DASSK : ဇူလိုင္ ၁၉ ရက္ေန႔ အာဇာနည္ေန႔နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဖေဖနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဆာင္းပါးေတြ မီဒီယာေတြမွာ ပါလာေတာ့ ထုတ္လို႔ ရလာၿပီပဲလို႔။ အရင္တုန္းက ထုတ္လို႔မရဘူး မို႔လား။
VOICE : မရဘူးခင္ဗ်။ အရင္တုန္းက စာေပစိစစ္ေရးက ေထာက္လွမ္းေရးက တိုက္ရိုက္ကိုင္တာ။ ေထာက္လွမ္းေရး ကိုင္တဲ့ အခ်ိန္တုန္းက လြတ္လပ္ခြင့္ ဒီေလာက္ႀကီး မဟုတ္ဘူး။ ေထာက္လွမ္းေရး ၿပီးသြားေတာ့ ၂၀၀၄ ေနာက္ပိုင္းမွာ စာေပစိစစ္ေရးက ျပန္ၾကားေရးေအာက္ ေရာက္သြားတယ္။ ျပန္ၾကားေရးေအာက္ ေရာက္သြားတဲ့ အခါက်ေတာ့ စာေပဗိမာန္က၊ အရင္က စာေရးခဲ့ဖူးတဲ့ သူေတြ၊ တကယ့္ စာေပနားလည္တဲ့သူေတြ ေရာက္လာေတာ့ စာေပစိစစ္ေရးက နည္းနည္းေတာ့ Relex ျဖစ္ပါတယ္။ နိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ့ ဒီအတိုင္းပါပဲ။ တျဖည္းျဖည္းေတာ့ ေရးရတာ နည္းနည္းေတာ့ သိသာပါတယ္။
DASSK : ေတာ္ေတာ္ သိသာပါတယ္။ အခုက အန္တီထြက္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဆိုလို႔ရွိရင္ ေဆာင္းပါးေတြ၊ ဘာေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက နိုင္ငံေရး အေၾကာင္းေတြ ပါလာတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ နိုင္ငံေရး မဟုတ္ရင္ ေတာင္မွ တျခားနိုင္ငံရဲ့ နိုင္ငံေရးလည္း နိုင္ငံေရးပဲ။ ဘာပဲေျပာေျပာ နိုင္ငံေရး အသိအျမင္ ပိုၿပီးေတာ့ က်ယ္ျပန႔္ ေစတာေပါ့။ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္ ၿပီးေတာ့လည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါလာတာပဲ။ အရင္တုန္းက လြတ္လပ္ေရး ေခတ္တုန္းက ျဖစ္စဥ္ေတြ ဘာေတြ ဆိုရင္ေလ။ ဒါက တိုးတက္မွုပဲ။
VOICE : ေနာက္တစ္ခုက စာေပစိစစ္ေရး ဆိုတာကလည္း လက္ရွိအစိုးရရဲ့ မူဝါဒကို ထင္ဟပ္ၿပီး စိစစ္ တည္းျဖတ္ရတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ မီဒီယာေတြကလည္း ပါးပါးနပ္နပ္ ရပ္တည္ၿပီး ေရးဖို႔ လိုပါတယ္။ စကားလုံး အသုံးအႏွုန္းက အစေပါ့ေနာ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျပာခ်င္တဲ့ Message ေရာက္ေအာင္ သိုင္းဝိုင္းၿပီး ေျပာရတာေတြ ရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ဘာေျပာေလ့ ရွိလဲ ဆိုေတာ့ စာေပစိစစ္ေရးနဲ႔ မီဒီယာေတြက ၿပိဳင္ပြဲလိုပဲ။ သူတို႔ကလည္း အစိုးရမူဝါဒကို ထိပါးတဲ့ဟာကို တည္းျဖတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကလည္း တတ္နိုင္သေလာက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေပးခ်င္တဲ့ Message ေရာက္ေအာင္ ေရးရတယ္ ဆိုေတာ့ ၾကားထဲမွာ ဉာဏ္ရည္ၿပိဳင္တဲ့ သေဘာမ်ိဳးလို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က အေကာင္းျမင္ ရတာေပါ့။ သူတို႔က ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ေရးသားတဲ့ စြမ္းရည္၊ အရည္အေသြး တက္ေအာင္ တစ္နည္းတစ္ဖုံ ပံ့ပိုးေနသလို အဲလို ေျဖသိမ့္ရတယ္။ ဒီမွာက အေကာင္းမျမင္တတ္ရင္ ရပ္တည္ဖို႔ ေတာ္ေတာ္ ခက္ပါတယ္။ နည္းနည္းေလာက္ ရွာၿပီး ရပ္တည္မွ မီဒီယာဆိုတာ အဲလိုလုပ္လို႔ ရတာကိုး။
