႔ ပိုနည္းပါးေနတာ ျဖစ္တယ္လို႔လဲ သိရပါတယ္။
"ဒီ(ၾကက္ညာေခ်ာင္းဆိုး)ေရာဂါက ဘက္တီးရီးယား ပိုးတမ်ဳိးေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္ ဒီေရာဂါဟာ အလြန္မွ ကူးစက္လြယ္ၿပီးေတာ့ လူအသက္ ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္” လို႔ ကရင္နီ က်န္းမာေရးဌာနမွ field coordinator ေဆးမွဴး ဖိလစ္က ေျပာပါတယ္။
ေမာ္ခ်ီးေဒသက ေက်းရြာအမ်ားစုဟာ အိုးအိမ္မဲ့ေရႊ႕ေျပာင္းေနရတဲ့ IDP ေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ ကရင္နီက်န္းမာေရးလုပ္သားေတြက တအိမ္တက္တအိမ္ဆင္း ကုသမႈ၊ က်န္းမာေရး ပညာေပးမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးၾကေပမယ္လုိ႔ က်န္းမာေရး လုပ္သားဦးေရနဲ႔ လူနာဦးေရမမွ်တတဲ့ အခက္အခဲ ႀကံဳေတြ႔ ေနၾကရတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
ႏွစ္ပတ္ေက်ာ္ၾကာ ျဖစ္ပြားလာတဲ့ ၾကက္ညွာေခ်ာင္းဆိုးေရာဂါကို ထိေရာက္စြာ ကာကြယ္၊ ကုသႏုိင္ရန္ ကရင္နီ က်န္းမာေရးလုပ္သားမ်ားက ေဆာင္ရြက္ေနသလုိ ကုသမႈနဲ႔ ပညာေပးမႈတို႔ ပိုမိုထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ IDP ေဒသေတြမွာ က်န္းမာေရး ေဆးေပးခန္း center ေတြေသေသခ်ာခ်ာ ထားရွိဖို႔လိုပါတယ္လို႔ ေဆးမွဴး ဖိလစ္က ေျပာပါတယ္။
ပယ္ခီးနဲ႔ ပဟိုးေက်းရြာကေန ေမာ္ခ်ီးကို အနည္းဆံုး ၅ နာရီေလာက္အထိ လမ္းေလွ်ာက္ရတဲ့အတြက္ ေမာ္ခ်ီးေဆးရံုမွာ လာေရာက္ကုသရာမွာ အခက္အခဲ ေတြ ေတြ႕ရတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူတို႔ရြာနဲ႔ ပိုနီးတဲ့ ေမာ္ခ်ီးေအာက္ရြာက လိုခါးလို ေဆးရံုမွာလည္း ဆရာဝန္မရိွတဲ့အတြက္ အခက္အခဲ ျဖစ္ၾကရတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
"က်ေနာ္တို႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကုသႏိုင္ဖို႔ အဓိက ေဆးဝါး လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရိွရမယ္ ၿပီးေတာ့ ေဆးလုပ္သားေတြလဲ ရိွရမယ္ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကူးစက္ႏိုင္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီလူနာေတြ သီးသန္႔ထားၿပီး စားဖို႔ေနဖို႔ အေဆာက္အဦးေတြလဲ ရိွရပါမယ္" လုိ႔ ေဆးမွဴး ဖိလစ္က ေျပာပါတယ္။
ၾကက္ညွာေခ်ာင္းဆိုးေရာဂါဟာ ကာကြယ္ေဆးရိွေပမဲ့ လက္လွမ္းမီွတဲ့ က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈေတြ မေပးႏိုင္တဲ့အတြက္ အခုလို အျဖစ္မ်ားၿပီး ကာကြယ္ေဆး အသံုးမျပဳႏိုင္ေသးတဲ့ အေျခအေနမွာရွိေနပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ ကိုယ္ခံအားနည္းတဲ့ သက္ႀကီးရြယ္အိုနဲ႔ ကေလးေတြကို ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့လူနာနဲ႔ သီးသန္႔ထားျခင္းအားျဖင့္ ကူးစက္မႈကို အတိုင္းတာ တခုအထိ ကာကြယ္ၿပီးသား ျဖစ္တယ္လို႔လဲ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။
ေမာ္ခ်ီးေဒသက ေက်းရြာသားမ်ားဟာ အဓိက ေတာင္ယာစပါး စိုက္ပ်ဳိးၾကၿပီး ယခုအခ်ိန္ဟာ ရိတ္သိမ္းခ်ိန္ျဖစ္တဲ့အတြက္ စုေဝးၿပီး ပညာေပးေရး လုပ္ဖို႔ ခက္ခဲတဲ့အျပင္ မိဘေတြအေနနဲ႔လည္း မိမိတို႔ ကေလးေတြရဲ့ က်န္းမာေရးကို ဂရုစိုက္ဖို႔အတြက္ အခ်ိန္ေတြေပးဖို႔ ပိုနည္းပါးေနတာ ျဖစ္တယ္လို႔လဲ သိရပါတယ္။
သတင္း...
ကႏၱာရ၀တီတုိင္း(မ္)
