ပထမဆုံး ျမန္မာႏုိင္ငံ သမၼတႀကီး စဝ္ေ႐ႊသုိက္
စဝ္ေရႊသိုက္သည္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံေတာ္၏ ပထမဆုံးသမၼတျဖစ္သည္။ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီ ၄ရက္ မွ ၁၉၅၂-ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၆-ရက္ အထိ သမၼတတာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
စဝ္ေရႊသုိက္သည္ ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၁၂၅၇-ခုႏွစ္ (ခရစ္ ၁၈၉၆-ခုႏွစ္)တြင္ ေညာင္ေ႐ႊၿမိဳ႕၌ ေညာင္ေ႐ႊေစာ္ဘြာႀကီး အဖ ဆာစပ္ေမာင္ႏွင့္ အမိ မဟာေဒဝီတုိ႔မွ ဖြားျမင္ေသာ သားျဖစ္သည္။
ငယ္စဥ္က ေတာင္ႀကီးၿမဳိ႕ရွိ ရွမ္းအႀကီးအကဲမ်ား၏ သားမ်ားအတြက္ ဖြင့္လွစ္ထားေသာေက်ာင္း၌ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ပထမကမၻာ စစ္အတြင္း ဘားမာ႐ုိင္ဖယ္ အဂၤလိပ္ စစ္တပ္(ဗမာ့ေသနတ္ကိုင္တပ္ရင္း)တြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
ျမန္မာျပည္ ပထမ ေက်ာင္းသား သပိတ္ အစပ်ဳိးေသာ ၁၉၂၀-၂၃ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ နယ္ျခားေဒသ ဗမာ့တပ္ဖြဲ႕မ်ားတြင္ တာဝန္ခံ အျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္း ခံရသည္။ ၁၉၂၇ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရၿပီး ၁၉၂၉ ခုႏွစ္တြင္ ဖခမည္းေတာ္ ေစာ္ဘြားႀကီး ဆာစဝ္ေမာင္ ကံေတာ္ကုန္ေသာ အခါ ေညာင္ေ႐ႊ ေစာ္ဘြား အျဖစ္ အ႐ုိက္အရာ ခံယူသည္။ ထုိအခါ စဝ္ေ႐ႊသုိက္၏ သက္ေတာ္မွာ ၃၃ ႏွစ္ အ႐ြယ္ ရွိၿပီ ျဖစ္သည္။
မတ္လ ၈ ရက္ေန႔ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္တြင္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းခံရသည္။ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္တြင္ စစ္မွုထမ္းရန္ ျပန္လည္ေခၚေဆာင္ခဲ့ျဖင့္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ထိ ဗမာ့တပ္မေတာ္တြင္ အမွုထမ္းခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ နိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒမူၾကမ္း ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီအဖြဲ႕ဝင္ႏွင့္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ဥကၠဌ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
စဝ္ေရႊသုိက္သည္ ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၁၂၅၇-ခုႏွစ္ (ခရစ္ ၁၈၉၆-ခုႏွစ္)တြင္ ေညာင္ေ႐ႊၿမိဳ႕၌ ေညာင္ေ႐ႊေစာ္ဘြာႀကီး အဖ ဆာစပ္ေမာင္ႏွင့္ အမိ မဟာေဒဝီတုိ႔မွ ဖြားျမင္ေသာ သားျဖစ္သည္။
ငယ္စဥ္က ေတာင္ႀကီးၿမဳိ႕ရွိ ရွမ္းအႀကီးအကဲမ်ား၏ သားမ်ားအတြက္ ဖြင့္လွစ္ထားေသာေက်ာင္း၌ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ပထမကမၻာ စစ္အတြင္း ဘားမာ႐ုိင္ဖယ္ အဂၤလိပ္ စစ္တပ္(ဗမာ့ေသနတ္ကိုင္တပ္ရင္း)တြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
ျမန္မာျပည္ ပထမ ေက်ာင္းသား သပိတ္ အစပ်ဳိးေသာ ၁၉၂၀-၂၃ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ နယ္ျခားေဒသ ဗမာ့တပ္ဖြဲ႕မ်ားတြင္ တာဝန္ခံ အျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္း ခံရသည္။ ၁၉၂၇ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရၿပီး ၁၉၂၉ ခုႏွစ္တြင္ ဖခမည္းေတာ္ ေစာ္ဘြားႀကီး ဆာစဝ္ေမာင္ ကံေတာ္ကုန္ေသာ အခါ ေညာင္ေ႐ႊ ေစာ္ဘြား အျဖစ္ အ႐ုိက္အရာ ခံယူသည္။ ထုိအခါ စဝ္ေ႐ႊသုိက္၏ သက္ေတာ္မွာ ၃၃ ႏွစ္ အ႐ြယ္ ရွိၿပီ ျဖစ္သည္။
မတ္လ ၈ ရက္ေန႔ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္တြင္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းခံရသည္။ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္တြင္ စစ္မွုထမ္းရန္ ျပန္လည္ေခၚေဆာင္ခဲ့ျဖင့္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ထိ ဗမာ့တပ္မေတာ္တြင္ အမွုထမ္းခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ နိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒမူၾကမ္း ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီအဖြဲ႕ဝင္ႏွင့္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ဥကၠဌ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
