လူခ်င္း တူပါလ်က္ အသက္ ရွည္ျခင္း၊ မရွည္ျခင္း၊ အနာေရာဂါ မ်ားျခင္း၊ နည္းျခင္း၊ ႐ုပ္အဆင္း လွပျခင္း၊ မလွျခင္း။ မိတ္ေဆြ အ ၿခံအရံ အရွိန္အဝါရွိျခင္း၊ မရွိျခင္း၊ ခ်မ္းသာျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္း၊ အမ်ိဳး ေကာင္း၌ျဖစ္ျခင္း၊ မျဖစ္ျခင္း၊ ပညာဥာဏ္ေကာင္းျခင္း၊ မေကာင္းျခင္းဟူေသာ အခ်က္(၁၄)ခ်က္ သည္ မတူညီၾကေပ။
အဘယ္ ေၾကာင့္ထိုကဲ့သို႔ လူသားခ်င္း တူ ၿပီး ကြဲျပားေနၾကပါသနည္း။
(၁) သူတစ္ပါးအသက္ကို မသတ္ဘဲ ေရွာင္ၾကည္ဥ္ေသာ သူ သည္ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ အသက္ ရွည္ၿပီး သူမ်ားအသက္ကို သတ္ေလ့ရွိသူသည္ အသက္တိုၾက ေပသည္။
(၂) သူတစ္ပါးအား တုတ္ဓါး လက္နက္ျဖင့္ နာက်င္ေအာင္၊ ဒဏ္ရာရေအာင္ စိတ္ထိခိုက္ခံစား ရ ေအာင္ ျပဳလုပ္ေသာသူသည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ အနာေရာဂါ မ်ား၍ ထိုအရာမ်ားကို ေရွာင္ ၾကဥ္ေသာ သူသည္ ျဖစ္ေလရာ ဘဝ၌ အနာေရာဂါနည္းေပသည္။
(၃) ေဒါသႀကီးျခင္း၊ စိတ္ဆိုး လြယ္ျခင္းတို႔သည္ ျဖစ္ေလရာ ဘဝ၌ ႐ုပ္ရည္အဆင္းမလွျခင္းတို႔ ကိုျဖစ္ေစ၍ သူတစ္ပါးတို႔ကစိတ္ ဆိုးစရာအမ်က္ေဒါသျဖစ္စရာမ်ား နဲ႔ေျပာဆိုေစကာမူ စိတ္မဆိုး ေဒါသမ ထြက္ေအာင္ထိန္းႏိုင္ၿပီး သည္းခံေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ ႐ုပ္ရည္အဆင္း လွေပသည္။
(၄)သူတစ္ပါး ခ်မ္းသာျခင္း၊ ႐ုပ္ ရည္လွပျခင္း၊ ေက်ာ္ေဇာျခင္း ကို မနာလိုျဖစ္ေသာပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ မိတ္ေဆြအၿခံ အရံ အရွိန္အဝါနည္းပါး၍ ထို ေဖာ္ျပပါအခ်က္မ်ားကို ေရွာင္ ၾကဥ္ေသာသူသည္ ျဖစ္ေလရာ ဘဝ၌ မိတ္ေဆြ အၿခံအရံမ်ားၿပီး အရွိန္ဩဇာႀကီးမားေပသည္။ ထို႔ ေၾကာင့္ မိမိ၏စကားကို သားသမီး ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမ၊ သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြ၊ တပည့္မ်ားက နားမ ေထာင္လွ်င္ ဤအခ်က္ကိုလိုက္ နာက်င့္သံုးပါေလ။
(၅) သူတစ္ပါးတို႔အား အထူးသျဖင့္ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာသံုး ပါးျဖင့္ ျပည့္စံုေသာ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္ တို႔အား တစ္စံုတစ္ခုေသာ ပစၥည္းကိုမွ် မေပးလွဴေသာပုဂၢိဳလ္သည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ ဆင္းရဲ၍ ေပးလွဴ စြန္႔ႀကဲေပးကမ္းေသာပုဂၢိဳလ္မ်ား သည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ ခ်မ္းသာ စြာေနရေပသည္။
