ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ သန္႔ရွင္းေရးဝန္ ထမ္းမ်ားသည္ ၄င္းတို႔၏စားဝတ္ ေနေရးအတြက္ လမ္းေဘးေစ်းဆုိင္ မ်ား၏ စြန္႔ပစ္အမႈိက္မ်ားအေပၚသာ မွီခိုေနရေၾကာင္း အဆိုပါ ဝန္ထမ္းမ်ား က ဆုိသည္။”စည္ပင္ကေပးတဲ့ တစ္ေန႔ လုပ္ခ ၁၅ဝဝ ရတယ္။ အဲဒါကို ၅ ရက္တစ္ခါရွင္းေပးပါတယ္။
ကြၽန္မက ထန္းတပင္က လာတာ ဆိုေတာ့ ဆိုက္ကားခ ၂ဝဝ၊ ကားခ ၄ဝဝနဲ႔ဆို စုစုေပါင္းအသြားအျပန္စရိတ္ တစ္ေန႔ ၆ဝဝ ကုန္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ ၉ဝဝ က လက္ဖက္ရည္ေသာက္တာ နဲ႔ ေန႔လယ္ ထမင္း ဝယ္စားတာနဲ႔ဆို ရင္ပဲ ကုန္ပါၿပီ။ လုပ္ခနဲ႔ ပဲဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္လုိမွ အဆင္မေျပႏုိင္ပါဘူး။ ေစ်းဆုိင္ေတြကို အမႈိက္သိမ္းေပးရလို႔ မုန္႔ဖိုးတစ္ဆုိင္ ကေန ၂ဝဝ ရရင္ ၁ဝ ဆုိင္ဆို တစ္ေန႔၂ဝဝဝ ရတယ္။
ဒါေၾကာင့္ပဲ ဒီအလုပ္က မထြက္ႏုိင္ ျဖစ္ေနရတာပါ” ဟု လုပ္သက္ ၁၂ ႏွစ္ခန္႔ရွိၿပီျဖစ္သည့္ သန္႔ရွင္းေရး ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ေျပာသည္။ ယခုလမွစ၍ ရန္ကုန္ စည္ပင္ နယ္နိမိတ္ၿမိဳ႕တြင္း ၆ ၿမိဳ႕နယ္၌ ပလက္ေဖာင္းမ်ားေပၚတြင္ ေစ်းေရာင္း ခ်ျခင္းကန္႔သတ္ေတာ့မည္ ဆိုပါက ၄င္းတို႔အတြက္ ရရွိမည့္ အပိုဝင္ေငြမွာ ထိခိုက္မႈမ်ား ႀကံဳလာ ႏုိင္ေၾကာင္း သန္႔ရွင္းေရး ဝန္ထမ္း မ်ားက ဆုိသည္။”အခုလုိ လမ္းတုိင္းမွာ ေစ်းသည္ရွိေနတဲ့ အခ်ိန္ေတာင္ ေစ်းသည္ရွားတဲ့ ေနရာမွာက်တဲ့ ဝန္ထမ္း ေတြက အဆင္မေျပတာ။ လမ္းေဘး ေစ်းသည္ေတြကို ကန္႔သတ္ေတာ့ မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကြၽန္မတို႔အတြက္ပါ ထိခိုက္ မႈေတြရွိလာမွာပါ။
ေစ်းသည္ ေတြဆီက မဟုတ္တဲ့ပုလင္းခြံ၊ ဘူးခြံ နဲ႔ ဖိနပ္စုတ္ေတြ ေတြ႕လုိ႔ေရာင္းရတဲ့ အပိုေငြေတာ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါက ပံုမွန္အပို ဝင္ေငြ မဟုတ္ပါ ဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေစ်းသည္ေတြဆီက ေလာက္လည္းမရပါဘူး”ဟု လသာ ၿမိဳ႕နယ္မွ သန္႔ရွင္းေရးဝန္ထမ္းတစ္ ဦးက ဆုိသည္။အဆိုပါ သန္႔ရွင္းေရးဝန္ထမ္း မ်းအား ၆ လတစ္ႀကိမ္ သို႔မဟုတ္ တစ္ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္ စသျဖင့္ ဝန္ထမ္း လခတိုးေပးမႈမရွိသည့္အျပင္ ဝင္ဝင္ ခ်င္းလုပ္သားမ်ားႏွင့္ လုပ္သက္ရင့္ လုပ္သားမ်ား၏ လခမွာလည္း ကြာ ဟခ်က္မရွိသည့္အတြက္ ၄င္းတို႔မွာ ျပင္ပမွအပိုေငြကိုသာ အားကိုးေနရ သည္ဟု ဝန္ထမ္းမ်ားက ဆုိသည္။”အခု စစဝင္တဲ့အလုပ္သမား လည္း ဒီလုပ္ခပဲ။ ၉ ႏွစ္ ၁ဝႏွစ္ၾကာ တဲ့ဝန္ထမ္းလည္း ဒီလုပ္ခပါပဲ။
႐ံုးက ေပးတဲ့လုပ္ခကေတာ့ ဘာမွ ကြာဟ ခ်က္မရွိပါဘူး။ ဒီအလုပ္ကိုလုပ္လာ တာ ၁၄ ႏွစ္ ၁၅ ႏွစ္ရွိၿပီ။ တစ္ေန႔ ၂၅ဝ ေပးတဲ့ေခတ္ကတည္းက လုပ္ လာတာ။ ဒါေပမဲ့ လုပ္သက္ရင့္တဲ့ အတြက္ အပိုထပ္ေဆာင္းေပးမႈ ဘာမွမရရွိပါဘူး”ဟု ပန္းဘဲတန္းၿမိဳ႕ နယ္မွသန္႔ရွင္းေရး ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ဆုိသည္။ လုပ္သက္ ၁၅ ႏွစ္အထက္ ဝန္ထမ္းမ်ားသည္ လခစားသေဘာ ျဖင့္ တစ္လလွ်င္ ၄ ေသာင္း ၉ ေထာင္ရရွိ၍ စဝင္ခါစမွ ၁၅ ႏွစ္ အထိ ဝန္ထမ္းမ်ားမွာ ငါးရက္ရွင္း တစ္ခါ ၇၅ဝဝ က်ပ္ ရရွိသည့္အ တြက္ အဆုိပါအုပ္စု ၂ စုအတြက္ လုပ္ခကြာဟမႈမွာ တစ္လလွ်င္ က်ပ္ ၄ဝဝဝ မွ်သာရွိၿပီး ၃၁ ရက္ႏွင့္ ဆံုးေသာလမ်ားတြင္ ယင္းထက္ နည္းေသာ ပမာဏ သာ ကြာဟ ေၾကာင္း သိရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အဆုိပါသန္႔ ရွင္းေရးအလုပ္မွာ အလုပ္ျပတ္ ေတာက္သည့္အခ်ိန္ မရွိသည့္အ ျပင္ အသက္အရြယ္အားျဖင့္လည္း ကန္႔သတ္ခ်က္ႀကီးမားစြာ မရွိသည့္ အတြက္ ပညာအရည္အခ်င္း နည္း ပါးသူမ်ားမွာ ယင္းအလုပ္အား ေရြးခ်ယ္မႈ မ်ားျပားေၾကာင္း သိရသည္။
”ဥပမာ ပန္းရန္အလုပ္ ဆုိရင္ မုိးတြင္းနားရတယ္။ အလုပ္မရွိတဲ့ အခါ ဒီလုိမ်ဳိးေတြရွိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီအလုပ္ထက္လည္း ပို ပင္ပန္းတယ္။ အခု အလုပ္က ေန႔ တုိင္းဆင္းလို႔ရတယ္။ ပိတ္ရက္မရွိ ေတာ့ ေန႔စဥ္ဝင္ေငြရပါတယ္”ဟု ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ယင္းအလုပ္အေပၚ ေရြးခ်ယ္ျဖစ္မႈ အေၾကာင္းကို ေျပာပါ သည္။ ယင္း ဝန္ထမ္းမ်ား၏ အလုပ္ ခ်ိန္မွာ မနက္ပိုင္းတာဝန္ က်သူ မ်ားအေနျဖင့္ မနက္ ၆ နာရီမွ ညေန ၅ နာရီအထိျဖစ္ၿပီး ညပိုင္း တာဝန္က်သူမ်ားမွာ ညေန ၆ နာရီ မွ မနက္ ၈ နာရီအထိျဖစ္သည္။
ကြၽန္မက ထန္းတပင္က လာတာ ဆိုေတာ့ ဆိုက္ကားခ ၂ဝဝ၊ ကားခ ၄ဝဝနဲ႔ဆို စုစုေပါင္းအသြားအျပန္စရိတ္ တစ္ေန႔ ၆ဝဝ ကုန္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ ၉ဝဝ က လက္ဖက္ရည္ေသာက္တာ နဲ႔ ေန႔လယ္ ထမင္း ဝယ္စားတာနဲ႔ဆို ရင္ပဲ ကုန္ပါၿပီ။ လုပ္ခနဲ႔ ပဲဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္လုိမွ အဆင္မေျပႏုိင္ပါဘူး။ ေစ်းဆုိင္ေတြကို အမႈိက္သိမ္းေပးရလို႔ မုန္႔ဖိုးတစ္ဆုိင္ ကေန ၂ဝဝ ရရင္ ၁ဝ ဆုိင္ဆို တစ္ေန႔၂ဝဝဝ ရတယ္။
ဒါေၾကာင့္ပဲ ဒီအလုပ္က မထြက္ႏုိင္ ျဖစ္ေနရတာပါ” ဟု လုပ္သက္ ၁၂ ႏွစ္ခန္႔ရွိၿပီျဖစ္သည့္ သန္႔ရွင္းေရး ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ေျပာသည္။ ယခုလမွစ၍ ရန္ကုန္ စည္ပင္ နယ္နိမိတ္ၿမိဳ႕တြင္း ၆ ၿမိဳ႕နယ္၌ ပလက္ေဖာင္းမ်ားေပၚတြင္ ေစ်းေရာင္း ခ်ျခင္းကန္႔သတ္ေတာ့မည္ ဆိုပါက ၄င္းတို႔အတြက္ ရရွိမည့္ အပိုဝင္ေငြမွာ ထိခိုက္မႈမ်ား ႀကံဳလာ ႏုိင္ေၾကာင္း သန္႔ရွင္းေရး ဝန္ထမ္း မ်ားက ဆုိသည္။”အခုလုိ လမ္းတုိင္းမွာ ေစ်းသည္ရွိေနတဲ့ အခ်ိန္ေတာင္ ေစ်းသည္ရွားတဲ့ ေနရာမွာက်တဲ့ ဝန္ထမ္း ေတြက အဆင္မေျပတာ။ လမ္းေဘး ေစ်းသည္ေတြကို ကန္႔သတ္ေတာ့ မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကြၽန္မတို႔အတြက္ပါ ထိခိုက္ မႈေတြရွိလာမွာပါ။
ေစ်းသည္ ေတြဆီက မဟုတ္တဲ့ပုလင္းခြံ၊ ဘူးခြံ နဲ႔ ဖိနပ္စုတ္ေတြ ေတြ႕လုိ႔ေရာင္းရတဲ့ အပိုေငြေတာ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါက ပံုမွန္အပို ဝင္ေငြ မဟုတ္ပါ ဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေစ်းသည္ေတြဆီက ေလာက္လည္းမရပါဘူး”ဟု လသာ ၿမိဳ႕နယ္မွ သန္႔ရွင္းေရးဝန္ထမ္းတစ္ ဦးက ဆုိသည္။အဆိုပါ သန္႔ရွင္းေရးဝန္ထမ္း မ်းအား ၆ လတစ္ႀကိမ္ သို႔မဟုတ္ တစ္ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္ စသျဖင့္ ဝန္ထမ္း လခတိုးေပးမႈမရွိသည့္အျပင္ ဝင္ဝင္ ခ်င္းလုပ္သားမ်ားႏွင့္ လုပ္သက္ရင့္ လုပ္သားမ်ား၏ လခမွာလည္း ကြာ ဟခ်က္မရွိသည့္အတြက္ ၄င္းတို႔မွာ ျပင္ပမွအပိုေငြကိုသာ အားကိုးေနရ သည္ဟု ဝန္ထမ္းမ်ားက ဆုိသည္။”အခု စစဝင္တဲ့အလုပ္သမား လည္း ဒီလုပ္ခပဲ။ ၉ ႏွစ္ ၁ဝႏွစ္ၾကာ တဲ့ဝန္ထမ္းလည္း ဒီလုပ္ခပါပဲ။
႐ံုးက ေပးတဲ့လုပ္ခကေတာ့ ဘာမွ ကြာဟ ခ်က္မရွိပါဘူး။ ဒီအလုပ္ကိုလုပ္လာ တာ ၁၄ ႏွစ္ ၁၅ ႏွစ္ရွိၿပီ။ တစ္ေန႔ ၂၅ဝ ေပးတဲ့ေခတ္ကတည္းက လုပ္ လာတာ။ ဒါေပမဲ့ လုပ္သက္ရင့္တဲ့ အတြက္ အပိုထပ္ေဆာင္းေပးမႈ ဘာမွမရရွိပါဘူး”ဟု ပန္းဘဲတန္းၿမိဳ႕ နယ္မွသန္႔ရွင္းေရး ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ဆုိသည္။ လုပ္သက္ ၁၅ ႏွစ္အထက္ ဝန္ထမ္းမ်ားသည္ လခစားသေဘာ ျဖင့္ တစ္လလွ်င္ ၄ ေသာင္း ၉ ေထာင္ရရွိ၍ စဝင္ခါစမွ ၁၅ ႏွစ္ အထိ ဝန္ထမ္းမ်ားမွာ ငါးရက္ရွင္း တစ္ခါ ၇၅ဝဝ က်ပ္ ရရွိသည့္အ တြက္ အဆုိပါအုပ္စု ၂ စုအတြက္ လုပ္ခကြာဟမႈမွာ တစ္လလွ်င္ က်ပ္ ၄ဝဝဝ မွ်သာရွိၿပီး ၃၁ ရက္ႏွင့္ ဆံုးေသာလမ်ားတြင္ ယင္းထက္ နည္းေသာ ပမာဏ သာ ကြာဟ ေၾကာင္း သိရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အဆုိပါသန္႔ ရွင္းေရးအလုပ္မွာ အလုပ္ျပတ္ ေတာက္သည့္အခ်ိန္ မရွိသည့္အ ျပင္ အသက္အရြယ္အားျဖင့္လည္း ကန္႔သတ္ခ်က္ႀကီးမားစြာ မရွိသည့္ အတြက္ ပညာအရည္အခ်င္း နည္း ပါးသူမ်ားမွာ ယင္းအလုပ္အား ေရြးခ်ယ္မႈ မ်ားျပားေၾကာင္း သိရသည္။
”ဥပမာ ပန္းရန္အလုပ္ ဆုိရင္ မုိးတြင္းနားရတယ္။ အလုပ္မရွိတဲ့ အခါ ဒီလုိမ်ဳိးေတြရွိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီအလုပ္ထက္လည္း ပို ပင္ပန္းတယ္။ အခု အလုပ္က ေန႔ တုိင္းဆင္းလို႔ရတယ္။ ပိတ္ရက္မရွိ ေတာ့ ေန႔စဥ္ဝင္ေငြရပါတယ္”ဟု ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ယင္းအလုပ္အေပၚ ေရြးခ်ယ္ျဖစ္မႈ အေၾကာင္းကို ေျပာပါ သည္။ ယင္း ဝန္ထမ္းမ်ား၏ အလုပ္ ခ်ိန္မွာ မနက္ပိုင္းတာဝန္ က်သူ မ်ားအေနျဖင့္ မနက္ ၆ နာရီမွ ညေန ၅ နာရီအထိျဖစ္ၿပီး ညပိုင္း တာဝန္က်သူမ်ားမွာ ညေန ၆ နာရီ မွ မနက္ ၈ နာရီအထိျဖစ္သည္။
ေဝမာထြန္း
