( Yale Global မွ 3 Oct 2011 ရက္စြဲပါ Bertil Lintner ၏ “ Burma delivers its first rebuff to China” သတင္းကို yangonchronicle မွဘာသာျပန္သည္)
( ျမစ္ဆံုတမံ ရပ္ဆိုင္းမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ လူသိမ်ား ဘာတစ္လ္လင္တနာ၏ မူကြဲ သံုးသပ္ခ်က္ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္ျဖစ္သည္)
တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ ဗိုလ္က်စိုးမိုးမႈ ႀကီးထြားလာျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အာရွႏိုင္ငံမ်ားက ပိုမိုစိတ္ပူစိုးရိမ္ေနခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ တရုတ္တို႔၏ ႀကီးမားေသာ ေရအားလွ်ပ္စစ္တမံ စီမံကိန္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံက ဖယ္ခ်လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ေမးခြန္းသစ္မ်ား ေပၚထြက္လာသည္။ အဖိႏွိပ္ခံႏိုင္ငံမွ အရပ္ဖက္အသိုင္းအဝိုင္း၏ ရွားရွားပါးပါး ေအာင္ပြဲတစ္ခုအလား (သို႔မဟုတ္) တရုတ္ႏိုင္ငံအေပၚမွီခိုေနရျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္တြင္းအျငင္းပြားမႈကို ရည္ညႊန္းသလား ဆိုသည့္ ေမးခြန္းမ်ား၏ အေျဖမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ျခင္း မရွိပဲ အိမ္နီးခ်င္း မဟာမိတ္ႏိုင္ငံႀကီး၏ စီမံကိန္းအေပၚ ျပည္သူတို႔၏ အျမင္ကြဲလြဲမႈက ျမန္မာ- တရုတ္ ဆက္ဆံေရးတြင္ က႑သစ္တစ္ခု ေရးထိုးလိုက္ၿပီျဖစ္သည္။
စက္တင္ဘာ ၃၀ ရက္တြင္ ျမန္မာသမၼတသစ္ ဦးသိန္းစိန္က လႊတ္ေတာ္သို႔ စာတစ္ေစာင္ေပးပို႔ကာ ႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း၌ အႀကီးစားေရေလွာင္တမံ တည္ေဆာက္ရန္ တရုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ဖက္စပ္ေဆာင္ရြက္ေနေသာ စီမံကိန္းသည္ ျပည္သူတို႔၏ဆႏၵႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနေသာေၾကာင့္ ရပ္ဆိုင္းထားလိုက္ေၾကာင္း ေၾကညာလိုက္သည့္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃. ၆ ဘီလ်ံ ကုန္က်မည့္ ျမစ္ဆံုေရေလွာင္တမံႀကီးသည္ ကမာၻ႕ ၁၅ ခုေျမာက္ အျမင့္ဆံုးတမံႀကီးျဖစ္၍ စင္ကာပူႏိုင္ငံ ဧရိယာခန္႔ရွိေသာ ၇၆၆ စတုရန္း ကီလိုမီတာ ေျမျပင္ကို ေရျမႇပ္သြားေစမည္ျဖစ္သည္။
ယင္းဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မေၾကညာမီ တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားကို တိုင္ပင္ခဲ့သလားဆိုသည့္ အခ်က္မွာ မသဲကြဲေသးပါ။ ၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီ ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္ႏွင္းခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာအစိုးရကို အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ဝိုင္းပယ္ထားခဲ့ခ်ိန္မွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကုန္သြယ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးအရ အားေပးေထာက္ခံမႈႏွင့္ စစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ား ရရွိေရးအတြက္ ေျမာက္ဖက္အိမ္နီးခ်င္း အင္အားႀကီးႏိုင္ငံကို မွီခိုေနခဲ့ရသည္။
ယခုကိစၥတြင္ ျပည္သူလူထု၏ သေဘာထားကလည္း တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ပါဝင္ပါလိမ့္မည္။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္က သေဘာတူစာခ်ဳပ္အရ ျမစ္ဆံုမွ ထုတ္လုပ္ေသာ ဓါတ္အား ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကို တရုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ပို႔လႊတ္မည္ျဖစ္သည့္အျပင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ပ်က္စီးမႈအေပၚ ေဒါသထြက္မႈျဖင့္ တုန္လႈပ္ေနေသာ ျပည္သူမ်ားက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအတြင္း မျမင္ခဲ့ဘူးေသာပံုစံျဖင့္ အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ ၎ေရေလွာင္တမံသည္ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔၏ ႏွလံုုးသားကို ဓားေျမႇာင္စိုက္လိုက္္ျခင္းျဖစ္၍ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ေရေလွာင္တမံဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈကို ေထာက္ခံရပ္တည္ခဲ့သည္။ အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားသူမ်ား၏ ကိရိယာသစ္တစ္ခုျဖစ္သည့္ Facebook ေပၚတြင္လည္း ျပည္သူတို႔၏ အသံမ်ားလွ်ံထြက္ေနသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း၌ ျပည္သူတို႔ ပြင့္လင္းစြာ ဆႏၵျပႏိုင္ျခင္းမရွိေသာ္လည္း ‘ ဧရာဝတီ ကယ္တင္ေရး’ အစည္းအေဝးမ်ားကိုမူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေပၚတြင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာမ်ား ကလည္း ႏိုင္ငံရပ္ျခားရွိ ျမန္မာသံရံုးမ်ား၏ အျပင္ဖက္တြင္ တရုတ္ဆန္႔က်င္ေရး ဆႏၵျပပြဲမ်ား ျပဳလုပ္လ်က္ရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း တရုတ္ဆန္႔က်င္ေရးစိတ္ဓါတ္မ်ား ႀကီးထြားလ်က္ရွိရာ၊ အထူးသျဖင့္ တရုတ္လႊမ္းမိုးမႈႀကီးမားေသာ ေျမာက္ပိုင္းေဒသတြင္ ပိုမိုျပင္းထန္လာသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ရရွိေသာ သတင္းမ်ားအရ ေကအိုင္ေအႏွင့္ အစုိးရတပ္မ်ားအၾကား တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ပိုင္း ျပည္နယ္အတြင္း အလုပ္လုပ္ေနေသာ တရုတ္လူမ်ိဳး အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ ကုန္သည္မ်ား တရုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ထြက္ေျပးသြားၾကသည္ဟု သိရွိရသည္။
သို႔ေသာ္ ျပည္သူတို႔၏ သေဘာထားသည္ ျမန္မာအစိုးရအေပၚ လႊမ္းမိုးႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အားေကာင္းခဲ့ျခင္း မရွိပါ။ အစိုးရကလည္း ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးကဲ့သို႔ ဆႏၵျပပြဲမ်ား ထပ္မံျဖစ္ပြားကာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ျပစ္တင္မႈ၊ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ထပ္မံဖိတ္ေခၚရာ ေရာက္မည့္အျဖစ္ကို လိုလားမည္ မဟုတ္ပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တရုတ္ၾသဇာလႊမ္းလာျခင္းကို လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕(တပ္မေတာ္) အတြင္း မေက်နပ္မႈက ေရေလွာင္တမံစီမံကိန္း ရပ္ဆိုင္းသည့္ ကိစၥ၏ အေၾကာင္းရင္းျဖစ္ဖို႔ အလားအလာပိုမ်ားေနသည္။
သမိုင္းေၾကာင္းအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၎၏ ေျမာက္ဖက္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံကို ခပ္စိမ္းစိမ္း ဆက္ဆံခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ကြန္ျမဴနစ္ တ႐ုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံထူေထာင္သည့္ ၁၉၄၉ မွ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္အထိ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၏ ဘက္မလိုက္ ဒီမိုကေရစီအစိုးရႏွင့္ ဆက္ဆံေရးေကာင္းေအာင္ ဘီဂ်င္းက ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ဘီဂ်င္းကြန္ျမဴနစ္အစိုးရကို အသိအမွတ္ျပဳေသာ ပထမဆံုး (ကြန္ျမဴနစ္အုပ္စုျပင္ပ) ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ တြင္ တပ္မေတာ္က အာဏာသိမ္းခဲ့ၿပီးေနာက္တြင္မူ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီး၍ မွန္းဆရန္ခက္ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းကို တ႐ုတ္တို႕က စိုး႐ြံ႕ပူပန္လာကာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ သူပုန္မ်ားကို အလံုးစံုေထာက္ပံ့ကူညီရန္ ျပင္ဆင္လာၾကေတာ့သည္။
၁၉၆၇တြင္ စီးပြားေရးယိုယြင္းလာမႈေၾကာင့္ ေဒါသထြက္ေနေသာ ျပည္သူလူထုကို အာ႐ံုေျပာင္းရန္ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက စနစ္တက် လွ်ိဳ႕ဝွက္စီစဥ္ေသာ တ႐ုတ္-ျမန္မာ အဓိက႐ုဏ္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ျဖစ္ပြားေသာအခါ ျမန္မာျပည္တြင္းေရးကို ၾကားဝင္စြက္ဖက္ရန္ တ႐ုတ္တို႕အေၾကာင္းျပခ်က္ ရသြားခဲ့ေလသည္။ ၁၉၆၈ ႏွစ္သစ္ကူးေန႕တြင္မူ တ႐ုတ္ျပည္ ယူနန္ျပည္နယ္မွ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းသို႕ ဝင္ေရာက္လာခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ထပ္ဆယ္စုႏွစ္ တစ္စုလံုးလံုး အင္ဒိုခ်ိဳင္းနား ကၽြန္းဆြယ္အျပင္ဖက္ ကြန္ျမဴနစ္လႈပ္႐ွားမႈမ်ားထက္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကိုသာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အကူအညီမ်ား ပိုမိုပံုေအာေလာင္းထည့္ခဲ့သည္။
ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ "ျပည္သူ႕အသံ" ဝါဒျဖန္႕ ေရဒီယိုအသံလႊင့္မႈ အစီအစဥ္ကိုလည္း ၁၉၇၁ တြင္ ယူနန္ျပည္နယ္ဖက္အျခမ္းမွေန၍ စတင္ထုတ္လႊင့္ေပးခဲ့ျပန္သည္။ ထို႕အျပင္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးမ်ား (ဝလူမ်ိဳးမ်ား အပါအဝင္) နယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္စီးဝင္လာကာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို အလံုးစံု ကူညီျဖည့္ဆည္းေပးခဲ့သည္။