(၆) မိမိထက္ အသက္ႀကီးသူကို လည္းေကာင္း၊ ပညာႀကီးမားေသာသူကို လည္းေကာင္း၊ သီလရွိေသာသူကို လည္းေကာင္း ႐ိုေသေလးစားျခင္း၊ ဆည္းကပ္ျခင္းမရွိဘဲ မာန္မာန ေထာင္လႊားေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ ၌ အမ်ိဳးယုတ္၍ မိမိထက္အသက္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပညာေသာ္လည္းေကာင္း၊ သီလေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႀကီးမားေသာ ပုဂၢိဳလ္ တို႔ကို မာန္မာနမေထာင္လႊားဘဲမာန္ မာနခ်၍ ႐ိုးေသေလးစားေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ အ မ်ိဳးျမတ္ေသာ ဘဝ၌ ျဖစ္ရေပသည္။
(၄) ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းတို႔ ထံ၌ ဘယ္အရာသည္ ေကာင္း ေသာကုသိုလ္တရား ဘယ္တရား သည္ မေကာင္းေသာအကုသိုလ္ တရား၊ ဘယ္အရာသည္က်င့္သံုး ရမည့္အရာ၊ ဘယ္အရာသည္ မက်င့္သံုးအပ္ေသာတရား၊ မည္သို႔ ေသာအရာသည္ အျပစ္ရွိ၍မည္ သို႔ေသာအရာသည္ အျပစ္မရွိပါ သနည္းစသည္ျဖင့္ မိမိသိသင့္ သိ ထိုက္သည့္တရားမ်ားကို မစူး စမ္း မေလ့လာ၊ မေမးျမန္းမေဆြးေႏြး မက်င့္သံုးေသာပုဂၢိဳလ္သည္ ျဖစ္ ေလရာဘဝ၌ ဥာဏ္ပညာနည္းပါး ၍ ထိုအရာမ်ားကို ပညာရွိသူ ေတာ္ေကာင္းတို႔ထံခ်ဥ္းကပ္ၿပီး စူးစမ္း ေလ့လာ ေဆြးေႏြးေမးျမန္း ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ေသာသူသည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ ဥာဏ္ပညာႀကီး မားေပသည္။
အထက္ပါအခ်က္အလက္မ်ား ကိုသိရွိၿပီးၿပီဆိုလွ်င္ မိမိ၌ေသာ္ လည္း ေကာင္း၊ တစ္ပါးေသာသူ၌လည္းေကာင္း ထိုအခ်က္မ်ားထဲက တစ္ခုခုခ်ိဳ႕ယြင္းလွ်င္လည္းေကာင္း၊ ျပည့္စံုလွ်င္ လည္းေကာင္း တိုက္ဆိုင္ၾကည့္ပါက မည္သည့္ အခ်က္ေၾကာင့္ မည္ ကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆန္းစစ္ၾကည့္လိမ့္မည္ ထင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ကြ်ႏု္ပ္ တို႔လူသားမ်ားသည္ ယခုဘဝ၌ အထက္ပါ အခ်က္မ်ားထဲမွ မေကာင္းေသာ အခ်က္မ်ားျဖစ္ေန လွ်င္ ေနာက္ေနာင္ ဘဝမ်ား၌ မျဖစ္ရေလေအာင္ ယခုကတည္း က ေရွာင္ၾကဥ္သင့္တာေရွာင္ၾကဥ္ ၿပီး လိုက္နာ က်င့္သံုး သင့္တာကို လိုက္နာက်င့္သံုးရန္ လိုအပ္လွေပ သည္။
သတၲဝါ တို႔သည္ ကံသာ လွ်င္ မိမိဥစၥာ ရွိကုန္သည္။ ကံ၏ အေမြခံတို႔ ျဖစ္ကုန္သည္။ ကံသာ လွ်င္ အေၾကာင္း ရွိကုန္သည္။ ကံ သာလွ်င္ ေဆြမ်ိဳး ရွိ ကုန္သည္။ ကံ သာလွ်င္ မွီခိုရာ ရွိကုန္သည္။ ကံ သာလွ်င္သတၲဝါတို႔ကို အယုတ္ အျမတ္စသည္တို႔ခြဲျခား၍ဖန္တီး ေပးပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကြ်ႏု္ပ္ တို႔လူသားမ်ား သည္ မိမိတို႔၏အ ႀကံအစည္၊ အေျပာအဆို အလုပ္ အကိုင္တို႔ကို ေကာင္းေသာအရာ မ်ားျဖစ္ေအာင္ႀကိဳးစားၾကရန္အ ထူးလိုအပ္ပါေပသည္။
ထို မိမိ ႀကံစည္မႈေျပာဆိုမႈလုပ္ကိုင္မႈတို႔ သည္ ေကာင္းလွ်င္ေကာင္းက်ိဳး ျဖစ္၍ေကာင္းက်ိဳးခံစားရေပမည္။ မေကာင္းလွ်င္ မေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ ၍ မေကာင္းက်ိဳးကိုခံစားၾကရေပ မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိသည္ မိမိကိုယ္ ကိုခ်စ္တယ္၊ ႏွစ္သက္တယ္ဆို လွ်င္ အႀကံအစည္(မေနာကံ)၊ အ ေျပာအဆို(ဝစီကံ)၊ အလုပ္အကိုင္ (ကာယကံ)တိို႔ကို ေကာင္းေသာ အရာမ်ားျဖစ္ေအာင္လုပ္ေဆာင္ ေပးဖို႔ရန္လိုအပ္လွေပသည္။ သို႔မွ သာလွ်င္ မိမိကိုယ္ကိုခ်စ္ရာေရာက္ ေပမည္။ လူသားအားလံုး မိမိ ကိုယ္ကိုခ်စ္ႏိုင္ၾကပါေစလို႔ ဆႏၵ ျပဳလ်က္....။ (မဇၩိမနိကယ္၊ ဥပရိပဏၰာသ ပါဠိေတာ္၊ ဝိဘဂၤဝဂ္၊ စူဠကမၼဝိ ဘဂၤသုတ္)
အဘယ္ ေၾကာင့္ထိုကဲ့သို႔ လူသားခ်င္း တူ ၿပီး ကြဲျပားေနၾကပါသနည္း။
(၁) သူတစ္ပါးအသက္ကို မသတ္ဘဲ ေရွာင္ၾကည္ဥ္ေသာ သူ သည္ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ အသက္ ရွည္ၿပီး သူမ်ားအသက္ကို သတ္ေလ့ရွိသူသည္ အသက္တိုၾက ေပသည္။
(၂) သူတစ္ပါးအား တုတ္ဓါး လက္နက္ျဖင့္ နာက်င္ေအာင္၊ ဒဏ္ရာရေအာင္ စိတ္ထိခိုက္ခံစား ရ ေအာင္ ျပဳလုပ္ေသာသူသည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ အနာေရာဂါ မ်ား၍ ထိုအရာမ်ားကို ေရွာင္ ၾကဥ္ေသာ သူသည္ ျဖစ္ေလရာ ဘဝ၌ အနာေရာဂါနည္းေပသည္။
(၃) ေဒါသႀကီးျခင္း၊ စိတ္ဆိုး လြယ္ျခင္းတို႔သည္ ျဖစ္ေလရာ ဘဝ၌ ႐ုပ္ရည္အဆင္းမလွျခင္းတို႔ ကိုျဖစ္ေစ၍ သူတစ္ပါးတို႔ကစိတ္ ဆိုးစရာအမ်က္ေဒါသျဖစ္စရာမ်ား နဲ႔ေျပာဆိုေစကာမူ စိတ္မဆိုး ေဒါသမ ထြက္ေအာင္ထိန္းႏိုင္ၿပီး သည္းခံေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ ႐ုပ္ရည္အဆင္း လွေပသည္။