Burma's Independence Day. The British governor, left , လက္၀ဲဘက္မွ ရပ္ေနသူမွာ အဂၤလိပ္အစုိးရ ဘက္မွ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အရာရွိ and Burma's first president, Sao Shwe Thaik, အလယ္-ေခါင္းေပါင္းႏွင့္ သူမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ပထမဆုံး သမၼတၾကီး စပ္ေရႊသုိက္ျဖစ္ျပီး stand at attention as the new nation's flag is raised on January 4, 1948. အ၈ၤလိပ္ကုိလုိနီ အလံကုိခ်ျပီး ျမန္မာ့ႏိုင္ငံ အလံကုိ လႊင့္တင္ေနပုံ။၁၉၄၈ ဇန္န၀ါရီ ၄ ရက္
ေညာင္ေ႐ႊေစာ္ဘြား စဝ္ေရြသုိက္သည္ ၁၉၃၇ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လတြင္ သိႏၷီေျမာက္ပုိင္း ေစာ္ဘြာႀကီး၏ သမီး (သိႏၷီေစာ္ဘြား စဝ္ဟုန္ဖ) (ကြယ္လြန္) ၏ ႏွမ စဝ္ဟိန္းခမ္းႏွင့္ လက္ထပ္ခဲ့သည္။ ပထမ ကမာၻစစ္ႀကီး ၿပီးေသာ အခါ စဝ္ေ႐ႊသုိက္သည္ စစ္မႈထမ္း အျဖစ္ အနား ယူခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္တြင္ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ႀကီး ျဖစ္ရန္ စစ္ရိပ္ စစ္ေငြ႕မ်ား တက္လာေသာ အခါ စစ္မႈထမ္းရန္ ျပန္ေခၚျခင္း ခံရျပန္သည္။
၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ဒုတိယကမာၻ စစ္ႀကီး ၿပီးဆုံးေသာ အခါ ၿဗိတိသွ် နယ္ခ်ဲ႕ အရင္းရွင္ အဂၤလိပ္ လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ရန္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းတုိ႔ႏွင့္ အတူ တုိင္ရင္းသား စည္လုံး ညီၫြတ္ေရးကုိ ပါဝင္ ဆင္ႏႊဲခဲ့သည္။ ပင္လုံ စာခ်ဳပ္ႀကီး ျဖစ္ေျမာက္ေရးကုိလည္း လုံးပမ္းခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ တုိင္းျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ ဖြင့္လွစ္ေသာ အခါ စဝ္ေ႐ႊသုိက္အား ဥကၠ႒ အျဖစ္ တညီတၫြတ္တည္း တင္ေျမႇာက္ျခင္း ခံရသည္။
ေညာင္ေ႐ႊ ေစာ္ဘြားႀကီး စဝ္ေ႐ႊသုိက္သည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ လြတ္လပ္ေရး ရေသာအခါ ယာယီ အစုိးရအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး ျပည္ေထာင္စု တုိင္းရင္းသားထဲမွ ပထမဆုံးေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ သမၼတႀကီး အျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္း ခံရသည္။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ သမၼတ သက္တမ္း ကုန္ဆုံးေသာ အခါ လူမ်ဳိးစု လႊတ္ေတာ္ နာယကႀကီး အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္း ခံရျပန္သည္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ အျခား နယ္ရွင္ စဝ္ဖလုံတုိ႔ႏွင့္ အတူ ေစာ္ဘြား ဆုိေသာ အာဏာ စြန္႔လႊတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇-၆၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ လူမ်ိဳးစု လႊတ္ေတာ္ အမတ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္း ခံရသည္။
၁၉၆ဝ ျပည့္ႏွစ္ အထိ လူမ်ဳိးစု လႊတ္ေတာ္ နာယကႀကီး အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ၿပီး အမ်ဳိးဘာသာ သာသနာ ပညာတြင္ ႀကဳိးစား အားထုတ္မႈေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ အစုိးရက စဝ္ေ႐ႊသုိက္အား ‘အဂၢမဟာ သေရစည္သူဘြဲ႕’ အျပင္ ‘အဂၢမဟာ သီရိသုဓမၼဘြဲ႕’ ကုိပါ ခ်ီးျမႇင့္ေတာ္မႈသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီ အမည္ခံ ဗိုလ္ေနဝင္း ဦးေဆာင္သည့္ စစ္တပ္က ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာအရပ္ရပ္ကို သိမ္းပိုက္စဥ္ မိမိ ေနအိမ္ဝင္း အတြင္းတြင္ပင္ သားငယ္ စဝ္မီမီသိုက္ ပစ္သတ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးေဟာင္း စဝ္ေ႐ႊသုိက္လည္း ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