၁၉၇၆ခုႏွစ္ ေမာ္စီတုန္း ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ မေ႐ွးမေႏွာင္းတြင္ လက္ေတြ႕ဝါဒီ တိန္႔ေ႐ွာက္ဖိန္ အာဏာရ႐ွိသြားသည့္ အခ်ိန္တြင္မူ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအေပၚ တ႐ုတ္တို႕ ပံုေအာ ကူညီမႈဇတ္သိမ္းခန္းအစ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ေဒသတြင္း ကြန္ျမဴနစ္ေတာ္လွန္ေရး လႈပ္႐ွားမႈမ်ားကို ဆက္လက္အားေပးရန္ ဘီဂ်င္းက စိတ္ဝင္စားျခင္းမ႐ွိေတာ့ပါ။ ထိုအခ်ိန္ကစ၍ ျမန္မာတို႕၏ ၾကြယ္ဝေသာ သစ္ေတာမ်ား၊ သတၱဳသယံဇာတမ်ား၊ သဘာဝဓါတ္ေငြ႕ႏွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ အလားအလာတို႕ကို ဘီဂ်င္းက အာသာငမ္းငမ္း မက္ေမာေတာင့္တ လာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအေပၚ တ႐ုတ္တို႕၏ ပံ့ပိုးမႈ အဆံုးသတ္လိုက္ျခင္းသည္ တ႐ုတ္ ျမန္မာဆက္ဆံေရး ပိုမိုေကာင္းမြန္လာေသာ ေခတ္သစ္တစ္ခုကို အစပ်ိဳးလိုက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၁၉၈၈ ေသြးစြန္းေသာ ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပံုအၿပီးတြင္မူ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ခုန္ပ်ံေက်ာ္လႊား ႀကီးထြားလာခဲ့ေတာ့သည္။ ၁၉၉၁ မွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႕ စစ္လက္နက္ပစၥည္း ေျမာက္မ်ားစြာကို ေထာက္ပံ့ကူညီခဲ့သည့္အျပင္ အေျခခံအေဆာက္အဦး စီမံကိန္းမ်ားစြာတြင္လည္း တ႐ုတ္ပညာ႐ွင္မ်ား လာေရာက္ကူညီခဲ့ၾကသည္။
၁၉၅၀ ခုႏွစ္မ်ားေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ပထမဆံုး ႏိုင္ငံျခားစစ္ဖက္အရာ႐ွိမ်ား အေျခခ်မႈအျဖစ္ တ႐ုတ္ စစ္ဖက္အၾကံေပးမ်ားလည္း တစ္သုတ္ၿပီးတစ္သုတ္ လာေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရးသည္လည္း တစ္ဟုန္ထိုးဖြံ႕ထြားလာေတာ့သည္။
မၾကာေသးမီကပင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အတိုးနည္းေခ်းေငြမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေထာက္ပံ့ကူညီခဲ့သည္။ အေနာက္ပိတ္ဆို႕မႈဒဏ္ခံ ျမန္မာစီးပြားေရးတြင္ တ႐ုတ္ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈမ်ားသည္ အလြန္အေရးပါၿပီး အထူးသျဖင့္ စြမ္းအင္က႑တြင္ ပံုေအာစီးဝင္လာသည္။ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္မွ သဘာဝဓါတ္ေငြ႕ကို တ႐ုတ္သို႕ပို႕မည္။ ပိုက္လိုင္းစီမံကိန္းတြင္ အေ႐ွ႕အလယ္ပိုင္းေရနံမ်ားကို ယာဥ္ေၾကာပိတ္ မလကၠာ ေရလက္ၾကားကို ေရွာင္ရွား သယ္ယူမည့္ ေရနံစိမ္း ပိုက္လိုင္းတစ္ခု ယွဥ္တြဲ တိုးခ်ဲ႕ခံျခင္းသည္ ထင္ရွားေသာ သာဓက တစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။
ထိုသို႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအေပၚ ႀကီးမားစြာ မွီခိုေနရျခင္းသည္ ျမန္မာ စစ္ဖက္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားစြာအၾကား စိုးရိမ္ ေၾကာင့္ၾကမႈကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ အဆိုပါ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ သူတို႔ တစ္ခ်ိန္က တ႐ုတ္ေနာက္ခံ ဗကပ တပ္မ်ားႏွင့္ တိုက္ခဲ့ရေသာ စစ္ပြဲကို မေမ့ႏိုင္သလို ဗကပ အသြင္ေဆာင္ တ႐ုတ္ႏွင့္ ဝတပ္ဖြဲ႔မ်ား၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ သူတို႔၏ ရဲေဘာ္ ရဲဘက္မ်ား က်ဆံုးခဲ့ရျခင္းကိုလည္း မေမ့ၾကပါ။ အဆိုပါ မေမ့ႏုိင္စရာ အတိတ္ကို ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က ဝါရွင္တန္တြင္ ႏိုင္ငံေရးခိုလံႈခဲ့ေသာ ေထာက္လွမ္းေရး ဗိုလ္မွဴးေဟာင္း ေအာင္လင္းထြဋ္က ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာမ်ား၏ သတင္းဝက္ဘ္ဆိုက္ တစ္ခုတြင္ ျပန္လည္ တူးဆြထားသည္။
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ တမံရပ္ဆိုင္းမႈ ေၾကညာခ်က္ အၿပီးတြင္ တ႐ုတ္တို႔က ညႇိႏိႈင္း ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ေတာင္းဆိုထားၾကေသာ္လည္း ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္သူ CNPC ကုမၸဏီက ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ ျပည္တြင္း အစီရင္ခံစာတြင္ တမံ အရြယ္အစားသည္ လိုသည္ထက္ ပို၍ ႀကီးမားလြန္းေၾကာင္း တင္ျပကာ စီမံကိန္းကို စြန္႔လႊတ္ရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ျခင္းကို အကဲခတ္ ေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားက ေထာက္ျပထားသည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ ဧရာဝတီ၏ အျခား ျမစ္လက္တက္မ်ား ေပၚတြင္လည္း အႀကီးစားတမံ ၆ ခု တည္ေဆာက္ရန္ ကန္ထ႐ိုက္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ ေရးထိုးထားသည္။