(၄)သူတစ္ပါး ခ်မ္းသာျခင္း၊ ႐ုပ္ ရည္လွပျခင္း၊ ေက်ာ္ေဇာျခင္း ကို မနာလိုျဖစ္ေသာပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ မိတ္ေဆြအၿခံ အရံ အရွိန္အဝါနည္းပါး၍ ထို ေဖာ္ျပပါအခ်က္မ်ားကို ေရွာင္ ၾကဥ္ေသာသူသည္ ျဖစ္ေလရာ ဘဝ၌ မိတ္ေဆြ အၿခံအရံမ်ားၿပီး အရွိန္ဩဇာႀကီးမားေပသည္။ ထို႔ ေၾကာင့္ မိမိ၏စကားကို သားသမီး ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမ၊ သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြ၊ တပည့္မ်ားက နားမ ေထာင္လွ်င္ ဤအခ်က္ကိုလိုက္ နာက်င့္သံုးပါေလ။
(၅) သူတစ္ပါးတို႔အား အထူးသျဖင့္ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာသံုး ပါးျဖင့္ ျပည့္စံုေသာ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္ တို႔အား တစ္စံုတစ္ခုေသာ ပစၥည္းကိုမွ် မေပးလွဴေသာပုဂၢိဳလ္သည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ ဆင္းရဲ၍ ေပးလွဴ စြန္႔ႀကဲေပးကမ္းေသာပုဂၢိဳလ္မ်ား သည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ ခ်မ္းသာ စြာေနရေပသည္။
(၆) မိမိထက္ အသက္ႀကီးသူကို လည္းေကာင္း၊ ပညာႀကီးမားေသာသူကို လည္းေကာင္း၊ သီလရွိေသာသူကို လည္းေကာင္း ႐ိုေသေလးစားျခင္း၊ ဆည္းကပ္ျခင္းမရွိဘဲ မာန္မာန ေထာင္လႊားေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ ၌ အမ်ိဳးယုတ္၍ မိမိထက္အသက္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပညာေသာ္လည္းေကာင္း၊ သီလေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႀကီးမားေသာ ပုဂၢိဳလ္ တို႔ကို မာန္မာနမေထာင္လႊားဘဲမာန္ မာနခ်၍ ႐ိုးေသေလးစားေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ အ မ်ိဳးျမတ္ေသာ ဘဝ၌ ျဖစ္ရေပသည္။
(၄) ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းတို႔ ထံ၌ ဘယ္အရာသည္ ေကာင္း ေသာကုသိုလ္တရား ဘယ္တရား သည္ မေကာင္းေသာအကုသိုလ္ တရား၊ ဘယ္အရာသည္က်င့္သံုး ရမည့္အရာ၊ ဘယ္အရာသည္ မက်င့္သံုးအပ္ေသာတရား၊ မည္သို႔ ေသာအရာသည္ အျပစ္ရွိ၍မည္ သို႔ေသာအရာသည္ အျပစ္မရွိပါ သနည္းစသည္ျဖင့္ မိမိသိသင့္ သိ ထိုက္သည့္တရားမ်ားကို မစူး စမ္း မေလ့လာ၊ မေမးျမန္းမေဆြးေႏြး မက်င့္သံုးေသာပုဂၢိဳလ္သည္ ျဖစ္ ေလရာဘဝ၌ ဥာဏ္ပညာနည္းပါး ၍ ထိုအရာမ်ားကို ပညာရွိသူ ေတာ္ေကာင္းတို႔ထံခ်ဥ္းကပ္ၿပီး စူးစမ္း ေလ့လာ ေဆြးေႏြးေမးျမန္း ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ေသာသူသည္ ျဖစ္ေလရာဘဝ၌ ဥာဏ္ပညာႀကီး မားေပသည္။