DASSK : အစိုးရမူဝါဒ မထိခိုက္လို႔ရွိရင္ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ စာေပစိစစ္ေရးကို နားလည္ေအာင္ ေျပာသင့္တာေပါ့။ တစ္ခါတေလ အစိုးရမူဝါဒကို ထိခိုက္ေပမယ့္ အစိုးရကို မထိခိုက္ဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ အစိုးရမူဝါဒကို ထိခိုက္လို႔ ဆိုၿပီး မလုပ္တာက အစိုးရကို ထိခိုက္ေစတယ္ ဆိုတာကို သူတို႔ နားလည္ေအာင္ ေျပာလို႔ရွိရင္ ေကာင္းမယ္ ထင္တယ္။
VOICE : ဟုတ္ကဲ့။ အခုေတာ့ အေျခအေနက မဆိုးပါဘူး။ အခု စာေပစိစစ္ေရးက လူေတြက အရင္က လူေတြထက္စာရင္ အမ်ားႀကီး ေတာ္လာပါၿပီ။ Dialouge ရွိတယ္။ ေျပာတာကို ဆုံးေအာင္ နားေထာင္တယ္။
DASSK : အဲဒါ အေရးႀကီးဆုံးပဲ။ နားမေထာင္တာက ျပႆနာ။ ခုနစ္ႏွစ္လုံးလုံး အန္တီ ေရဒီယို နားေထာင္ေတာ့ နားမေထာင္တတ္တဲ့ လူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားတာ ေတြ႕ရတယ္။ ေရဒီယိုမွာ ေမးတဲ့လူက တစ္မ်ိဳး၊ ေျဖတဲ့လူက တစ္မ်ိဳး။ နားမေထာင္တတ္တာပဲ။ နားမေထာင္တတ္တာက မ်ားတယ္။ တမင္သက္သက္ ေထာ္ေလာ္ကန႔္လန႔္ လုပ္တာ မဟုတ္ဘူး။ တခ်ိဳ႕ေတြက ေမးခြန္းကို နားမလည္တာလည္း ပါတယ္။ အဲဒါလည္း နားမေထာင္ တတ္တာပဲ။ ေမးခြန္းေတြက ရွင္းပါတယ္။ ဒီေလာက္ႀကီးလည္း မခက္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါတေလေတာ့လည္း နည္းနည္း ခက္ခက္ခဲခဲ ရွိတာေပါ့။ အမ်ားစုကေတာ့ ခပ္ရွင္းရွင္းပါပဲ။ နားေထာင္ရင္ နားမလည္စရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေသခ်ာ နားမေထာင္တဲ့ အခါက်ေတာ့ ေကာင္းေကာင္း နားမလည္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေမးတာတျခား၊ ေျဖတာ တျခား ျဖစ္ေနတာ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ နားေထာင္ခ်င္တာထက္ ေျပာခ်င္တဲ့သူက မ်ားတယ္။ တစ္ခါတေလ သတိထားမိတယ္။ ေရဒီယိုမွာ ေၾကညာတဲ့သူက စကားျဖတ္ခ်င္တယ္၊ ျဖတ္လို႔ မရဘူး။
VOICE : နားမေထာင္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဗြေဆာ္ဦး ေမးခြန္း ေမးခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါက ဘာေၾကာင့္လို႔ ယူဆလဲ။ ပညာေရးစနစ္ ေၾကာင့္လား။ ငယ္ငယ္တုန္းက သင္ခဲ့တာေတြမွာ မ်ားမ်ား နားေထာင္ဖို႔ ဆိုတဲ့ဟာကို မသင္ခဲ့ရလို႔လား။
DASSK : နားေထာင္ပုံ၊ နားေထာင္နည္းကို ေသခ်ာ မသင္လို႔ပဲလို႔ အန္တီ ထင္တယ္။ ေက်ာင္းေတြမွာဆိုရင္ နားေထာင္တယ္ ဆိုတာကို စကားလုံး တစ္လုံးခ်င္း၊ တစ္လုံးခ်င္းကို အလြတ္က်က္တာပဲ။ ေျပာတဲ့အတိုင္း နားေထာင္ၿပီးေတာ့ ျပန္ၿပီး ေျဖရတာပဲ။ တကယ့္ေမးခြန္းနဲ႔မွ မဟုတ္ဘဲ။ ေမးခြန္း ေမးလိုက္လို႔ရွိရင္ အေျဖက တစ္ခါတည္း ပါလာ ၿပီးၿပီ။ အဲဒီအေျဖတိုင္းပဲ ေျဖေတာ့ ဆိုေတာ့ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ စဥ္းစားၿပီး ေျဖတဲ့အေလ့အထ မရွိဘူး။ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ စဥ္းစားၿပီး ေျဖစရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး ဆိုရင္ ေမးခြန္းကိုလည္း ေသခ်ာ နားေထာင္စရာ အေၾကာင္း မရွိေတာ့ဘူး။ Question and Answer အားလုံး ေပးထားၿပီးၿပီ။ အလြတ္သာ က်က္လိုက္ေပေတာ့။ အဲဒီလို စနစ္နဲ႔လည္း ဆိုင္တယ္ ထင္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့လည္း ယဥ္ေက်းမွုကိုက ေစာဒကတက္တာေတြ၊ ဘာေတြကို ရိုင္းတယ္လို႔ ထင္တယ္။ တကယ္ေတာ့ ေစာဒကတက္တိုင္း ရိုင္းတာ မဟုတ္ဘူး။ ျပန္ၿပီးေတာ့ ေမးပိုင္ခြင့္ ရွိရမယ္။ ျပန္ၿပီး ေမးတာကိုလည္း မႀကိဳက္ၾကဘူး။ ျပန္ၿပီး ေမးတာကို မႀကိဳက္တဲ့ နိုင္ငံမွာဆိုရင္၊ လူမွုအသိုင္းအဝိုင္းမွာ ဆိုရင္ ေမးခြန္းေတြကို ေရွာင္ခ်င္ၾကတယ္။ ေမးခြန္းဆိုတာက အႏၲရာယ္ မဟုတ္ဘူး ဆိုတဲ့ အျမင္မရွိလို႔ပဲလို႔ ထင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြက ေမးခြန္းေမးရင္ကို သူ႔ကို ရန္သူလို ျမင္တာလား၊ ဆန႔္က်င္ေနတာလား၊ တစ္ခုခု ေဝဖန္ေနတာလား။ အဲလို ျမင္တယ္။ ဒါနဲ႔ မဆိုင္ဘူးဆိုတာ သိပ္မသိၾကဘူး။
VOICE : အဲဒီ့ဟာနဲ႔ ဆက္စပ္လို႔ ေမးခြန္းေမးတာေရာ၊ နားေထာင္တာေရာ၊ ေမးတာျမန္းတာ ကအစ ငါ့ကို ပုဂၢိဳလ္ေရး ေျပာတာလားေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ပုဂၢိဳလ္ေရး ဆိုတဲ့စကားက ဒီမွာ ဝင္လာတာေပါ့။ ဝင္လာတဲ့အခါ မွာ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးမွာ တခ်ိဳ႕ေျပာၾက၊ ဆိုၾကတာ ရွိပါတယ္။ ဒီဘက္ေခတ္ အခ်ိန္အထိ။ လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ေယာက္ရဲ့ အေတြးအေခၚ၊ နိုင္ငံေရး အျမင္၊ ခံယူခ်က္ အေပၚကို ေဝဖန္ေစာဒကတက္ျခင္းထက္ ပုဂၢိဳလ္ေရးကို ေဝဖန္တိုက္ခိုက္ျခင္း ဆိုတာမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့တဲ့ အခါက်ေတာ့ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးမွာ ခုနေျပာတဲ့ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္စည္းလုံး ညီညြတ္ေရး၊ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးတို႔က ပုဂၢိဳလ္ေရးေၾကာင့္ အဟန႔္အတား ျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ ယူဆတဲ့သူေတြ၊ ေဝဖန္တဲ့သူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အန္တီ အေနနဲ႔ေကာ အဲဒါကို ဘယ္လိုမ်ား ယူဆပါသလဲ။ သုံးသပ္ပါသလဲ။
DASSK : အဲဒါ အေတြးအေခၚ ရင့္က်က္မွု မရွိတာလို႔ ထင္တယ္။ အန္တီတို႔ဆိုရင္ တတ္နိုင္သမၽွ ပုဂၢိဳလ္ေရးကို ေရွာင္တယ္။ အစိုးရရဲ့ လုပ္တာကိုင္တာေတြကို အန္တီတို႔ မႀကိဳက္လို႔ ေဝဖန္တယ္။ ေဝဖန္လို႔ရွိရင္ ဒါကို အစိုးရကို ေဝဖန္ပါတယ္ ဆိုၿပီး ျမင္တယ္။ အစိုးရကို ေဝဖန္တာနဲ႔ အစိုးရရဲ့ လုပ္ပုံလုပ္နည္း၊ လုပ္တဲ့ကိစၥေတြကို ေဝဖန္တာနဲ႔ မတူဘူးေနာ္။ အဲဒါကို နားလည္ရမယ္။ ပုဂၢိဳလ္ေရး ဆိုတာလည္း ဒီလိုပဲ။ လူတစ္ေယာက္ကို ဘယ္ေလာက္ပဲခင္ခင္။ ဥပမာဆိုရင္ ကိုယ့္ သားသမီး ေတာင္မွ ကိုယ္မေဝဖန္လို႔ ရွိရင္၊ ကိုယ္ မျပဳျပင္လို႔ ရွိရင္၊ ကိုယ္ မဆုံးမလို႔ရွိရင္ ဘယ္သူက ေဝဖန္ျပဳျပင္ ဆုံးမမလဲ။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ့္ကေလးဆိုေတာ့ ကိုယ္ခ်စ္တာေပါ့။ ကိုယ့္ကေလးဆိုေတာ့ ကိုယ္က ဘာမွ အဆိုးလည္း ျမင္ခ်င္တာ မဟုတ္ဘူး။ ရန္သူလို ျမင္တာလည္း မဟုတ္ဘူး။ သို႔ေသာ္ျငားလည္း သူလုပ္တာကိုင္တာ မဟုတ္ရင္ မဟုတ္မွန္း ျမင္ရမယ္။ ဒါမွလည္း ကိုယ္က ကူညီနိုင္မွာ။ တခ်ိဳ႕ မိဘေတြက ကိုယ့္သား၊ ကိုယ့္သမီးဆိုရင္ ဘယ္ေတာ့မွ အဆိုးမျမင္ဘူး။ အန္တီ ငယ္ငယ္တုန္းက သင္ရတဲ့ ပုံျပင္ေလး သြား သတိရတယ္။ သားတို႔ေခတ္ သင္ရေသးလား မသိဘူး။ သူခိုးက သူ႔ကို ကားစင္ တင္ေတာ့မွ သူ႔အေမကို အနားကပ္ခိုင္းၿပီး နားကို ကိုက္ျဖတ္လိုက္တာေလ။ သူ႔ကို ငယ္ငယ္တုန္းက မဆုံးမလို႔ေလ။ ဒီလို မိဘမ်ိဳးက