ယခုကဲ့သို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ရဲရဲဝင့္ဝင့္ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္လိုက္ျခင္းသည္ တ႐ုတ္ - ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး ယိုယြင္းလာျခင္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရး ဟန္ခ်က္ ညီေအာင္ ႀကိဳးစားေနျခင္းကို ထုတ္ေဖာ္ ျပသေနသည္။ ယခင္က က်င့္သံုးခဲ့ဘူးေသာ ဘက္မလိုက္ မူဝါဒကို ျပန္လည္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္းလည္း ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္ေပသည္။
အခ်ိဳ႕ အကဲခတ္ ေစာင့္ၾကည့္သူ ပညာရွင္မ်ားကမူ ျမန္မာ အစိုးရအေပၚ ဘီဂ်င္း၏ လႊမ္းမိုးမႈသည္ ပံုႀကီးခ်ဲ႕ထားျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း အခိုင္အမာ ေျပာဆိုၾကသည္။ အစီရင္ခံစာမ်ားတြင္ မၾကာခဏ ေဖာ္ျပ ေနၾကသည့္ "ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ယံုၾကည္ စိတ္ခ် အားကိုးမႈ" ဆိုသည္ကို ဘီဂ်င္းက အမွန္တကယ္ ရခဲ့ျခင္း မဟုတ္ပါဟု မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာေရး သုေတသန ပညာရွင္ စာေရးဆရာ Andrew Selth က တင္ျပခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ လက္နက္ ေရာင္းခ်ေပးေနသူမ်ားက ျပသေနေသာ အေထာက္အထား တစ္ခုမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ ၁၉၈၉ မွ စ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ေဒၚလာ ၁.၆ ဘီလ်ံ တန္ဖိုးရွိ စစ္လက္နက္ ပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ် ကူညီေပးခဲ့ေသာ္လည္း လတ္တေလာတြင္ ျမန္မာအစိုးရက ႐ုရွား၊ ယူကရိန္းႏွင့္ ေျမာက္ကိုးရီးယား ႏုိင္ငံမ်ားထံ ေျပာင္းလဲ ဝယ္ယူကာ ယင္း၏ လက္နက္ ဖူလံုေရး အစီအစဥ္ကို ခြဲေဝ ျဖန္႔က်က္ခဲ့ေသာ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာအစိုးရသည္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈကို ရရွိရန္ ႀကိဳးစားရာတြင္ ဒီမိုကေရစီကို ျပည့္ဝစြာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျခင္း အစား 'တ႐ုတ္ဝွက္ဖဲ' ကို ထုတ္သံုးရန္ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပံုရသည္။
ျမန္မာအစိုးရ တာဝန္ရွိသူ တစ္ဦး ေရးသားကာ ေနျပည္ေတာ္ ထိပ္ပိုင္း အဆင့္က ခြင့္ျပဳခဲ့သည္ဟု ၾကားသိရေသာ ဘန္ေကာက္ပို႔စ္ သတင္းစာပါ 'ေရးသူအမည္မပါ' ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္တြင္ "ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံကို တ႐ုတ္ ၾသဇာခံ ျပည္နယ္တစ္ခု မျဖစ္ေစလိုပါ။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံကို ေရြးခ်ယ္စရာ မရွိေသာ ေထာင့္က်ဥ္း၌ ပိတ္မိေအာင္၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ပို၍ မွီခိုရေအာင္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက အတင္းအၾကပ္ မျပဳလုပ္သင့္ပါ" ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ဤစကားစုတြင္ အတင္းအၾကပ္ ဆိုသည္မွာ စစ္မွန္ေသာ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲ မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ေတာင္းဆိုျခင္းကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ အစိုးရဖက္က အျမင္ကို ၾကည့္ပါက တ႐ုတ္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ ဝွက္ဖဲကို ထုတ္ကစားျခင္းျဖင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ေကာင္းမြန္ေသာ ဆက္ဆံေရးကို အလြယ္တကူ ရရွိႏုိင္မည္ ျဖစ္ကာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ျပစ္ တင္ ေဝဖန္မႈ ေလ်ာ့ပါး သြားရန္ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္း ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။
သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံကို ဘယ္လို အုပ္ခ်ဳပ္သလဲ ဆိုသည္မွာ ျပည္တြင္းေရး ကိစၥသာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာ အစိုးရက မၾကာခဏ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုလ်က္ ရွိေပသည္။ ျမန္မာ အစိုးရ၏ တီးလံုးအတိုင္း လိုက္၍ ကမလား ဆိုသည္ကို အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ဆံုးျဖတ္ရလိမ့္မည္။