အထက္ပါအခ်က္အလက္မ်ား ကိုသိရွိၿပီးၿပီဆိုလွ်င္ မိမိ၌ေသာ္ လည္း ေကာင္း၊ တစ္ပါးေသာသူ၌လည္းေကာင္း ထိုအခ်က္မ်ားထဲက တစ္ခုခုခ်ိဳ႕ယြင္းလွ်င္လည္းေကာင္း၊ ျပည့္စံုလွ်င္ လည္းေကာင္း တိုက္ဆိုင္ၾကည့္ပါက မည္သည့္ အခ်က္ေၾကာင့္ မည္ ကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆန္းစစ္ၾကည့္လိမ့္မည္ ထင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ကြ်ႏု္ပ္ တို႔လူသားမ်ားသည္ ယခုဘဝ၌ အထက္ပါ အခ်က္မ်ားထဲမွ မေကာင္းေသာ အခ်က္မ်ားျဖစ္ေန လွ်င္ ေနာက္ေနာင္ ဘဝမ်ား၌ မျဖစ္ရေလေအာင္ ယခုကတည္း က ေရွာင္ၾကဥ္သင့္တာေရွာင္ၾကဥ္ ၿပီး လိုက္နာ က်င့္သံုး သင့္တာကို လိုက္နာက်င့္သံုးရန္ လိုအပ္လွေပ သည္။
သတၲဝါ တို႔သည္ ကံသာ လွ်င္ မိမိဥစၥာ ရွိကုန္သည္။ ကံ၏ အေမြခံတို႔ ျဖစ္ကုန္သည္။ ကံသာ လွ်င္ အေၾကာင္း ရွိကုန္သည္။ ကံ သာလွ်င္ ေဆြမ်ိဳး ရွိ ကုန္သည္။ ကံ သာလွ်င္ မွီခိုရာ ရွိကုန္သည္။ ကံ သာလွ်င္သတၲဝါတို႔ကို အယုတ္ အျမတ္စသည္တို႔ခြဲျခား၍ဖန္တီး ေပးပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကြ်ႏု္ပ္ တို႔လူသားမ်ား သည္ မိမိတို႔၏အ ႀကံအစည္၊ အေျပာအဆို အလုပ္ အကိုင္တို႔ကို ေကာင္းေသာအရာ မ်ားျဖစ္ေအာင္ႀကိဳးစားၾကရန္အ ထူးလိုအပ္ပါေပသည္။
ထို မိမိ ႀကံစည္မႈေျပာဆိုမႈလုပ္ကိုင္မႈတို႔ သည္ ေကာင္းလွ်င္ေကာင္းက်ိဳး ျဖစ္၍ေကာင္းက်ိဳးခံစားရေပမည္။ မေကာင္းလွ်င္ မေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ ၍ မေကာင္းက်ိဳးကိုခံစားၾကရေပ မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိသည္ မိမိကိုယ္ ကိုခ်စ္တယ္၊ ႏွစ္သက္တယ္ဆို လွ်င္ အႀကံအစည္(မေနာကံ)၊ အ ေျပာအဆို(ဝစီကံ)၊ အလုပ္အကိုင္ (ကာယကံ)တိို႔ကို ေကာင္းေသာ အရာမ်ားျဖစ္ေအာင္လုပ္ေဆာင္ ေပးဖို႔ရန္လိုအပ္လွေပသည္။ သို႔မွ သာလွ်င္ မိမိကိုယ္ကိုခ်စ္ရာေရာက္ ေပမည္။ လူသားအားလံုး မိမိ ကိုယ္ကိုခ်စ္ႏိုင္ၾကပါေစလို႔ ဆႏၵ ျပဳလ်က္....။ (မဇၩိမနိကယ္၊ ဥပရိပဏၰာသ ပါဠိေတာ္၊ ဝိဘဂၤဝဂ္၊ စူဠကမၼဝိ ဘဂၤသုတ္)
အ႐ွင္ေကာမလ (ခ) ဆန္းနီမင္း