ကိုယ့္သားသမီး ဘာလုပ္လုပ္ လက္ခံမယ္။ ေကာင္းတယ္ပဲ ေျပာမယ္ဆိုတာက ေကာင္းတဲ့မိဘ မဟုတ္ဘူး။ သားသမီးရဲ့ တကယ့္မိတ္ေဆြစစ္ မဟုတ္ဘူး။ ေဝဖန္တာ ဆိုတာကလည္း အျပဳအမူကို ေဝဖန္တာကို ေျပာတာေနာ္။ လူကိုေတာ့ နာမည္နဲ႔တပ္ၿပီး ေဝဖန္တာမ်ိဳး အျမဲေရွာင္တယ္။ ဒီကိစၥ မႀကိဳက္ဘူး။ ဒီလိုလုပ္တာ မဟုတ္ဘူး။ မလုပ္သင့္ဘူး ဆိုတာ ေျပာတယ္။ ဒီလူက ဒီလိုဒီလိုဆိုၿပီး ေဝဖန္တာမ်ိဳးက နည္းနည္း သိကၡာမဲ့တယ္လို႔ ထင္တယ္။ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ လူေတြကို ေဝဖန္တာကေလ။ အဲဒါက မရင့္က်က္တဲ့ အေတြးအေခၚေၾကာင့္မို႔လို႔ ကိုယ့္ကို ထိတယ္လို႔ထင္ရင္ မခံနိုင္ဘူး။ အန္တီတို႔ အျမင္က ေဝဖန္တယ္ ဆိုရင္ေတာင္မွ စဥ္းစားရမွာက ဒီေဝဖန္မွုက အေၾကာင္းအက်ိဳး ဆီေလ်ာ္လား။ အေၾကာင္းအက်ိဳး ဆီေလ်ာ္ရင္ေတာ့ ကိုယ္ ဆင္ျခင္ရမယ္။ အေၾကာင္းအက်ိဳး မဆီေလ်ာ္ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ ေခါင္းထဲ မထားေနနဲ႔ေတာ့။ အဲဒါ ဘာျဖစ္သလဲ။ သူေျပာခ်င္လို႔ ေလၽွာက္ေျပာေနတာ။ အဲဒီလိုပဲ စိတ္ထဲမွာ ထားရမယ္။
VOICE : ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးမွာ အခု အခ်ိန္အထိ ပုဂၢိဳလ္ေရးနဲ႔ တကယ့္ အႏွစ္သာရ အေတြးအေခၚ အယူအဆပိုင္း ရွိတဲ့ေနရာမွာ အေတြးအေခၚ အယူအဆပိုင္း နားလည္မွု မေပးနိုင္ဘဲနဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ေရးဘက္ကို အေလးကဲၿပီးေတာ့ စည္းလုံးညီညြတ္ေရး အားေလ်ာ့ေနသလား ခံစားရပါတယ္။ အဲေတာ့ ေရွ႕ဆက္သြားတဲ့ ေနရာမွာ အဲဒါကို ဘယ္လို ျပဳျပင္သင့္ပါသလဲ။ အဲဒီအေပၚမွာ ဘယ္လို ျမင္ပါသလဲ။
DASSK : ဒီပုဂၢိဳလ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အထိမခံတာ၊ အရမ္း Sensitive ျဖစ္တာက အန္တီ့ အျမင္မွာေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္မွု နည္းလို႔ ျဖစ္တာလို႔ အန္တီ ထင္တယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္မွုနည္းတာ။ ဒီကိစၥကလည္း အန္တီခဏ၊ ခဏ စဥ္းစားဖူးတယ္။ ဗမာေတြက တစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္ အရမ္းမနာလို ျဖစ္တယ္။ ဒါေတာ့ အားလုံး လက္ခံပါတယ္ေနာ္။ ဒါ ကိုယ့္အခ်င္းခ်င္းမို႔လို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ အန္တီ ေဟာေျပာပြဲေတြမွာလည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာဖူးပါတယ္။ ဗမာေတြက ေတာ္ေတာ္ကို တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ မနာလိုစိတ္ ရွိတယ္။ ဗမာေတြပဲလား၊ တျခား နိုင္ငံသားေတြကေရာ မနာလိုစိတ္ မရွိဘူးလား။ တျခားနိုင္ငံသားေတြလည္း မနာလိုစိတ္ ရွိတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဗမာေတြက နည္းနည္း ပိုတယ္လို႔ ေျပာရမယ္။ အဲဒါလည္း ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္မွု နည္းလို႔။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္မွု နည္းတဲ့ အခါက်ေတာ့ ဘယ္သူက ကိုယ့္ထက္ သာသြားမလဲ ဆို တာ အျမဲ ၾကည့္ေနတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ သိမ္ငယ္တဲ့စိတ္ ရွိတယ္။ အန္တီတို႔ လူမ်ိဳးက ဘာျဖစ္လို႔ ဒီေလာက္ေတာင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္မွု နည္းေနသလဲ ဆိုတာ အန္တီလည္း အထပ္ထပ္ အခါခါ စဥ္းစားတယ္။ စဥ္းစားတဲ့ အခါမွာ ကေလးေတြကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္မွုနဲ႔ အမ်ားႀကီး ဆိုင္တယ္လို႔ ထင္တယ္။ ကေလးေတြကို မိဘေတြက စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရ လုံျခဳံမွု မေပးနိုင္ဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔ မေပးနိုင္လဲ ဆိုေတာ့ တစ္ခါတေလ ျမန္မာမိဘေတြက ကေလးေတြကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္တဲ့ ေနရာမွာ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ ယွဥ္ၿပီးမ်ား ေျပာသလားလို႔။ ဒါမွမဟုတ္ ေနာက္တစ္ခုက ပညာရွင္ေတြ သုံးသပ္တာက အႂကြင္းမဲ့ေမတၱာ ေပးမယ္ဆိုတဲ့ အသိအျမင္ကို ကေလးေတြကို မေပးနိုင္ေတာ့တာ။ အန္တီ ေျပာဖူးပါတယ္။ ျမန္မာမိဘေတြ ဆုံးမတဲ့ပုံ အန္တီ သိပ္ မႀကိဳက္တာက " မလိမၼာရင္ မခ်စ္ေတာ့ဘူးေနာ္ " ဆိုတာ။ လိမၼာတယ္ ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္က ဘာလဲ ဆိုေတာ့ လူႀကီးမိဘ အႀကိဳက္လုပ္တာ။ မိဘက သူ႔ အႀကိဳက္ကို မလုပ္ရင္ ကေလးအတြက္ ေမတၱာကို ႐ုပ္သိမ္းလိုက္မယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိေတာ့ ဒီကေလးက ဘယ္လိုလုပ္ စိတ္လုံျခဳံမွု ရွိမလဲ။ လူႀကီးမိဘ အႀကိဳက္လုပ္မွ ငါ့မွာ လုံျခဳံမွု ရွိမယ္ဆိုတဲ့ အေတြးမ်ား ဝင္သြားသလားလို႔။ ဒါ အန္တီက ဒီအေၿဖ မွန္တယ္လို႔ ေျပာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလို အန္တီ စဥ္းစားမိတယ္။ အဲဒါကို တျခားလူေတြလည္း စဥ္းစားေစခ်င္တယ္။ ျမန္မာေတြ ဘာျဖစ္လို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္မွု မရွိလဲ။ ဒါေၾကာင့္ မနာလိုျဖစ္တာ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ အဲလို မနာလိုျဖစ္တဲ့ စိတ္ေပၚမွာ အေျခခံၿပီးေတာ့ ဆတ္ဆတ္အထိ မခံျဖစ္တာ။ အထိကို မခံနိုင္ဘူး။ ငါ့ေျပာလို႔ရွိရင္ ငါ့မုန္းလို႔ပဲ။ တစ္ခါတည္း ဘယ္လိုကို ျဖစ္သြားမွန္း မသိဘူး။ ရန္သူႀကီး ျဖစ္သြားတာပဲ။ နိုင္ငံျခားမွာလည္း အဲလိုလူေတြ မရွိဘူးလား ဆိုေတာ့။ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အန္တီတို႔ ျမန္မာေတြမွာ နည္းနည္း ပိုမ်ားတယ္။ အဲဒါကေတာ့ အန္တီ တစ္ေယာက္တည္းလည္း အေျဖရွာလို႔ ရတာ မဟုတ္ဘူး။ အန္တီက ျပန္ေမးရမွာ။ ဘယ္လိုထင္လဲ။ ဘာျဖစ္လို႔ စိတ္လုံျခဳံမွု မရွိလဲေပါ့။ ကိုယ္ငယ္စဥ္ကေန ႀကီးျပင္းလာတုန္းက ဘယ္လိုအေျခအေန ရွိလဲ။ အန္တီတို႔က်ေတာ့ စိတ္လုံျခဳံမွု ရွိတယ္လို႔ ေျပာရမွာပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔ ရွိသလဲေပါ့။ အဲလို ျပန္ၿပီးေတာ့ ေမးမွာပဲ။
VOICE : ျမန္မာေတြရဲ့ အေလ့အထကို ေျပာရင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ေျပာရမွာက အခုျဖစ္ေနတဲ့ လူထုအၾကားမွာ အျပစ္တင္စရာ ျဖစ္ေနတဲ့ ကြဲၾက၊ ျပဲၾကတဲ့ ကိစၥေပါ့။ ဗမာေတြက ႏွစ္ေယာက္ရွိရင္ သုံးဖြဲ႕ ကြဲခ်င္တာမ်ိဳးလို႔ေတာင္ တင္စား ေျပာၾကရတယ္။ ဒီအေပၚမွာ အန္တီကေကာ ဘယ္လို သုံးသပ္မိပါသလဲ။