( ျမစ္ဆံုတမံ ရပ္ဆိုင္းမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ လူသိမ်ား ဘာတစ္လ္လင္တနာ၏ မူကြဲ သံုးသပ္ခ်က္ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္ျဖစ္သည္)
တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ ဗိုလ္က်စိုးမိုးမႈ ႀကီးထြားလာျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အာရွႏိုင္ငံမ်ားက ပိုမိုစိတ္ပူစိုးရိမ္ေနခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ တရုတ္တို႔၏ ႀကီးမားေသာ ေရအားလွ်ပ္စစ္တမံ စီမံကိန္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံက ဖယ္ခ်လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ေမးခြန္းသစ္မ်ား ေပၚထြက္လာသည္။ အဖိႏွိပ္ခံႏိုင္ငံမွ အရပ္ဖက္အသိုင္းအဝိုင္း၏ ရွားရွားပါးပါး ေအာင္ပြဲတစ္ခုအလား (သို႔မဟုတ္) တရုတ္ႏိုင္ငံအေပၚမွီခိုေနရျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္တြင္းအျငင္းပြားမႈကို ရည္ညႊန္းသလား ဆိုသည့္ ေမးခြန္းမ်ား၏ အေျဖမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ျခင္း မရွိပဲ အိမ္နီးခ်င္း မဟာမိတ္ႏိုင္ငံႀကီး၏ စီမံကိန္းအေပၚ ျပည္သူတို႔၏ အျမင္ကြဲလြဲမႈက ျမန္မာ- တရုတ္ ဆက္ဆံေရးတြင္ က႑သစ္တစ္ခု ေရးထိုးလိုက္ၿပီျဖစ္သည္။
စက္တင္ဘာ ၃၀ ရက္တြင္ ျမန္မာသမၼတသစ္ ဦးသိန္းစိန္က လႊတ္ေတာ္သို႔ စာတစ္ေစာင္ေပးပို႔ကာ ႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း၌ အႀကီးစားေရေလွာင္တမံ တည္ေဆာက္ရန္ တရုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ဖက္စပ္ေဆာင္ရြက္ေနေသာ စီမံကိန္းသည္ ျပည္သူတို႔၏ဆႏၵႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနေသာေၾကာင့္ ရပ္ဆိုင္းထားလိုက္ေၾကာင္း ေၾကညာလိုက္သည့္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃. ၆ ဘီလ်ံ ကုန္က်မည့္ ျမစ္ဆံုေရေလွာင္တမံႀကီးသည္ ကမာၻ႕ ၁၅ ခုေျမာက္ အျမင့္ဆံုးတမံႀကီးျဖစ္၍ စင္ကာပူႏိုင္ငံ ဧရိယာခန္႔ရွိေသာ ၇၆၆ စတုရန္း ကီလိုမီတာ ေျမျပင္ကို ေရျမႇပ္သြားေစမည္ျဖစ္သည္။
ယင္းဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မေၾကညာမီ တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားကို တိုင္ပင္ခဲ့သလားဆိုသည့္ အခ်က္မွာ မသဲကြဲေသးပါ။ ၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီ ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္ႏွင္းခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာအစိုးရကို အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ဝိုင္းပယ္ထားခဲ့ခ်ိန္မွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကုန္သြယ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးအရ အားေပးေထာက္ခံမႈႏွင့္ စစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ား ရရွိေရးအတြက္ ေျမာက္ဖက္အိမ္နီးခ်င္း အင္အားႀကီးႏိုင္ငံကို မွီခိုေနခဲ့ရသည္။
ယခုကိစၥတြင္ ျပည္သူလူထု၏ သေဘာထားကလည္း တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ပါဝင္ပါလိမ့္မည္။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္က သေဘာတူစာခ်ဳပ္အရ ျမစ္ဆံုမွ ထုတ္လုပ္ေသာ ဓါတ္အား ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကို တရုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ပို႔လႊတ္မည္ျဖစ္သည့္အျပင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ပ်က္စီးမႈအေပၚ ေဒါသထြက္မႈျဖင့္ တုန္လႈပ္ေနေသာ ျပည္သူမ်ားက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအတြင္း မျမင္ခဲ့ဘူးေသာပံုစံျဖင့္ အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ ၎ေရေလွာင္တမံသည္ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔၏ ႏွလံုုးသားကို ဓားေျမႇာင္စိုက္လိုက္္ျခင္းျဖစ္၍ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ေရေလွာင္တမံဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈကို ေထာက္ခံရပ္တည္ခဲ့သည္။ အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားသူမ်ား၏ ကိရိယာသစ္တစ္ခုျဖစ္သည့္ Facebook ေပၚတြင္လည္း ျပည္သူတို႔၏ အသံမ်ားလွ်ံထြက္ေနသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း၌ ျပည္သူတို႔ ပြင့္လင္းစြာ ဆႏၵျပႏိုင္ျခင္းမရွိေသာ္လည္း ‘ ဧရာဝတီ ကယ္တင္ေရး’ အစည္းအေဝးမ်ားကိုမူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေပၚတြင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာမ်ား ကလည္း ႏိုင္ငံရပ္ျခားရွိ ျမန္မာသံရံုးမ်ား၏ အျပင္ဖက္တြင္ တရုတ္ဆန္႔က်င္ေရး ဆႏၵျပပြဲမ်ား ျပဳလုပ္လ်က္ရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း တရုတ္ဆန္႔က်င္ေရးစိတ္ဓါတ္မ်ား ႀကီးထြားလ်က္ရွိရာ၊ အထူးသျဖင့္ တရုတ္လႊမ္းမိုးမႈႀကီးမားေသာ ေျမာက္ပိုင္းေဒသတြင္ ပိုမိုျပင္းထန္လာသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ရရွိေသာ သတင္းမ်ားအရ ေကအိုင္ေအႏွင့္ အစုိးရတပ္မ်ားအၾကား တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ပိုင္း ျပည္နယ္အတြင္း အလုပ္လုပ္ေနေသာ တရုတ္လူမ်ိဳး အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ ကုန္သည္မ်ား တရုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ထြက္ေျပးသြားၾကသည္ဟု သိရွိရသည္။
သို႔ေသာ္ ျပည္သူတို႔၏ သေဘာထားသည္ ျမန္မာအစိုးရအေပၚ လႊမ္းမိုးႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အားေကာင္းခဲ့ျခင္း မရွိပါ။ အစိုးရကလည္း ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးကဲ့သို႔ ဆႏၵျပပြဲမ်ား ထပ္မံျဖစ္ပြားကာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ျပစ္တင္မႈ၊ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ထပ္မံဖိတ္ေခၚရာ ေရာက္မည့္အျဖစ္ကို လိုလားမည္ မဟုတ္ပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တရုတ္ၾသဇာလႊမ္းလာျခင္းကို လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕(တပ္မေတာ္) အတြင္း မေက်နပ္မႈက ေရေလွာင္တမံစီမံကိန္း ရပ္ဆိုင္းသည့္ ကိစၥ၏ အေၾကာင္းရင္းျဖစ္ဖို႔ အလားအလာပိုမ်ားေနသည္။
သမိုင္းေၾကာင္းအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၎၏ ေျမာက္ဖက္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံကို ခပ္စိမ္းစိမ္း ဆက္ဆံခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ကြန္ျမဴနစ္ တ႐ုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံထူေထာင္သည့္ ၁၉၄၉ မွ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္အထိ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၏ ဘက္မလိုက္ ဒီမိုကေရစီအစိုးရႏွင့္ ဆက္ဆံေရးေကာင္းေအာင္ ဘီဂ်င္းက ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ဘီဂ်င္းကြန္ျမဴနစ္အစိုးရကို အသိအမွတ္ျပဳေသာ ပထမဆံုး (ကြန္ျမဴနစ္အုပ္စုျပင္ပ) ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ တြင္ တပ္မေတာ္က အာဏာသိမ္းခဲ့ၿပီးေနာက္တြင္မူ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီး၍ မွန္းဆရန္ခက္ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းကို တ႐ုတ္တို႕က စိုး႐ြံ႕ပူပန္လာကာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ သူပုန္မ်ားကို အလံုးစံုေထာက္ပံ့ကူညီရန္ ျပင္ဆင္လာၾကေတာ့သည္။
၁၉၆၇တြင္ စီးပြားေရးယိုယြင္းလာမႈေၾကာင့္ ေဒါသထြက္ေနေသာ ျပည္သူလူထုကို အာ႐ံုေျပာင္းရန္ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက စနစ္တက် လွ်ိဳ႕ဝွက္စီစဥ္ေသာ တ႐ုတ္-ျမန္မာ အဓိက႐ုဏ္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ျဖစ္ပြားေသာအခါ ျမန္မာျပည္တြင္းေရးကို ၾကားဝင္စြက္ဖက္ရန္ တ႐ုတ္တို႕အေၾကာင္းျပခ်က္ ရသြားခဲ့ေလသည္။ ၁၉၆၈ ႏွစ္သစ္ကူးေန႕တြင္မူ တ႐ုတ္ျပည္ ယူနန္ျပည္နယ္မွ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းသို႕ ဝင္ေရာက္လာခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ထပ္ဆယ္စုႏွစ္ တစ္စုလံုးလံုး အင္ဒိုခ်ိဳင္းနား ကၽြန္းဆြယ္အျပင္ဖက္ ကြန္ျမဴနစ္လႈပ္႐ွားမႈမ်ားထက္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကိုသာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အကူအညီမ်ား ပိုမိုပံုေအာေလာင္းထည့္ခဲ့သည္။
ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ "ျပည္သူ႕အသံ" ဝါဒျဖန္႕ ေရဒီယိုအသံလႊင့္မႈ အစီအစဥ္ကိုလည္း ၁၉၇၁ တြင္ ယူနန္ျပည္နယ္ဖက္အျခမ္းမွေန၍ စတင္ထုတ္လႊင့္ေပးခဲ့ျပန္သည္။ ထို႕အျပင္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးမ်ား (ဝလူမ်ိဳးမ်ား အပါအဝင္) နယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္စီးဝင္လာကာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို အလံုးစံု ကူညီျဖည့္ဆည္းေပးခဲ့သည္။