ဘ၀နိဂံုး
အမွတ္ (၇၄)၊ ကမၻာေအးဘုရားလမ္း၊ ရန္ကုန္တြင္ ေနထိုင္စဥ္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ႏုိဝင္ဘာလ (၂၁)ရက္ေန႔ အသက္ ၆၆ ႏွစ္ အ႐ြယ္တြင္ ကြယ္လြန္ အနိစၥ ေရာက္သည္။ သမၼတႀကီးေဟာင္း စဝ္ေ႐ႊသုိက္ ကြယ္လြန္ေသာ အခါ မဟာေဒဝီ စင္ဟိန္ခမ္းႏွင့္ ဦးယူဂ်င္းသိုက္ (ခ) စဝ္ေဆးဝိုင္ (ခ) စဝ္ဆိုလန္ဖ အပါအဝင္ သားေတာ္ သမီးေတာ္ ရွစ္ေယာက္ ထြန္းကား က်န္ရစ္ခဲ့သည္။
ကိုးကား
ေ႐ႊဥၾသရဲ႕ ‘တခ်ိန္က ထင္ရွားခဲ့ေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ား’ စာအုပ္၊ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ(တတိယ အႀကိမ္)စပယ္ဦး စာေပ
၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ဒုတိယကမာၻ စစ္ႀကီး ၿပီးဆုံးေသာ အခါ ၿဗိတိသွ် နယ္ခ်ဲ႕ အရင္းရွင္ အဂၤလိပ္ လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ရန္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းတုိ႔ႏွင့္ အတူ တုိင္ရင္းသား စည္လုံး ညီၫြတ္ေရးကုိ ပါဝင္ ဆင္ႏႊဲခဲ့သည္။ ပင္လုံ စာခ်ဳပ္ႀကီး ျဖစ္ေျမာက္ေရးကုိလည္း လုံးပမ္းခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ တုိင္းျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ ဖြင့္လွစ္ေသာ အခါ စဝ္ေ႐ႊသုိက္အား ဥကၠ႒ အျဖစ္ တညီတၫြတ္တည္း တင္ေျမႇာက္ျခင္း ခံရသည္။
ေညာင္ေ႐ႊ ေစာ္ဘြားႀကီး စဝ္ေ႐ႊသုိက္သည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ လြတ္လပ္ေရး ရေသာအခါ ယာယီ အစုိးရအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး ျပည္ေထာင္စု တုိင္းရင္းသားထဲမွ ပထမဆုံးေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ သမၼတႀကီး အျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္း ခံရသည္။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ သမၼတ သက္တမ္း ကုန္ဆုံးေသာ အခါ လူမ်ဳိးစု လႊတ္ေတာ္ နာယကႀကီး အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္း ခံရျပန္သည္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ အျခား နယ္ရွင္ စဝ္ဖလုံတုိ႔ႏွင့္ အတူ ေစာ္ဘြား ဆုိေသာ အာဏာ စြန္႔လႊတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇-၆၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ လူမ်ိဳးစု လႊတ္ေတာ္ အမတ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္း ခံရသည္။
၁၉၆ဝ ျပည့္ႏွစ္ အထိ လူမ်ဳိးစု လႊတ္ေတာ္ နာယကႀကီး အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ၿပီး အမ်ဳိးဘာသာ သာသနာ ပညာတြင္ ႀကဳိးစား အားထုတ္မႈေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ အစုိးရက စဝ္ေ႐ႊသုိက္အား ‘အဂၢမဟာ သေရစည္သူဘြဲ႕’ အျပင္ ‘အဂၢမဟာ သီရိသုဓမၼဘြဲ႕’ ကုိပါ ခ်ီးျမႇင့္ေတာ္မႈသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီ အမည္ခံ ဗိုလ္ေနဝင္း ဦးေဆာင္သည့္ စစ္တပ္က ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာအရပ္ရပ္ကို သိမ္းပိုက္စဥ္ မိမိ ေနအိမ္ဝင္း အတြင္းတြင္ပင္ သားငယ္ စဝ္မီမီသိုက္ ပစ္သတ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးေဟာင္း စဝ္ေ႐ႊသုိက္လည္း ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
ဘ၀နိဂံုး
အမွတ္ (၇၄)၊ ကမၻာေအးဘုရားလမ္း၊ ရန္ကုန္တြင္ ေနထိုင္စဥ္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ႏုိဝင္ဘာလ (၂၁)ရက္ေန႔ အသက္ ၆၆ ႏွစ္ အ႐ြယ္တြင္ ကြယ္လြန္ အနိစၥ ေရာက္သည္။ သမၼတႀကီးေဟာင္း စဝ္ေ႐ႊသုိက္ ကြယ္လြန္ေသာ အခါ မဟာေဒဝီ စင္ဟိန္ခမ္းႏွင့္ ဦးယူဂ်င္းသိုက္ (ခ) စဝ္ေဆးဝိုင္ (ခ) စဝ္ဆိုလန္ဖ အပါအဝင္ သားေတာ္ သမီးေတာ္ ရွစ္ေယာက္ ထြန္းကား က်န္ရစ္ခဲ့သည္။
ကိုးကား
ေ႐ႊဥၾသရဲ႕ ‘တခ်ိန္က ထင္ရွားခဲ့ေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ား’ စာအုပ္၊ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ(တတိယ အႀကိမ္)စပယ္ဦး စာေပ