DASSK : အဲဒါကလည္း ကိုယ္က နည္းနည္းေပးလိုက္ရင္ အားလုံး ပါသြားၿပီလို႔ ထင္တာ။ မဟုတ္ဘူး။ ဒါက Win – Win ဆိုတဲ့ဟာကို နားမလည္တာ။ ဗမာ့ယဥ္ေက်းမွုအရ Win - Win ဆိုတာ သိပ္မရွိဘူး။ ဥပမာ - တေလာက နိုင္ငံျခားသားေတြနဲ႔ ျမန္မာ့လက္ေဝွ႕ အေၾကာင္း ေျပာျဖစ္တယ္။ တစ္ေယာက္က ျမန္မာ့လက္ေဝွ႕ကို သူ မၾကည့္ရဲဘူးေပါ့။ ၾကမ္းလို႔ေပါ့ေနာ္။ ကာထားတာမ်ိဳး မရွိေတာ့ အႏၲရာယ္ သိပ္မ်ားတယ္ေပါ့။ အန္တီလည္း အရင္က မႀကိဳက္တာ ဘာလဲဆိုေတာ့ ေအာင္တဲ့သူက သူရဲ့ ေအာင္ပြဲခံပုံက သိပ္ေက်ာသလိုပဲ။ သိပ္ရိုင္းတယ္လို႔ ထင္တယ္။ အခု ေနာက္ပိုင္း ေတာ္လာပါတယ္။ ဒီေလာက္ မဆိုးေတာ့ဘူး။ အရင္တုန္းကဆို ပုံဟန္မ်က္ႏွာထား ၾကည့္ပုံက ေဘးက ၾကည့္ရတဲ့သူက မ်က္ႏွာေတာင္ ပူတယ္။ သူဘာလို႔ ဒီလို လုပ္ရက္တာလဲေပါ့။ ကိုယ္ကလည္း နိုင္ၿပီး နိုင္တဲ့သူက စိတ္ႏွိမ့္ခ်ရမယ္။ သိကၡာရွိရွိနဲ႔ ရွုံးတဲ့သူအေပၚ ေလးစားရမယ္ ဆိုတာ သိပ္ မရွိဘူး။ ရွုံးတဲ့သူအေပၚ တက္နင္းလိုက္မဟဲ့ ဆိုသလို ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ပဲ Compromise မရွိတာလို႔ ထင္တယ္။ ရွုံးသြားရင္ တက္နင္းခံရမွာပဲ၊ တက္နင္းေတာ့မွာပဲလို႔ စဥ္းစားတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ ကြဲတာျပဲတာလည္း အဲဒါပဲ။ ဒီတစ္ခါ ေတာ့ တို႔လိုက္ေလ်ာလိုက္ရင္ ေနာက္တစ္ခါမွာ တို႔ကို လိုက္ေလ်ာသင့္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ျပန္လိုက္ေလ်ာမွာပဲဆိုတဲ့ အျမင္ကို မထားနိုင္ၾကဘူးေပါ့။ ဒါဆို ဒါပဲေပါ့။ ဒီမိုကေရစီမွာ အျမဲကိုယ္ျဖစ္ခ်င္သလို မျဖစ္ရဘူး။ အားလုံးကေနၿပီး ဆုံးျဖတ္လိုက္တယ္။ အမ်ားရဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို လူနည္းစုက ေနၿပီးေတာ့ လက္ခံရမယ္။ ဒါ အေပးအယူသေဘာပဲ။ ကိုယ့္အလွည့္ သူ႔အလွည့္ ရွိမယ္။ အဲဒါကို လက္မခံနိုင္ဘူး။ အျမဲပဲ ကိုယ့္အလွည့္ ျဖစ္ခ်င္တယ္။ သူ႔အလွည့္ မေပးခ်င္ဘူး။ အဲဒါေတာ့ မျဖစ္နိုင္ဘူး။
VOICE : ကၽြန္ေတာ္ နားလည္ထားတာ Agree to Disagree သေဘာထား မတူတာကို လက္ခံ နားလည္ေပးဖို႔ ဆိုတာ ဒီမိုကေရစီရဲ့ အေျခခံပဲေပါ့။ ဒီမိုကေရစီ အတြက္လို႔ ဒီမိုကေရစီ အေရးလို႔ နာမည္ခံထားတဲ့ အဖြဲ႕ အစည္းေတြမွာ ဒီ Agree to Disagree မရွိဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ အကြဲအျပဲေတြ ျဖစ္ေနလားလို႔။ အဓိက ေျပာခ်င္တာက နယ္ပယ္ အသီးသီးမွာ ရွိတဲ့ အထင္ကရ ျဖစ္ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ဦးေဆာင္တဲ့သူေတြက Agree to Disagree ကို ဘယ္လိုမ်ား လက္ေတြ႕ က်င့္သုံးသင့္ သလဲလို႔ တစ္ဆိတ္ေလာက္ ေျပာျပေပးပါ ခင္ဗ်။
DASSK : ပထမဆုံးက ငါနဲ႔သေဘာ မတူရင္ ငါ့ရန္သူဆိုတဲ့ စိတ္ထား မထားနဲ႔။ ဘာလို႔လဲဆိုရင္ ဒီအခ်က္မွာ သေဘာ မတူရင္ ေနာင္အခ်က္မွာ သေဘာတူ နိုင္တယ္ ဆိုတာ။ အဲဒီလို အျမင္က်ယ္က်ယ္ ရွိရင္ အမ်ားႀကီး တိုးတက္မွု ရွိလာမယ္။ တစ္ခ်ိန္တစ္ခါမွာ သေဘာမတူေပမယ့္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္မွာ သေဘာတူမွာပဲဆိုတဲ့ စိတ္မ်ိဳး အျမဲထားသင့္တယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ဘဲ ဒီတစ္ခုမွာ မတည့္ရင္ သြားၿပီ ဘယ္ေတာ့မွ မတည့္ေတာ့ဘူး၊ လွည့္မၾကည့္ေတာ့ဘူးလို႔ ျဖစ္သြားတာပဲ။ Agree to Disagree ဆိုတာ ဒါပဲ။ ဒီအခ်က္မွာေတာ့ တို႔သေဘာ မတူဘူး။ ကိုယ့္အျမင္ခ်င္းက မတူဘူး ဆိုတာကို လက္ခံတယ္။ မိတ္ပ်က္စရာလည္း မလိုဘူး။ မိတ္ဖက္အဆင့္က ရပ္စဲ သြားစရာလည္း မလိုဘူး။ ေနာင္တစ္ခ်က္မွာ ျပန္ၿပီး