၁၉၇၆ခုႏွစ္ ေမာ္စီတုန္း ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ မေ႐ွးမေႏွာင္းတြင္ လက္ေတြ႕ဝါဒီ တိန္႔ေ႐ွာက္ဖိန္ အာဏာရ႐ွိသြားသည့္ အခ်ိန္တြင္မူ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအေပၚ တ႐ုတ္တို႕ ပံုေအာ ကူညီမႈဇတ္သိမ္းခန္းအစ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ေဒသတြင္း ကြန္ျမဴနစ္ေတာ္လွန္ေရး လႈပ္႐ွားမႈမ်ားကို ဆက္လက္အားေပးရန္ ဘီဂ်င္းက စိတ္ဝင္စားျခင္းမ႐ွိေတာ့ပါ။ ထိုအခ်ိန္ကစ၍ ျမန္မာတို႕၏ ၾကြယ္ဝေသာ သစ္ေတာမ်ား၊ သတၱဳသယံဇာတမ်ား၊ သဘာဝဓါတ္ေငြ႕ႏွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ အလားအလာတို႕ကို ဘီဂ်င္းက အာသာငမ္းငမ္း မက္ေမာေတာင့္တ လာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအေပၚ တ႐ုတ္တို႕၏ ပံ့ပိုးမႈ အဆံုးသတ္လိုက္ျခင္းသည္ တ႐ုတ္ ျမန္မာဆက္ဆံေရး ပိုမိုေကာင္းမြန္လာေသာ ေခတ္သစ္တစ္ခုကို အစပ်ိဳးလိုက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၁၉၈၈ ေသြးစြန္းေသာ ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပံုအၿပီးတြင္မူ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ခုန္ပ်ံေက်ာ္လႊား ႀကီးထြားလာခဲ့ေတာ့သည္။ ၁၉၉၁ မွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႕ စစ္လက္နက္ပစၥည္း ေျမာက္မ်ားစြာကို ေထာက္ပံ့ကူညီခဲ့သည့္အျပင္ အေျခခံအေဆာက္အဦး စီမံကိန္းမ်ားစြာတြင္လည္း တ႐ုတ္ပညာ႐ွင္မ်ား လာေရာက္ကူညီခဲ့ၾကသည္။
၁၉၅၀ ခုႏွစ္မ်ားေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ပထမဆံုး ႏိုင္ငံျခားစစ္ဖက္အရာ႐ွိမ်ား အေျခခ်မႈအျဖစ္ တ႐ုတ္ စစ္ဖက္အၾကံေပးမ်ားလည္း တစ္သုတ္ၿပီးတစ္သုတ္ လာေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရးသည္လည္း တစ္ဟုန္ထိုးဖြံ႕ထြားလာေတာ့သည္။
မၾကာေသးမီကပင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အတိုးနည္းေခ်းေငြမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေထာက္ပံ့ကူညီခဲ့သည္။ အေနာက္ပိတ္ဆို႕မႈဒဏ္ခံ ျမန္မာစီးပြားေရးတြင္ တ႐ုတ္ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈမ်ားသည္ အလြန္အေရးပါၿပီး အထူးသျဖင့္ စြမ္းအင္က႑တြင္ ပံုေအာစီးဝင္လာသည္။ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္မွ သဘာဝဓါတ္ေငြ႕ကို တ႐ုတ္သို႕ပို႕မည္။ ပိုက္လိုင္းစီမံကိန္းတြင္ အေ႐ွ႕အလယ္ပိုင္းေရနံမ်ားကို ယာဥ္ေၾကာပိတ္ မလကၠာ ေရလက္ၾကားကို ေရွာင္ရွား သယ္ယူမည့္ ေရနံစိမ္း ပိုက္လိုင္းတစ္ခု ယွဥ္တြဲ တိုးခ်ဲ႕ခံျခင္းသည္ ထင္ရွားေသာ သာဓက တစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။
ထိုသို႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအေပၚ ႀကီးမားစြာ မွီခိုေနရျခင္းသည္ ျမန္မာ စစ္ဖက္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားစြာအၾကား စိုးရိမ္ ေၾကာင့္ၾကမႈကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ အဆိုပါ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ သူတို႔ တစ္ခ်ိန္က တ႐ုတ္ေနာက္ခံ ဗကပ တပ္မ်ားႏွင့္ တိုက္ခဲ့ရေသာ စစ္ပြဲကို မေမ့ႏိုင္သလို ဗကပ အသြင္ေဆာင္ တ႐ုတ္ႏွင့္ ဝတပ္ဖြဲ႔မ်ား၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ သူတို႔၏ ရဲေဘာ္ ရဲဘက္မ်ား က်ဆံုးခဲ့ရျခင္းကိုလည္း မေမ့ၾကပါ။ အဆိုပါ မေမ့ႏုိင္စရာ အတိတ္ကို ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က ဝါရွင္တန္တြင္ ႏိုင္ငံေရးခိုလံႈခဲ့ေသာ ေထာက္လွမ္းေရး ဗိုလ္မွဴးေဟာင္း ေအာင္လင္းထြဋ္က ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာမ်ား၏ သတင္းဝက္ဘ္ဆိုက္ တစ္ခုတြင္ ျပန္လည္ တူးဆြထားသည္။
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ တမံရပ္ဆိုင္းမႈ ေၾကညာခ်က္ အၿပီးတြင္ တ႐ုတ္တို႔က ညႇိႏိႈင္း ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ေတာင္းဆိုထားၾကေသာ္လည္း ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္သူ CNPC ကုမၸဏီက ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ ျပည္တြင္း အစီရင္ခံစာတြင္ တမံ အရြယ္အစားသည္ လိုသည္ထက္ ပို၍ ႀကီးမားလြန္းေၾကာင္း တင္ျပကာ စီမံကိန္းကို စြန္႔လႊတ္ရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ျခင္းကို အကဲခတ္ ေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားက ေထာက္ျပထားသည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ ဧရာဝတီ၏ အျခား ျမစ္လက္တက္မ်ား ေပၚတြင္လည္း အႀကီးစားတမံ ၆ ခု တည္ေဆာက္ရန္ ကန္ထ႐ိုက္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ ေရးထိုးထားသည္။