တြဲနိုင္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ကို အျမဲေျပာတယ္။ နိုင္ငံေရးမွာ ထာဝရမိတ္ေဆြလည္း မရွိဘူး။ ထာဝရ ရန္သူလည္း မရွိဘူး ဆိုတာ။ ဒါလည္း အေျခခံ တစ္ခုပဲ။ တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြမွာ ကိုယ္က မဟာမိတ္ ျဖစ္မယ္။ တခ်ိဳ႕ ကိစၥေတြမွာ ကိုယ္က အတိုက္အခံ ျဖစ္သြားမယ္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ထာဝရရန္သူ ျဖစ္သြားတာ မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ္လုပ္ေနတဲ့ ကိစၥနဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ေရး ခံစားခ်က္ကို ခြဲျခားနိုင္ရမယ္။ လုံးဝ ဒီလို သေဘာထားနိုင္ရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုထားနိုင္ဖို႔ကေတာ့ မလြယ္ဘူးေပါ့။ အတိုင္းအတာ တစ္ရပ္အထိေတာ့ ကြာျခားမွု ထားနိုင္ရမယ္။ အဲဒါ မထားနိုင္ရင္ေတာ့ Agree to Disagree မျဖစ္နိုင္ဘူး။ ငါနဲ႔ သေဘာမတူတာက ငါ့ကို မုန္းလို႔ပဲ၊ ငါ့ကို တိုက္ခိုက္တာပဲ ဆိုတဲ့ အျမင္ကို ေဖ်ာက္ရမယ္။
VOICE : ေနအိမ္မွာ အက်ယ္ခ်ဳပ္နဲ႔ ေနခဲ့တဲ့ ကာလက ၁၅ ႏွစ္ေက်ာ္ ရွိေနတဲ့အတြက္ ဒီအေတာအတြင္း ျမန္မာ့နိုင္ငံေရး အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အန္တီ့အေနနဲ႔ အကန႔္အသတ္နဲ႔ပဲ သတင္းအခ်က္အလက္ ရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အဲေတာ့ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရး လက္ရွိအေျခအေနကို မွန္မွန္ကန္ကန္ သုံးဖို႔ဆိုရင္ Stakeholder ေတြ အားလုံးနဲ႔ ေတြ႕ဖို႔၊ အားလုံး စကားကို စုံညီေအာင္ နားေထာင္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ တခ်ိဳ႕က ေျပာေနၾကပါတယ္။ အန္တီ့အေနနဲ႔ေရာ ဘယ္သူေတြနဲ႔ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ေတြ႕ၿပီးၿပီလဲ။ ေတြ႕ဖို႔လိုတယ္လို႔ ထင္ပါသလား။
DASSK : နားေထာင္နိုင္သေလာက္ အားလုံးကို နားေထာင္ဖို႔ ရွိပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔ အဖြဲ႕ထဲကေတာ့ လာလာေျပာေနေတာ့ ကုန္သေလာက္ ရွိေနၿပီ။ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ခဲ့တဲ့ နိုင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ လည္း ေတြ႕ခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ သူတို႔နဲ႔ဆိုရင္ အျမင္မတူတာေပါ့။ အျမင္မတူတာလည္း နားေထာင္ၿပီးပါၿပီ။ တူညီတဲ့ ကိစၥေတြအေပၚမွာ ပူးေပါင္းဖို႔ အန္တီတို႔ ႀကိဳးစားတယ္။ တစ္သီးပုဂၢလ ၂၀ ေလာက္နဲ႔ ေတြ႕ၿပီးၿပီ။ NGO ေတြနဲ႔လည္း ေတြ႕ၿပီးၿပီ။ တစ္လအတြင္းမွာ ေတြ႕နိုင္တဲ့သူ မွန္သမၽွ ေတြ႕ၿပီးပါၿပီ။ စာေတြဘာေတြနဲ႔ လာတာလည္း အမ်ားႀကီးပဲ။ အသံလႊင့္ မီဒီယာေတြကေန ေမးတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အဲေတာ့ ေနာက္ဆုံးက်ေတာ့ ပထမေမးခြန္းကို ျပန္ေရာက္တာေပါ့။ နားေထာင္ တတ္ရမယ္။ နားေထာင္တတ္ဖို႔ဆိုတာ အေလ့အက်င့္ လိုတာေပါ့။ အေလ့အက်င့္လုပ္မွ ဒီဟာမွာ ကၽြမ္းက်င္လာမွာ။ နားေထာင္ရင္းနဲ႔ နားေထာင္တတ္လာတာ။ အန္တီတို႔ အေနနဲ႔ အျမဲပဲ ဖိတ္ေခၚတယ္။ အန္တီကေတာ့ သေဘာမတူရင္ မတူဘူး ေျပာတာပဲ။ ယဥ္ေက်းသမွုအားျဖင့္ သေဘာမတူဘဲ တူတယ္လို႔ မေျပာဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔ မတူဘူး ဆိုတာေတာ့ အန္တီ အျမဲ ရွင္းျပတယ္။ တျခားသူေတြကိုလည္း အဲလိုပဲ လုပ္ေစခ်င္တယ္။ မတူရင္ မတူတဲ့အေၾကာင္းကို ရွင္းျပ၊ အဲဒီ ရွင္းျပတာကေန လက္ခံနိုင္စရာ ေပၚလာရင္ ေပၚလာမယ္။