ယခုကဲ့သို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ရဲရဲဝင့္ဝင့္ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္လိုက္ျခင္းသည္ တ႐ုတ္ - ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး ယိုယြင္းလာျခင္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရး ဟန္ခ်က္ ညီေအာင္ ႀကိဳးစားေနျခင္းကို ထုတ္ေဖာ္ ျပသေနသည္။ ယခင္က က်င့္သံုးခဲ့ဘူးေသာ ဘက္မလိုက္ မူဝါဒကို ျပန္လည္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္းလည္း ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္ေပသည္။
အခ်ိဳ႕ အကဲခတ္ ေစာင့္ၾကည့္သူ ပညာရွင္မ်ားကမူ ျမန္မာ အစိုးရအေပၚ ဘီဂ်င္း၏ လႊမ္းမိုးမႈသည္ ပံုႀကီးခ်ဲ႕ထားျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း အခိုင္အမာ ေျပာဆိုၾကသည္။ အစီရင္ခံစာမ်ားတြင္ မၾကာခဏ ေဖာ္ျပ ေနၾကသည့္ "ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ယံုၾကည္ စိတ္ခ် အားကိုးမႈ" ဆိုသည္ကို ဘီဂ်င္းက အမွန္တကယ္ ရခဲ့ျခင္း မဟုတ္ပါဟု မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာေရး သုေတသန ပညာရွင္ စာေရးဆရာ Andrew Selth က တင္ျပခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ လက္နက္ ေရာင္းခ်ေပးေနသူမ်ားက ျပသေနေသာ အေထာက္အထား တစ္ခုမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ ၁၉၈၉ မွ စ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ေဒၚလာ ၁.၆ ဘီလ်ံ တန္ဖိုးရွိ စစ္လက္နက္ ပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ် ကူညီေပးခဲ့ေသာ္လည္း လတ္တေလာတြင္ ျမန္မာအစိုးရက ႐ုရွား၊ ယူကရိန္းႏွင့္ ေျမာက္ကိုးရီးယား ႏုိင္ငံမ်ားထံ ေျပာင္းလဲ ဝယ္ယူကာ ယင္း၏ လက္နက္ ဖူလံုေရး အစီအစဥ္ကို ခြဲေဝ ျဖန္႔က်က္ခဲ့ေသာ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာအစိုးရသည္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈကို ရရွိရန္ ႀကိဳးစားရာတြင္ ဒီမိုကေရစီကို ျပည့္ဝစြာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျခင္း အစား 'တ႐ုတ္ဝွက္ဖဲ' ကို ထုတ္သံုးရန္ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပံုရသည္။
ျမန္မာအစိုးရ တာဝန္ရွိသူ တစ္ဦး ေရးသားကာ ေနျပည္ေတာ္ ထိပ္ပိုင္း အဆင့္က ခြင့္ျပဳခဲ့သည္ဟု ၾကားသိရေသာ ဘန္ေကာက္ပို႔စ္ သတင္းစာပါ 'ေရးသူအမည္မပါ' ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္တြင္ "ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံကို တ႐ုတ္ ၾသဇာခံ ျပည္နယ္တစ္ခု မျဖစ္ေစလိုပါ။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံကို ေရြးခ်ယ္စရာ မရွိေသာ ေထာင့္က်ဥ္း၌ ပိတ္မိေအာင္၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ပို၍ မွီခိုရေအာင္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက အတင္းအၾကပ္ မျပဳလုပ္သင့္ပါ" ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ဤစကားစုတြင္ အတင္းအၾကပ္ ဆိုသည္မွာ စစ္မွန္ေသာ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲ မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ေတာင္းဆိုျခင္းကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ အစိုးရဖက္က အျမင္ကို ၾကည့္ပါက တ႐ုတ္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ ဝွက္ဖဲကို ထုတ္ကစားျခင္းျဖင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ေကာင္းမြန္ေသာ ဆက္ဆံေရးကို အလြယ္တကူ ရရွိႏုိင္မည္ ျဖစ္ကာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ျပစ္ တင္ ေဝဖန္မႈ ေလ်ာ့ပါး သြားရန္ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္း ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။
သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံကို ဘယ္လို အုပ္ခ်ဳပ္သလဲ ဆိုသည္မွာ ျပည္တြင္းေရး ကိစၥသာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာ အစိုးရက မၾကာခဏ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုလ်က္ ရွိေပသည္။ ျမန္မာ အစိုးရ၏ တီးလံုးအတိုင္း လိုက္၍ ကမလား ဆိုသည္ကို အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ဆံုးျဖတ္ရလိမ့္မည္။