VOICE : ဒီေလာက္ ကာလၾကာၾကာ ဖိအားေတြ၊ အခက္အခဲေတြ ၾကားထဲမွာ အခုလို ႀကံ့ႀကံ့ခံေနခဲ့တာ၊ ေနနိုင္တာ ဘယ္လို စိတ္ဓာတ္မ်ိဳးက ဦးေဆာင္ၿပီး ဘယ္လို တြန္းအားမ်ိဳးေၾကာင့္ပါလဲ ခင္ဗ်။
DASSK : တရားထိုင္တာကလည္း အေထာက္အပံ့ ေပးပါတယ္။ ေနာက္ တစ္ဖက္ကေျပာရင္ ပထမဆုံး ေမးခြန္းကို ျပန္ေရာက္သြားမယ္။ နားေထာင္တာေပါ့။ နားေထာင္တာ စိတ္ဝင္စားတယ္။ သူမ်ားေျပာတာ စိတ္ဝင္စားရင္ ပြင့္သြားတယ္။ သိခ်င္တဲ့စိတ္လို႔ပဲ ေျပာရမွာပဲ။ ဒီ ၁၅ ႏွစ္မွာလည္း သိခ်င္တဲ့စိတ္ေတြ ရွိတယ္။ ေရဒီယို နားေထာင္တယ္။ စာဖတ္တယ္။ သင္ယူခ်င္တဲ့ စိတ္၊ ကိုယ့္မွာလည္း သင္စရာေတြက မဆုံးနိုင္တဲ့စိတ္က အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူျပဳတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
VOICE : ေရွ႕ေလၽွာက္ လူငယ္ေတြက အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီးမွာ ေနရာယူလာၾကရမွာ ဆိုေတာ့ လူငယ္ေတြအတြက္ တစ္ခုခု ေျပာေပးပါဦး။ အခု ေနရာတိုင္းမွာ လူငယ္ေတြ ရွိလာ၊ တာဝန္ယူလာၾကေတာ့ လူႀကီးေတြ အတြက္ လူငယ္ေတြအတြက္ ေျပာေပးပါဦး။
DASSK : အဲဒါအတြက္ အခ်က္ကေလး တစ္ခုေပၚမွာပဲ မူတည္ၿပီးေတာ့ ေျပာပါရေစ။ တခ်ိဳ႕ငယ္ငယ္ေလးနဲ႔ သိပ္ထူးခၽြန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ကို ၾကည့္ရင္ ဘယ္ေနရာေတြ၊ ဘယ္ဘာသာရပ္ေတြမွာ ထူးခၽြန္တာလဲဆိုတာ ၾကည့္ရင္ သိပၸံပညာ၊ ဂီတ၊ သခၤ်ာ စတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြမွာ ေျပာင္ေျမာက္နိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သမိုင္းတို႔၊ စာေပတို႔မွာ မေျပာင္ေျမာက္နိုင္ဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သမိုင္းတို႔၊ စာေပတို႔က အေတြ႕အၾကဳံ လိုတယ္။ ရင့္က်က္မွု လိုတယ္။ ဟိုဟာေတြက ပါရမီေပၚ တည္တယ္။ ေမြးရာပါ ပါလာတဲ့ကိစၥေတြက ငယ္ငယ္ေလးနဲ႔ ပြင့္လင္းနိုင္တယ္။ လူငယ္ေတြရဲ့ ထြင္အားက ၂၅ ႏွစ္မွာ အားအေကာင္းဆုံးပဲတဲ့။ လူငယ္ေတြက ဒီအခ်ိန္မွာ ကမၻာႀကီးကို မ်က္လုံးအသစ္နဲ႔ ျမင္တယ္။ ဒီေတာ့ မ်က္လုံးအေဟာင္းေတြ မျမင္တာကို သူတို႔ ျမင္တာေပါ့။ အဲေတာ့ အဲဒီဘက္မွာ လူငယ္ေတြ သာတယ္။ ဒါေပမဲ့ စဥ္းစား ဆင္ျခင္ၿပီး သုံးသပ္ရမွာ က်ေတာ့ လူႀကီးေတြက အားသာသြားတယ္။ ဒီဟာမွာပဲ ၾကည့္ရင္ လူႀကီးေရာ လူငယ္ေရာ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ ေပးစရာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ အျပန္အလွန္ သင္ယူစရာေတြ ရွိတယ္ ဆိုတာေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ လူငယ္ေတြ အေနနဲ႔ စိတ္အားလည္း တက္ႂကြရမယ္။ ဒါေပမဲ့ မာန္လည္း မလြန္ရဘူး။ လူႀကီးေတြ အေနနဲ႔ကလည္း မာန္မႀကီးရဘူး။ တစ္ဖက္ကလည္း ငါတို႔က က်လူေတြ ဆိုၿပီး အားမငယ္ရဘူး။ အားလုံး ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
The Voice Weekly အဖြဲ႕သားမ်ားက ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္း ထားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။